Η μάχη του Πλαταμώνα το 1941

Στις 29 Μαρτίου 1941 το νεοζηλανδικό 21ο Τάγμα Πεζικού (29ο ΝΤΠ) αποβιβάστηκε στην Αθήνα. Διοικητής του ήταν ο αντισυνταγματάρχης Μάκι. Δύο από τους λοχαγούς του ήταν βετεράνοι του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Στις 8 Απριλίου, δύο ημέρες μετά τη εκδήλωση της κατά της Ελλάδας γερμανικής επίθεσης το τάγμα στάλθηκε στον Πλαταμώνα.

Εκεί συνάντησαν τον Λόχο D του 26ου ΝΤΠ που κάλυπτε την εκεί σιδηροδρομική σήραγγα. Η σήραγγα απείχε περί τα 800μ. από τη θάλασσα. Στην περιοχή δέσποζε το παλαιό βυζαντινό κάστρο και το ύψωμα 266. Ο Μάκι διατάχθηκε να καλύψει με το τάγμα του την σήραγγα, το κάστρο και το ύψωμα 266.

Ο αντισυνταγματάρχης ανέπτυξε τον Λόχο Α στον λόφο του κάστρου, τον Λόχο Β στο ύψωμα 266, τον Λόχο C στο χωριό Αγ. Παντελεήμων και κράτησε τον Λόχο D ως εφεδρεία. Οι Νεοζηλανδοί έστρωσαν λίγες αντιαρματικές νάρκες σε συγκεκριμένα σημεία καθώς και μερικές αντιαρματικές αποκοπές.

Στο τάγμα δεν διατέθηκαν αντιαρματικά όπλα παρά μόνο ένας ουλαμός πεδινού πυροβολικού ταγμένος πίσω από την τοποθεσία του προς άμεση υποστήριξη. Επίσης το τάγμα δεν διέθετε χειροβομβίδες. Για να καλύψουν την έλλειψη αυτή οι άνδρες κατασκεύασαν αυτοσχέδιες με μασούρια δυναμίτη με βραδύκαυστο, δεμένα σε ξύλα.

Στις 14 Απριλίου ο μέραρχος υποστράτηγος Φράιμπεργκ επισκέφτηκε την τοποθεσία και διαβεβαίωσε τον Μάκι πως δεν πρέπει να ανησυχεί για εχθρικά άρματα. Το ίδιο απόγευμα όμως ο Μάκι έλαβε αναφορές για παρουσία ισχυρών μηχανοκίνητων γερμανικών δυνάμεων ενώπιον του. Οι Νεοζηλανδοί επιχείρησαν τότε να ανατινάξουν τη σήραγγα αλλά δεν κατάφεραν να την καταστρέψουν εντελώς.

Απέναντι ο αντισυνταγματάρχης, τότε και μετέπειτα στρατηγός, Μπαλκ διοικούσε ένα Συγκρότημα Μάχης της 2ης Μεραρχίας Πάντσερ (ΜΠα). Η 2η ΜΠα είχε αποστολή να ανατρέψει τις εχθρικές αντιστάσεις στην περιοχή και να προελάσει προς τη Λάρισα μέσω του περάσματος των Τεμπών.

Ο Μπαλκ διέθετε ένα τάγμα «Κυνηγών» (μηχανοκίνητου πεζικού), το επιτελείο, τον ουλαμό αναγνώρισης, και την 1η Επιλαρχία του 3ου Συντάγματος Αρμάτων, το 38ο Τάγμα Κυνηγών Αρμάτων (αντιαρματικά) και μοίρα του 7ου Συντάγματος Πυροβολικού με 15 πυροβόλα των 10cm και τέσσερα των 15cm.

Γερμανική επίθεση

Τα ξημερώματα της 15ης Απριλίου οι Γερμανοί επιτέθηκαν με εμπροσθοφυλακή το Τάγμα Κυνηγών. Ο πρώτος λόχος του όμως που εξόρμησε υπέστη συντριπτικές απώλειες από τα πυρά των Α και Β Λόχων. Ύστερα από την αποτυχία αυτή και έχοντας αντιληφθεί ότι το 21ο ΝΤΠ κρατούσε εκτεταμένο μέτωπο, ο Μπαλκ αποφάσισε την εκτέλεση υπερκερωτικού ελιγμού δυτικά του Αγ. Παντελεήμονα με παράλληλη άσκηση πίεσης κατά μέτωπο από τα άρματά του και το πεζικό του.

Οι Γερμανοί έστειλαν έναν λόχο πεζικού να εκτελέσει την υπερκέραση και με δύο λόχους πεζικού και μια ίλη αρμάτων εξόρμησαν μετωπικά. Όμως και πάλι καθηλώθηκαν καθώς τα πέντε άρματα Pz II που έστειλαν στον λόφο του κάστρου ακινητοποιήθηκαν με στο δύσβατο έδαφος και «έσπασαν» τις ερπύστριές τους. Στον Αγ. Παντελεήμονα όμως οι Γερμανοί άρχισαν να πιέζουν. Η νύκτα πάντως σταμάτησε τη μάχη.

Στο μεταξύ οι Γερμανοί ενισχύθηκαν και με έναν λόχο πολυβόλων. Το νεοζηλανδικό πυροβολικό, διαθέτοντας μόνο 80 βλήματα ανά πυροβόλο, δεν μπορούσε να κάνει και πολλά. Ευτυχώς για τους Νεοζηλανδούς, λόγω της στενής επαφής με τα γερμανικά τμήματα γλίτωσαν τα πυρά του γερμανικού πυροβολικού.

Δεύτερη επίθεση και υποχώρηση

Το ξημέρωμα της 16ης Απριλίου οι Γερμανοί, καλυπτόμενοι από πυρά όλμων και πολυβόλων επιτέθηκαν και πάλι στον Αγ. Παντελεήμονα. Ο Λόχος C ζήτησε άδεια να υποχωρήσει αλλά πριν του δοθεί η τηλεφωνική γραμμή κόπηκε. Στο μεταξύ οι Γερμανοί με την υποστήριξη πυρών περίπου 50 αρμάτων πίεσαν πολύ τον Λόχο Β στο ύψωμα 266.

Τα πυροβόλα που υποστήριζαν το 21ο ΝΤΠ έβαλαν αλλά τα πυρομαχικά τους άρχισαν να εξαντλούνται. Ο Μακί επικοινώνησε με τα προϊστάμενα κλιμάκια αναφέροντας την κατάσταση. Την ίδια ώρα τα γερμανικά άρματα εξόρμησαν καταφέρνοντας να ανέβουν στην κορυφή του υψώματος.

Ύστερα από αυτό ο Μάκι διέταξε υποχώρηση. Ο Λόχος Α υποχώρησε με τάξη και μια διμοιρία του κράτησε τους Γερμανούς πεζούς αρκετά ώστε να υποχωρήσει και ο Λόχος Β. Το αυτό έπραξε και ο Λόχος D. H διμοιρία Bren Carriers και το ένα από τα δύο πυροβόλα των 25 pdr. καθυστέρησαν τους Γερμανούς, δίνοντας χρόνο στο τάγμα να υποχωρήσει.

Το 21ο ΝΤΠ υποχώρησε πίσω από τον Πηνειό όπου και πάλι αντέταξε άμυνα αλλά και πάλι δεν μπορούσε να σταματήσει τους Γερμανούς, πους το μεταξύ ενισχύθηκα,ν για πολύ. Το 21ο ΝΤΠ κατάφερε και πάλι να υποχωρήσει με σχετική τάξη από τη γραμμή του Πηνειού, αλλά κατά τη υποχώρηση αποδεκατίστηκε.

Το 21ο ΝΤΠ είχε αναλάβει μια απέλπιδα αποστολή χωρίς καν να διαθέτει τα απαραίτητα όπλα έστω και σε μικρούς αριθμούς, απέναντι στην πανίσχυρη γερμανική πολεμική μηχανή. Η δε διαβεβαίωση του Φράιμπεργκ προς τον άτυχο διοικητή του 21ου ΝΤΠ να μην ανησυχεί για τα γερμανικά άρματα την στιγμή που δεν του είχε διαθέσει ούτε ένα αντιαρματικό πυροβόλο, ήταν επιεικώς για γέλια.

Καθήκον της διοίκησης, έλεγε ο Μέγας Ναπολέων, είναι να παρέχει στους άνδρες της τουλάχιστον ισάξια με του εχθρού όπλα… Δυστυχώς ο Φράιμπεργκ στη μάχη αυτή δεν τίμησε την στρατιωτική ιστορία.

ΠΗΓΗ