Ηταν το καλοκαίρι του 1991 που η Βάλερι Τζάρετ εργαζόταν ως αναπληρώτρια διευθύντρια προσωπικού του Δημάρχου Daley όταν είχε την ευκαιρία να κάνει ένα interview για πρόσληψη σε μια 26χρονη τότε, καταγόμενη από το Σικάγο και απόφοιτη του Πρίνστον που την εντυπωσίασε όσο λίγοι στην ζωή της. Το όνομά της, Μισέλ Ρόμπινσον…
Η ιστορία αυτής της συνέντευξης, της γνωριμίας και μετέπειτα σύνδεσης της Τζάρετ με τους Μπάρακ και Μισέλ Ομπάμα ξετυλίγεται μέσα από τις σελίδες του βιβλίου Finding my voice, αποσπάσματα του οποίου φιλοξενεί το Literary Hub.
Γράφει η Τζάρετ για την πρώτη γνωριμία της με την Μισέλ (κατόπιν) Ομπάμα: «Την κάλεσα για μια συνέντευξη κι όταν μπήκε στο γραφείο μου ευθύς εξαρχής εντυπωσιάστηκα από την εμφάνισή της: ψηλή, αυστηρά όμορφη, απλά ντυμένη, με το μαλλί της τραβηγμένο πίσω και μόνο υποψία μακιγιάζ. ΄Εκανε δυνατή και γεμάτη αυτοπεποίθηση χειραψία κι είχε eye contact με τον συνομιλητή της…»
΄Οπως σχολιάζει, όλες οι υποψήφιες για τη συγκεκριμένη θέση που είχε δει μέχρι εκείνη τη στιγμή, προσπάθησαν να την εντυπωσιάσουν αναφέροντας τα προτερήματά τους. Η Μισέλ άφησε το βιογραφικό της να μιλήσει από μόνο του και προτίμησε να διηγηθεί ιστορίες για το πως μεγάλωσε σε μια εργατική γειτονιά του Σικάγο. Καθώς μιλούσε για τον πατέρα της, εργάτη στην υπηρεσία ύδρευσης της περιοχής, φάνηκε πως το κενό της απουσίας του – είχε φύγει από τη ζωή λίγους μήνες πριν – ήταν μεγάλο κι έντονο.
Στα τριάντα λεπτά κουβέντας – η συνέντευξη υποτίθεται ότι θα διαρκούσε συνολικά 20 λεπτά – μπήκε «στο ψητό». «Πόσους υπαλλήλους πρόκειται να έχετε;», «Τι θα μου αναθέσετε και ποιος θα κάνει την ανάθεση;» και «Τι θα γίνει αν διαφωνήσω με κάποια απόφαση;»
«Οι ερωτήσεις της με έκαναν να αισθανθώ άβολα. Κανείς στο παρελθόν δεν μου είχε απευθύνει παρόμοιες ερωτήσεις», γράφει η Τζάρετ. «”Τι ασυνήθιστη νέα κοπέλα!”, σκέφτηκα. Μετά από μια ώρα – και με όλα μου τα ραντεβού να με περιμένουν με αποτέλεσμα να έχω αργοπορήσει, κάτι που ποτέ δεν μου έχει συμβεί – της προσέφερα τη δουλειά. Χωρίς, ωστόσο, να έχω τη δικαιοδοσία ή την αρμοδιότητα να κάνω προσλήψεις. Δεν είχα μιλήσει με τον επιτελή προσωπικού ούτε τον Δήμαρχο. Ομως είχα εντυπωσιαστεί τόσο πολύ από την προσωπικότητά της! Μιλώντας σοφά, η ίδια είπε ότι θα πρέπει να σκεφτεί αν θα αποδεχτεί τη δουλειά».
Λϊγες μέρες αργότερα η Τζάρετ την κάλεσε για να δει τις διαθέσεις της αφού είχε συννενοηθεί με τα αφεντικά της. Η Μισέλ της απάντησε ότι είχε μιλήσει με το αρραβωνιαστικό της κι είπε ότι είχε επιφυλάξεις.
«Μα ποιος στο δ… είναι αυτός ο αρραβωνιαστικός σου; Και γιατί να πρέπει να νοιαστούμε για το τι πιστεύει;», είπε θυμωμένη η υποψήφια εργοδότριά της.
Μ’ ένα αφοπλιστικό χαμόγελο εκείνη απάντησε: «Το όνομά του είναι Μπάρακ Ομπάμα και πιστεύει ότι το γραφείο του Δημάρχου μπορεί να είναι ένα επικίνδυνο μέρος να εργαστεί κανείς. Είμαστε “ομάδα” και παίρνουμε όλες τις μεγάλες αποφάσεις ζωής μαζί».
Η Μισέλ ανέφερε ότι εκείνη κι ο Μπάρακ – που μόλις είχε αποφοιτήσει από τη Νομική Σχολή – ήθελαν να γνωρίζουν αν θα η Τζάρετ θα ήθελε να δειπνήσει μαζί τους να συζητήσουν για τη δουλειά. Εκείνη δέχτηκε. «Πραγματικά ήθελα να την προσλάβω, κι αν αυτό που έπρεπε να κάνω για να τα καταφέρω είναι ένα δείπνο, τότε αυτό και τίποτα άλλο», λέει εκείνη.
Την επόμενη εβδομάδα βρέθηκε να κάθεται απέναντι από το ζεύγος σε ένα εστιατόριο. Κι όμως, αντί να αρχίσει η κουβέντα από το θέμα για το οποίο είχαν συναντηθεί να συζητήσουν, ο Μπάρακ Ομπάμα – που έκανε τότε την πρακτική του ως δικηγόρος πολιτικών δικαιωμάτων – ξεκίνησε αλλιώς:
– «Από που κατάγεσαι;», τη ρώτησε
– «Από το Σικάγο», απάντησε εκείνη
– «Γεννήθηκες εκεί;»
Εκείνη πήρε μια βαθιά ανάσα, όπως κάθε φορά που δεχόταν τη συγκεκριμένη ερώτηση, κι απάντησε:
– «΄Οχι, γεννήθηκα στο Ιράν».
Κάπως έτσι βρέθηκε εκείνη να ξετυλίγει το νήμα της ζωής της, εξιστορώντας πως έφτασε στις ΗΠΑ σε ηλικία 5 ετών γνωρίζοντας Φαρσί, Γαλλικά και Αγγλικά με προφορά που μαρτυρούσε την καταγωγή της. Κάπως έτσι κι ο νεαρός Μπάρακ Ομπάμα ανοίχτηκε με τη σειρά του και μίλησε για τους γονείς του, τον αφρικανό πατέρα του που τον εγκατέλειψε στο ξεκίνημα της ζωής του, τα χρόνια που πέρασε στην Ινδονησία με τη μητέρα του, τη στενή σχέση με τους παππούδες του.
«Συζητήσαμε για πλεονεκτήματα που πολλοί αμερικανοί τα θεωρούν δεδομένα: από τα πολιτικά δικαιώματα ως το καθαρό νερό», λέει η Βάλερι Τζάρετ. «Και συμφωνήσαμε στο ότι, αν και οι ΗΠΑ είναι η σημαντικότερη χώρα στον κόσμο, δεν είναι η μόνη…» Και καταλήγει: «΄Οταν ήμουν μικρή ήθελα να ξεχωρίζω. Η συζήτηση που είχα με τον Μπάρακ Ομπάμα με έκανε να καταλάβω ότι δεν είμαι τόσο μοναδική…»
Μέχρι το τέλος της κουβέντας η Βάλερι Τζάρετ είχε αντιληφθεί ότι το πιο σημαντικό μέλημα και των δυο ήταν να υπηρετήσουν το κοινό καλό και να μείνουν πιστοί στις αρχές τους. «”Θα σε προστατεύσω”, είπα στη Μισέλ Ομπάμα. “Ποτέ δεν θα σου ζητήσω να κάνεις κάτι που θα αισθανόσουν άβολα να κάνεις και θα σταθώ εμπόδιο στο δρόμο οποιουδήποτε προσπαθήσει να το κάνει αυτό σε εσένα”, της είπα».
Κάπως έτσι «κέρδισε» και τους δυο… Το καλοκαίρι του 1991 η Μισέλ Ομπάμα ξεκίνησε να εργάζεται στο γραφείο του Δημάρχου. «Και στα χρόνια που ακολούθησαν, η ζωή προσέφερε και στους τρεις μας ένα μοναδικό ταξίδι…»
Βάλερι Τζάρετ Finding My Voice, Viking 2019