Με το βλέμμα στραμμένο στις διαρκώς αυξανόμενες απειλές – από φυσικές καταστροφές μέχρι κυβερνοεπιθέσεις και γεωπολιτικές εντάσεις – η Κομισιόν παρουσιάζει το νέο στρατηγικό σχέδιο ετοιμότητας, προτρέποντας τους πολίτες της Ε.Ε. να είναι σε θέση να επιβιώσουν αυτόνομα για τουλάχιστον 72 ώρες.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση προχωρά στη θέσπιση ενός ολοκληρωμένου σχεδίου αντιμετώπισης κρίσεων, εμπνευσμένου από τα πρότυπα διαχείρισης της βόρειας Ευρώπης. Σύμφωνα με την πρόταση της Κομισιόν, απαιτείται συστηματική προετοιμασία σε ατομικό, εθνικό και θεσμικό επίπεδο, καθώς οι τελευταίες κρίσεις – η πανδημία, ο πόλεμος στην Ουκρανία, οι φυσικές καταστροφές – απέδειξαν ότι καμία απειλή δεν είναι παροδική ή μεμονωμένη.
Η στρατηγική, που αναπτύσσεται σε 17 σελίδες, τονίζει τη σημασία της πρώτης φάσης μετά από μια κρίση. Τότε η δυνατότητα άμεσης αντίδρασης μπορεί να καθορίσει τη διαφορά ανάμεσα στη διαχείριση και την καταστροφή. Σε αυτό το πλαίσιο, κάθε πολίτης καλείται να έχει στο σπίτι του ένα απόθεμα προμηθειών ικανό να καλύψει τις ανάγκες του για 72 ώρες.
Μεταξύ των κύριων πυλώνων του σχεδίου είναι η ενίσχυση της κυβερνοασφάλειας μέσω της ίδρυσης ενός «ευρωπαϊκού συστήματος συναγερμού», που θα ενισχύσει την ανίχνευση και την αντίδραση απέναντι στις αυξανόμενες ψηφιακές απειλές. Ρωσία, Κίνα, Ιράν και Βόρεια Κορέα θεωρούνται βασικές πηγές κυβερνοεπιθέσεων που στοχεύουν σε κρίσιμες υποδομές και θεσμούς.
Το σχέδιο περιλαμβάνει επίσης:
-
Την καθοδήγηση των κρατών-μελών στην αποθήκευση στρατηγικών προμηθειών.
-
Τη δημιουργία καταφυγίων και την πρόβλεψη για κρίσιμους πόρους (νερό, φάρμακα, ενέργεια).
-
Τη σύσταση ενιαίου ευρωπαϊκού κέντρου διαχείρισης κρίσεων.
-
Την εισαγωγή εκπαιδευτικών δράσεων στα σχολεία για την ενίσχυση της γνώσης σε θέματα ετοιμότητας.
-
Τη διασύνδεση ετοιμότητας και πράσινης μετάβασης, καθώς η κλιματική αλλαγή πολλαπλασιάζει τους κινδύνους.
Η Ροξάνα Μινζάτου, εκτελεστική αντιπρόεδρος της Κομισιόν, περιγράφει την προσέγγιση με τη φράση: «Φτιάξτε τη στέγη σας όσο ο ήλιος λάμπει». Η ετοιμότητα, σύμφωνα με την ίδια, αφορά εξίσου φυσικά φαινόμενα όπως οι πλημμύρες – που έπληξαν σφοδρά την Ισπανία – όσο και γεωπολιτικές απειλές.
Το σχέδιο προτείνει επίσης επανεξέταση των χρηματοδοτικών εργαλείων για κρίσεις, ώστε να υπάρχει ευελιξία και ταχύτητα σε επείγουσες καταστάσεις, καθώς και στρατηγική ενσωμάτωσης της ετοιμότητας στις διεθνείς επενδύσεις της Ε.Ε.
Τέλος, μελετάται η θέσπιση νέου ευρωπαϊκού νομοθετικού πλαισίου που θα θέτει σαφείς δείκτες και πρότυπα ετοιμότητας για τα κράτη-μέλη, ώστε η ετοιμότητα να παύσει να αποτελεί επιλογή και να γίνει υποχρέωση.
Ανάμεσα στις περίπου 60 δράσεις που προβλέπονται για τα επόμενα δύο χρόνια ξεχωρίζουν:
-
Η ενίσχυση της παιδείας για την ετοιμότητα,
-
Η παρακολούθηση των ψευδών ειδήσεων,
-
Και η αναβάθμιση της ανθεκτικότητας του χρηματοπιστωτικού τομέα.
Η στρατηγική, σε μια περίοδο αυξημένης αβεβαιότητας, επιδιώκει να τοποθετήσει την Ε.Ε. ένα βήμα μπροστά από την επόμενη κρίση, όποια κι αν είναι αυτή.
