Η Ελλάδα ακολουθεί το παράδειγμα άλλων βαλκανικών χωρών, με στόχο την καταπολέμηση της αισχροκέρδειας. Το ΙΝΚΑ – Γενική Ομοσπονδία Καταναλωτών Ελλάδας, καλεί σήμερα, Τετάρτη 19 Φεβρουαρίου 2025, τους πολίτες να μην πραγματοποιήσουν καμία αγορά, στέλνοντας ένα ηχηρό μήνυμα προς την αγορά και τους υπεύθυνους για τις ανατιμήσεις.
Το μποϊκοτάζ ως μέσο διαμαρτυρίας
Η λέξη «μποϊκοτάζ» προέρχεται από το όνομα του Άγγλου γαιοκτήμονα Τσαρλς Μπόικοτ, του οποίου οι εργάτες αρνήθηκαν να συνεργαστούν μαζί του. Σήμερα, αποτελεί ένα εργαλείο συλλογικής πίεσης προς τις επιχειρήσεις που αυξάνουν τις τιμές αδικαιολόγητα, πλήττοντας την αγοραστική δύναμη των καταναλωτών.
Το κάλεσμα του ΙΝΚΑ
Το ΙΝΚΑ προτρέπει τους πολίτες να συμμετάσχουν στην πρωτοβουλία, επισημαίνοντας:
«Η οικονομική επιβάρυνση των νοικοκυριών έχει φτάσει στα όριά της. Κάθε μήνα δυσκολευόμαστε να καλύψουμε τις βασικές μας ανάγκες. Είναι ώρα να δείξουμε τη δύναμή μας, έστω και για μια ημέρα».
Παρά τις προσπάθειες στο παρελθόν, ανάλογες δράσεις δεν είχαν μεγάλη επιτυχία, κυρίως λόγω της έλλειψης οργανωμένης καταναλωτικής συνείδησης. Ωστόσο, το παράδειγμα της Κροατίας και άλλων βαλκανικών χωρών, όπου το μποϊκοτάζ οδήγησε σε σημαντικές μειώσεις στις πωλήσεις των σούπερ μάρκετ, δίνει ελπίδα για αλλαγή.
Η εμπειρία από τα Βαλκάνια
Το κίνημα ξεκίνησε από την Κροατία μέσω της οργάνωσης «Halo, inspektore» και εξαπλώθηκε σε Βοσνία-Ερζεγοβίνη, Μαυροβούνιο, Βόρεια Μακεδονία και Σερβία. Στην Κροατία, οι συναλλαγές στα σούπερ μάρκετ μειώθηκαν κατά 44%, ενώ ο συνολικός τζίρος έπεσε κατά 53%, σύμφωνα με στοιχεία της φορολογικής αρχής της χώρας.
Αντίστοιχες επιπτώσεις καταγράφηκαν και σε άλλες χώρες:
- Στη Σερβία και το Μαυροβούνιο, οι πωλήσεις μειώθηκαν κατά 30%.
- Στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, οι μεγάλες αλυσίδες σημείωσαν πτώση τζίρου σε συγκεκριμένες ημέρες του μποϊκοτάζ.
- Οι κυβερνήσεις της Σερβίας και της Βοσνίας ανακοίνωσαν μέτρα για τον έλεγχο των τιμών και αυστηρότερες κυρώσεις στους παραβάτες.
- Στη Βουλγαρία, κατατέθηκε νομοσχέδιο για τη ρύθμιση των αυξήσεων σε βασικά είδη διατροφής.
Οι τιμές στην Ελλάδα
Σύμφωνα με το Ινστιτούτο Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών (ΙΕΛΚΑ), οι τιμές στα ελληνικά σούπερ μάρκετ παρέμειναν σχεδόν αμετάβλητες τον Ιανουάριο του 2025 σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά, με αύξηση μόλις 0,09%. Οι μεγαλύτερες ανατιμήσεις παρατηρήθηκαν σε προϊόντα όπως ο καφές και το κρέας, ενώ μικρές μειώσεις υπήρξαν σε κατηγορίες όπως τα κατεψυγμένα τρόφιμα και οι βρεφικές τροφές.
Θα επιτύχει το μποϊκοτάζ στην Ελλάδα;
Η αποτελεσματικότητα μιας τέτοιας δράσης εξαρτάται από τη μαζική συμμετοχή. Αν και οι Έλληνες καταναλωτές δεν έχουν ισχυρή παράδοση σε συλλογικές οικονομικές διαμαρτυρίες, η συνεχιζόμενη ακρίβεια μπορεί να τους ωθήσει να δοκιμάσουν ένα νέο τρόπο διεκδίκησης.
Αν το μποϊκοτάζ καταφέρει να επηρεάσει τον τζίρο των επιχειρήσεων, ίσως οδηγήσει σε επανεξέταση της τιμολογιακής τους πολιτικής. Το αν αυτό θα αποτελέσει μια μεμονωμένη δράση ή την αρχή μιας ευρύτερης καταναλωτικής αφύπνισης, μένει να φανεί.
