Η αποθέωση του Ομήρου. Στα πόδια του η Ιλιάδα και η Οδύσσεια. Πίνακας του Ζαν Ωγκύστ Ντομινίκ Ενγκρ – Πηγή: Wikipedia
Μία νέα διάσταση της Ιλιάδας και της Οδύσσειας αποκαλύπτεται, σύμφωνα με την οποία τα ομηρικά έπη είναι γραμμένα με βάση τα μαθηματικά.
Αυτή η νέα μέθοδος προσέγγισης των αρχαιοελληνικών αριστουργημάτων τέθηκε ως θέμα συζήτησης στην 8η διεθνής μαθηματική εβδομάδα, με ομιλήτρια την διδάκτωρ φιλολογίας Αναστασία Τσώνη.
Σύμφωνα με την προσέγγιση της κας Τσώνη, η Ιλιάδα και η Οδύσσεια, αποκωδικοποιείται με βάση μαθηματικούς υπολογισμούς, όπως ανέφερε στο Αθηναϊκό Πρακτορείο. Αποκαλύπτεται ότι ο Όμηρος, ήταν λάτρης των μαθηματικών, και ιδιαίτερα του αριθμού τρία.
Για να δώσει μαθηματικές προεκτάσεις στους στίχους του, ο Όμηρος χρησιμοποιεί, τους λεξάριθμους, στους οποίους κάθε γράμμα της αλφαβήτου αντιστοιχεί σε έναν αριθμό. Το γράμμα «Α» αντιστοιχεί στον αριθμό «ένα», το «Β» στο δύο, το «Γ» στο τρία και ούτω καθεξής. (Μετά το «Κ», οι αριθμοί ανεβαίνουν ανά γράμμα σε δεκάδες και μετά το «Ρ» σε εκατοντάδες, σύμφωνα με την κα Τσώνη). Ενδεικτικά αναφέρει, ότι αν οι πρώτες τέσσερις λέξεις της Α’ Ραψωδίας της Οδύσσειας («άνδρα μοι έννεπε, μούσα») «αποκωδικοποιηθούν» με λεξάριθμους προκύπτει ο αριθμός 1182, που αν αθροιστεί ανά ψηφίο, προκύπτει και πάλι ο αριθμός τρία.
Το «αλφάβητο» Ιλιάδας και Οδύσσειας
Μονάδες
Α = 1
B =2
Γ = 3
Δ = 4
Ε = 5
Ζ = 6
Η = 7
Θ = 8
Δεκάδες
Ι = 10
Κ = 20
Λ = 30
Μ = 40
Ν = 50
Ξ = 60
Ο = 70
Π = 80
Εκατοντάδες
Ρ = 100
Σ = 200
Τ = 300
Υ = 400
Φ = 500
Χ = 600
Ψ = 700
Ω = 800
«Ολόκληρες αριθμητικές παραστάσεις καταλήγουν στον αριθμό τρία και τα πολλαπλάσιά του» υποστηρίζει η κα Τσώνη, και προσθέτει ότι στην Ιλιάδα, ολόκληρο το κείμενο οργανώνεται μαθηματικά σε τρία επίπεδα. «Στο κείμενο αναφέρονται 29 ελληνικά βασίλεια στη νότια Βαλκανική, σε έξι γεωγραφικές ενότητες, σε 164 συγκεκριμένες θέσεις με 64 ηγεμόνες.
Κάθε βασίλειο συμμετέχει στην εκστρατεία με συγκεκριμένο αριθμό πλοίων κι όλα μαζί αθροίζονται σε 1186. Καθένα από αυτά έχει 50 έως 120 στρατιώτες.
Αν όλοι οι αριθμοί αθροιστούν, καταλήγουμε και πάλι στο τρία» εξηγεί η κ. Τσώνη.
Ο Όμηρος αποδεικνύεται επίμονος – και δίνει μεγάλη προσοχή στη λεπτομέρεια – και σε ό,τι αφορά τον αριθμό των δώρων του Αγαμέμνονα προς τον Αχιλλέα, του Πρίαμου προς τον Αχιλλέα, ακόμη και των λάφυρων μετά από συγκεκριμένες μάχες. Ολόκληρη η Ιλιάδα περιγράφει μια περίοδο 51 ημερών (5+1=6, οπότε καταλήγουμε και πάλι σε πολλαπλάσιο του αριθμού τρία), ενώ εννέα μέρες διαρκεί ο λοιμός και 12 η απραξία του Έκτορα. Επιπλέον, «τρεις φορές τίναξε ο Θεός Απόλλωνας τη φωτεινή του ασπίδα στην Ε’ Ραψωδία, τρεις φορές σκάλωσε ο Πάτροκλος στο τείχος κτλ» σημειώνει.
Σχετικά με τα επεισόδια της Οδύσσειας, αυτά σχηματίζουν και πάλι τριάδες και μάλιστα με πολύ συγκεκριμένη σειρά: Κίκονες, Λωτοφάγοι και Κύκλωπες, Αίολος, Λαιστρυγόνες και Κίρκη και Σειρήνες, Σκύλλα-Χάρυβδη, Θρινάκια. «Πάντοτε το πρώτο είναι συνοπτικό και τα άλλα δύο διεξοδικά. Είναι συμμετρικά δεμένα μεταξύ τους με «κρίκους» και ο τρίτος κόμβος της αφήγησης είναι αυτός που αλλάζει αποφασιστικά την τύχη του Οδυσσέα και των εταίρων του» σημειώνει η κ. Τσώνη. «Θέλουν οι μαθηματικοί, οι φιλόλογοι, οι καλλιτέχνες να βρουν τον εαυτό τους; Θα τον βρουν στα ομηρικά έπη» υπογραμμίζει η ίδια και αναφέρει εν κατακλείδι έναν στίχο του Κωστή Παλαμά από το ποίημά του «Pαψωδία»: «ω μεγαλόχαρο βιβλίο, σε καρτερούσα μάθημα κι εσύ ήρθες θάμα»..
Όταν η NASA χρονολόγησε τα ομηρικά έπη
Επίσης, η χρονολόγηση των Ομηρικών Επών αποτελεί εδώ και δεκαετίες για τους επιστήμονες άλυτο γρίφο αλλά και ένα μεγάλο στοίχημα. Ωστόσο μία ομάδα Ελλήνων επιστημόνων, χρησιμοποιώντας την αστροφυσική, φέρνει τα αριστουργήματα του Ομήρου πιο κοντά στην ιστορική τους διάσταση.
Ας ξετυλίξουμε όμως το κουβάρι της ιστορίας, των μύθων και των «μυστικών» που κρύβονται στους στίχους των Ομηρικών Επών.
Όπως εκτιμά η Αναστασία Τσώνη, τόσο στην Ιλιάδα, όσο και στην Οδύσσεια, χρησιμοποιεί με αξιοσημείωτο τρόπο στις αναφορές του χαρακτηριστικούς αριθμούς από το ένα ως το εννέα και τα πολλαπλάσιά τους, ενώ το ίδιο το μέτρο των στίχων διαπνέεται από αρμονία που θυμίζει τα πυθαγόρεια μαθηματικά μοντέλα.
«Το έπος [της Ιλιάδας] είναι γραμμένο σε δακτυλικό εξάμετρο, κάτι που σημαίνει ότι έχουμε μια μακρόχρονη συλλαβή και δύο βραχύχρονες. Η εναλλαγή αυτή θυμίζει τα πυθαγόρεια μαθηματικά και πετυχαίνει αρμονία στον λόγο. Η ποιητικότητα και η μαεστρία του Ομήρου υπάρχουν με αντίστοιχο τρόπο και στην εσωτερική σύνταξη των Απολόγων [της Οδύσσειας]» εξηγεί η δρ Τσώνη στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, σύμφωνα με την οποία ό,τι και να κάνει, ο ‘Ομηρος σχηματίζει πάντα και με επιμονή μαθηματικό λόγο.
Πότε γράφθηκαν τα Ομηρικά Έπη;
Η χρονολόγηση των Ομηρικών Επών αποτελεί εδώ και δεκαετίες για τους επιστήμονες άλυτο γρίφο αλλά και ένα μεγάλο στοίχημα.
Ωστόσο μία ομάδα Ελλήνων επιστημόνων, χρησιμοποιώντας την αστροφυσική, φέρνει τα αριστουργήματα του Ομήρου πιο κοντά στην ιστορική τους διάσταση.
Πολλά από τα φυσικά φαινόμενα που περιγράφονται στα έργα, φαίνεται πως συνέβησαν στην πραγματικότητα, κάτι που με απλά λόγια σημαίνει πως εκείνοι που υποστηρίζουν ότι οι ήρωες του Ομήρου ήταν πραγματικά πρόσωπα, κερδίζουν έδαφος.
Η ερευνητική ομάδα μάλιστα, κάνει λόγο για «ιστορικό πυρήνα στο μύθο», κάτι που φαίνεται πως επιβεβαιώνεται και από τη χρήση των χαρτών της NASA.
Σύμφωνα με το ρεπορτάζ πρόκειται για την ακριβέστερη μέχρι στιγμής απόπειρα χρονολόγησης, η οποία συγκρίνει τα φυσικά φαινόμενα που περιγράφονται στα έπη με αστρονομικά φαινόμενα, και ελέγχει την ιστορική αλήθεια της αφήγησης.
Αποτέλεσμα, ο εντοπισμός ημερομηνιών για συμβάντα που αποτυπώνονται στα έπη, και μια νέα αντίληψη για την ιστορικότητά τους, η οποία φιλοδοξεί να παρέμβει στο Ομηρικό ζήτημα.
Όπως τονίζει στην εφημερίδα η κ. Παναγιώτα Πρέκα-Παπαδήμα, καθηγήτρια Αστροφυσικής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, «Πιστεύουμε ότι ο μύθος εξυφαίνεται γύρω από πραγματικά γεγονότα»,.
Η ίδια μαζί με διεπιστημονική ομάδα, η οποία και έκανε σχετικές δημοσιεύσεις σε διεθνή επιστημονικά περιοδικά, πιστεύουν ότι μερικά από τα γεγονότα που περιγράφονται συνέβησαν στ’ αλήθεια και αποδεικνύουν ότι τα φυσικά φαινόμενα που αναφέρονται συμπίπτουν με τον χρόνο της αφήγησής τους.
«Ο Οδυσσέας έφτασε στην Ιθάκη στις 25 Οκτωβρίου 1207 π.Χ. Πέντε μέρες αργότερα έγινε έκλειψη ηλίου σε ποσοστό 75%, η οποία σκέπασε το Ιόνιο Πέλαγος και τότε συνέβη και η μνηστηροφονία», λέει η κ. Παπαδήμα, διευκρινίζοντας ότι η πεποίθηση για την αλήθεια του συμβάντος είναι προσωπική.
Η έκλειψη ηλίου όπως και μερικά από τα γεγονότα που αναφέρονται αποδείχθηκαν με χάρτες της NASA, οι οποίοι περιγράφουν τα προβλέψιμα φυσικά φαινόμενα από το 4500 π.Χ. έως το 10.000 μ.Χ., αναφέρει ακόμα το ρεπορτάζ.
«Από το 1300 π.Χ. ως το 1130, που είναι τα χρόνια στα οποία τοποθετούνται τα δύο έπη, έγιναν 14 εκλείψεις ηλίου. Ορατές στο Ιόνιο ήταν μόνο πέντε και δύο από αυτές είχαν ποσοστό απόκρυψης του ηλίου 2%, επομένως δεν έγιναν αντιληπτές. Αλλη μία έγινε με τη Δύση του ηλίου, επομένως μας αφορούν μόνο δύο» εξηγεί η κ. Παπαδήμα.
Μια ολική έκλειψη ηλίου έγινε το 1143, δηλαδή πολύ κοντά στην παρακμή των Μυκηναϊκών κέντρων και γι’ αυτό αποκλείσθηκε από τους επιστήμονες. Η δεύτερη όμως έγινε στις 30 Οκτωβρίου του 1207, από τις δυόμισι το μεσημέρι ως τις πέντε και μισή το απόγευμα και αυτή θεωρούν ότι αποτυπώνεται στην Οδύσσεια.