Μπαράζ συλλήψεων από τις τουρκικές αρχές που έχουν εντείνει τις έρευνες κατά στελεχών της αντιπολίτευσης. Στο βάθος, η επιθυμία του Ρετζεπ Ταγίπ Ερντογάν να αλλάξει το σύνταγμα και να διεκδικήσει νέα θητεία μετά το 2028
Σε ένα πολυώροφο τετράγωνο με θέα στον Κεράτιο Κόλπο υπάρχει μια τεράστια πινακίδα με τη μορφή του δημάρχου της Κωνσταντινούπολης Eκρέμ Ιμάμογλου με, σηκωμένη γροθιά και την φράση: «Δεν θα υποχωρήσουμε». Η ηγετική φυσιογνωμία της αντιπολίτευσης της Τουρκίας αντιμετωπίζει ένα νέο κύμα ποινικών διώξεων, στο πλαίσιο μίας συντονισμένης προσπάθειας του προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να φιμώσει τους αντιπάλους του.
Ο Ιμάμογλου υπήρξε ο πιο εξέχων στόχος μιας ευρείας καταστολής, η οποία έχει σαρώσει πολιτικούς από αριστερά και δεξιά, δημοσιογράφους, ακαδημαϊκούς, ακόμη και έναν αστρολόγο που έκανε προεκλογικές προβλέψεις. Ο Ερντογάν την Κυριακή καταδίκασε ένα «πρόβλημα της αντιπολίτευσης που δηλητηριάζει τη δημοκρατία». «Ενώ δημιουργείται ένας νέος κόσμος, η Τουρκία πρέπει να απαλλαγεί από τη χολή της, ειδικά τη μάστιγα της τρομοκρατίας», είπε στο συνέδριο του κόμματός του.
Το τεράστιο εύρος της καταστολής έχει προκαλέσει μερικές από τις πιο σοβαρές περιόδους πολιτικής καταστολής στις δύο δεκαετίες εξουσίας του Ερντογάν και έχει θεωρηθεί ως σαφές σημάδι ότι δεν έχει πρόθεση να υποχωρήσει απέναντι στους αντιπάλους του. Ο Ιμάμογλου είπε στους Financial Times ότι οι κατηγορίες εναντίον του είναι «μια προσπάθεια να υπονομεύσει τη δημοκρατική βούληση του λαού και να τον κάνει να πιστέψει ότι δεν υπάρχει εναλλακτική στην εξουσία του Ερντογάν».
Περισσότεροι από 280 άνθρωποι, συμπεριλαμβανομένων δημοσιογράφων, ακαδημαϊκών και ενός εξέχοντος ακτιβιστή, συνελήφθησαν μόνο την περασμένη εβδομάδα με τις κατηγορίες ότι υπερασπίζονται και χρηματοδοτούν το απαγορευμένο Εργατικό Κόμμα του Κουρδιστάν (PKK), μια ένοπλη μαχητική ομάδα που έχει εξαπολύσει εξέγερση τεσσάρων δεκαετιών στην Τουρκία.
Οι έρευνες και οι συλλήψεις συμπίπτουν με τις πιέσεις από τους συμμάχους του προέδρου για αλλαγή του συντάγματος, κάτι που θα του επιτρέψει να διεκδικήσει τρίτη θητεία το 2028 και να επεκτείνει την κυριαρχία του σε μία τρίτη δεκαετία.
Ο Ιμάμογλου, ο οποίος έχει δημιουργήσει μια ευρεία βάση εθνικιστών, Κούρδων και αριστερών, δήλωσε την Παρασκευή ότι θα είναι υποψήφιος στις πρώτες προκριματικές εκλογές του κόμματός του για την προεδρία τον επόμενο μήνα, κάτι που το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα (CHP) ελπίζει ότι θα ωθήσει την κυβέρνηση σε πρόωρες εκλογές. Ωστόσο, απειλείται με φυλάκιση 23 ετών και απαγόρευση από την πολιτική για πέντε υποθέσεις, κάτι που θα μπορούσε να παγώσει κάθε φιλοδοξία του να αμφισβητήσει το μακροβιότερου ηγέτη της Τουρκίας.
Οι τελευταίες κινήσεις για την καταστολή των διαφωνούντων σημειώνονται καθώς η δημοτικότητα του Ερντογάν υστερεί σε σχέση με τον αντίπαλό του στην αντιπολίτευση, σύμφωνα με δημοσκοπήσεις. Το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) του προέδρου υπέστη τη χειρότερη ήττα των τελευταίων δύο δεκαετιών στις δημοτικές εκλογές πέρυσι, ενώ οι ψηφοφόροι είναι οργισμένοι για τον επίμονα υψηλό πληθωρισμό που έχει κολλήσει πάνω από το 40%.
«Ο κακός χειρισμός της οικονομίας από την κυβέρνηση».. σημαίνει ότι αν εμφανιζόταν τώρα μια ισχυρή εναλλακτική λύση, θα μπορούσε να νικήσει τον Ερντογάν», δήλωσε ο Burak Bilgehan Özpek, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο TOBB στην Άγκυρα που υπηρετεί στο συμβουλευτικό συμβούλιο της εταιρείας δημοσκοπήσεων Metropoll. «Καταστέλλοντας όλους τους παράγοντες της αντιπολίτευσης, ο Ερντογάν είναι σε θέση να την απεικονίσει σε κατάσταση κρίσης, με στόχο να τη διχάσει».
Ο Ιμάμογλου κατηγορείται μεταξύ άλλων ότι προσέβαλε τον γενικό εισαγγελέα της πόλης και έναν εμπειρογνώμονα για τους ρόλους τους στην έρευνα περιοχών που ελέγχονται από το CHP. Οι δύο δήμαρχοι φυλακίστηκαν και αντικαταστάθηκαν από εντολοδόχους που διορίστηκαν από την κυβέρνηση. Αντιμετωπίζει επίσης μία κατηγορία για διαφθορά από προηγούμενη υπόθεση.
Είναι μέρος μιας ετερόκλητης λίστας ατόμων που ερευνώνται. Η αστυνομία έχει βάλει στο στόχαστρο μια κορυφαία προσωπικότητα της μεγαλύτερης επιχειρηματικής ένωσης της χώρας Tusiad, τον Ομέρ Αράς επειδή επέκρινε τις κυβερνητικές πολιτικές και συνέλαβε την μάνατζερ διασημοτήτων Αισέ Μπαρίμ για τον φερόμενο ρόλο της σε αντικυβερνητικές διαδηλώσεις το 2013. Εν τω μεταξύ, ο Ουμίτ Οζντάγκ, ηγέτης του μικρού υπερεθνικιστικού Κόμματος της Νίκης, φυλακίστηκε τον περασμένο μήνα με την κατηγορία ότι προσέβαλε τον Ερντογάν και «υποκίνησε μίσος» για αναρτήσεις κατά των προσφύγων στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Η αστρολόγος Χιλάλ Σαράτς βρίσκεται στη φυλακή από τις αρχές Φεβρουαρίου για τους χάρτες της που προέβλεπαν ότι είτε ο Ερντογάν, 70 ετών, είτε ο κυβερνητικός εταίρος του Ντεβλέτ Μπαχτελί θα πέθαιναν πριν από τις εκλογές που προέβλεψε ότι θα προκηρυχθούν πρόωρα. Ο ερευνητής δημοσιογράφος Μπαρίς Πεχλιβάν συνελήφθη τον περασμένο μήνα έξω από το τηλεοπτικό του στούντιο μετά τη μετάδοση συνέντευξης με τον ειδικό μάρτυρα που ο Ιμάμογλου κατονόμασε σε συνέντευξη Τύπου. Τώρα αντιμετωπίζει ποινή φυλάκισης έως και 14 ετών για φερόμενη παραποίηση μαρτύρων.
«Είναι ένα μέσο εκφοβισμού όλων όσοι είναι επικριτικοί», είπε ο Πεχλιβάν. «Ζούμε σε μια εποχή που ποινικοποιείται το δημοσιογραφικό αντανακλαστικό να δοθεί σε ένα άτομο το δικαίωμα απάντησης και παρακωλύεται το δικαίωμα των ανθρώπων να λαμβάνουν πληροφορίες».
Η τελευταία καταστολή στόχευσε επίσης Κούρδους δημάρχους, συμπίπτοντας με την προσπάθεια της κυβέρνησης να τερματίσει μια εξέγερση δεκαετιών από το ένοπλο Εργατικό Κόμμα του Κουρδιστάν (PKK) και τη δέσμευση του Ερντογάν να συντάξει ένα νέο «δημοκρατικό, ολοκληρωμένο και φιλελεύθερο σύνταγμα».
Ενώ ο Ερντογάν αντιμετωπίζει οικονομικά δεινά στο εσωτερικό, ευνοήθηκε από την επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος κατά την πρώτη του θητεία ως πρόεδρος των ΗΠΑ του έδωσε σε μεγάλο βαθμό το ιστορικό του στα ανθρώπινα δικαιώματα. Η πτώση του Μπασάρ αλ Άσαντ της Συρίας στα χέρια των ανταρτών, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που υποστηρίζονται από την Τουρκία, έχει επίσης αναζωογονήσει τη θέση του στο εσωτερικό και την επιρροή του στο εξωτερικό.
Ο Ερντογάν δεν μπορεί να είναι υποψήφιος ξανά για πρόεδρος εκτός εάν το κοινοβούλιο προκηρύξει πρόωρες εκλογές ή αλλάξει το σύνταγμα για να καταργήσει τα όρια θητείας, αλλά επί του παρόντος δεν διαθέτει την ευρεία πλειοψηφία που απαιτείται για κανένα από τα δύο.
Ο Σεζίν Ονέι, πολιτικός επιστήμονας και συγγραφέας, είπε ότι η ανάγκη για τις κοινοβουλευτικές ψήφους μπορεί να είναι ένας λόγος για τον οποίο η κυβέρνηση έχει επιστρατεύσει το φιλοκουρδικό κόμμα των Dem για συνομιλίες με τον φυλακισμένο ηγέτη του PKK, Aμπντουλάχ Οτσαλάν, για να τον πείσει να καλέσει τους οπαδούς του να αφοπλιστούν. Αλλά η προσέγγιση του Dem δεν τους γλίτωσε. Εννέα από τους δήμαρχους του έχουν απολυθεί με κατηγορίες που σχετίζονται με την τρομοκρατία και αντικαταστάθηκαν με φιλοκυβερνητικους από τις εκλογές του 2024.
Ο Ερντογάν την περασμένη εβδομάδα είπε ότι οι δικαστές είναι εκείνοι που θα αποφασίσουν για την τύχη του Ιμάμογλου και υπενθύμισε στους δημοσιογράφους ότι είχε περάσει τέσσερις μήνες στη φυλακή για μια ομιλία που εκφώνησε ως δήμαρχος της Κωνσταντινούπολης τη δεκαετία του 1990.
Η ομάδα του Ιμάμογλου έχει αναρτήσει αφίσες σε όλη την Κωνσταντινούπολη που διαφημίζουν πόσα χιλιόμετρα μετρό έχει χαράξει, τα κέντρα ημερήσιας φροντίδας που έχει ανοίξει και άλλες δημοτικές υπηρεσίες που εγκαινίασε από τότε που ανέλαβε τα καθήκοντά του πριν από έξι χρόνια. Ο 53χρονος δήμαρχος κατηγορεί τον Τούρκο ηγέτη ότι «όπλισε το δικαστικό σώμα» για να τον εμποδίσει να κάνει τη δουλειά για την οποία εξελέγη. «Δείχνει ότι η κυβέρνηση είναι πρόθυμη να χειραγωγήσει το νομικό σύστημα για να διατηρήσει την εξουσία», είπε.
