Μετά από τέσσερις ημέρες έντονων διαπραγματεύσεων στη Ντόχα, Ισραήλ και Χαμάς κατέληξαν σε συμφωνία για κατάπαυση του πυρός στη Γάζα, που αναμένεται να ξεκινήσει την Κυριακή. Η συμφωνία περιλαμβάνει ανταλλαγή ομήρων, ανθρωπιστική βοήθεια και σταδιακή αποχώρηση των ισραηλινών δυνάμεων από την περιοχή.
Οι ΗΠΑ παρέχουν εγγυήσεις στο Ισραήλ για να αποδεχθεί τη συμφωνία
Στην προσπάθεια να διαχειριστεί τη δύσκολη θέση στην οποία βρίσκεται ο Μπενιαμίν Νετανιάχου – καθώς οδηγείται σε εκεχειρία χωρίς να έχει επιτύχει τους βασικούς του στόχους – οι Ηνωμένες Πολιτείες παρέχουν διαβεβαιώσεις ότι θα στηρίξουν το Ισραήλ.
Χαρακτηριστική της κατάστασης είναι η δήλωση του νέου Συμβούλου Εθνικής Ασφαλείας των ΗΠΑ, Μάικ Γουόλτς, ο οποίος ανέφερε ότι η αμερικανική πλευρά θα υποστηρίξει την επανεκκίνηση στρατιωτικών επιχειρήσεων από το Ισραήλ «σε περίπτωση που η Χαμάς παραβιάσει τη συμφωνία εκεχειρίας».
«Θέλω όλοι οι πολίτες του Ισραήλ να το γνωρίζουν: Αν η Χαμάς παραβιάσει αυτή τη συμφωνία, θα είμαστε στο πλευρό του Ισραήλ 100% για να επιστρέψει στη στρατιωτική δράση», δήλωσε ο Γουόλτς. «Στο τέλος, η Χαμάς δεν θα είναι πλέον παρούσα στη Γάζα», πρόσθεσε, χωρίς να διευκρινίσει πώς θα επιτευχθεί ένας στόχος που παραμένει ανέφικτος μετά από 15 μήνες σφοδρών συγκρούσεων.
Στοιχεία της συμφωνίας
Η συμφωνία, που επετεύχθη με τη διαμεσολάβηση διπλωματών από τις ΗΠΑ, το Κατάρ και την Αίγυπτο, προβλέπει:
- Ανταλλαγή ομήρων
Η Χαμάς θα απελευθερώσει 33 ομήρους μέσα σε έξι εβδομάδες. Σε αντάλλαγμα, το Ισραήλ θα αποφυλακίσει εκατοντάδες Παλαιστινίους κρατουμένους, κυρίως γυναίκες και παιδιά.- 30 Παλαιστίνιοι θα απελευθερώνονται για κάθε Ισραηλινό όμηρο.
- Για Ισραηλινούς στρατιώτες, η αναλογία αυξάνεται στους 50 κρατουμένους.
- Ανθρωπιστική βοήθεια
Καθημερινά θα εισέρχονται στη Γάζα 600 φορτηγά με τρόφιμα, φάρμακα και καύσιμα. - Σταδιακή αποχώρηση δυνάμεων
Κατά τις πρώτες έξι εβδομάδες, οι ισραηλινές δυνάμεις θα αποχωρούν σταδιακά από κεντρικά σημεία της Γάζας, ενώ οι εκτοπισμένοι Παλαιστίνιοι θα επιστρέφουν στα βόρεια της περιοχής. - Ανασυγκρότηση της Γάζας
Στο πλαίσιο της τρίτης φάσης, η Αίγυπτος, το Κατάρ και τα Ηνωμένα Έθνη θα επιβλέπουν την ανοικοδόμηση της Γάζας, ενώ θα επιστραφούν και λείψανα ομήρων.
Παρά τη συμφωνία, οι ανησυχίες παραμένουν. Παλαιστίνιοι γιορτάζουν την εκεχειρία, ελπίζοντας σε μια νέα αρχή, ενώ στο Ισραήλ, συγγενείς ομήρων ανησυχούν για την ασφάλεια των δικών τους. Στην «πλατεία των ομήρων» στο Τελ Αβίβ, πανό διαμαρτυρίας εκφράζουν την αγωνία των οικογενειών.
Οι ΗΠΑ και ο ΟΗΕ προωθούν την επανασύσταση της Παλαιστινιακής Αρχής για τη διακυβέρνηση της Γάζας, αποφεύγοντας το «κενό εξουσίας» που μπορεί να προκύψει μετά την αποχώρηση του ισραηλινού στρατού.
Αντιπαράθεση Μπάιντεν – Τραμπ
Στις Ηνωμένες Πολιτείες, οι δηλώσεις σχετικά με την πρόσφατη συμφωνία ήταν πανηγυρικές, με τον νυν και τον πρώην πρόεδρο να ανταγωνίζονται για το ποιος αξίζει τα περισσότερα εύσημα.
Ο Τζο Μπάιντεν υποστήριξε ότι η κατάπαυση του πυρός ήταν αποτέλεσμα των πολύμηνων προσπαθειών της διοίκησής του, ενώ ο Ντόναλντ Τραμπ τη χαρακτήρισε καρπό της «εκλογικής του νίκης και της δέσμευσής του για ειρήνη».
«Είναι σχεδόν γελοίο να βλέπει κανείς τον Μπάιντεν και τον Τραμπ να διαγωνίζονται για τη συνεισφορά τους στην κατάπαυση πυρός στη Γάζα, όταν και οι δύο στηρίζουν απόλυτα την ισραηλινή επιθετικότητα», δήλωσε ο Rami Khouri, συνεργάτης του Αμερικανικού Πανεπιστημίου της Βηρυτού.
Ο Khouri σχολίασε επίσης ότι στις δημόσιες δηλώσεις τους, οι Αμερικανοί ηγέτες σπάνια αναφέρονται στους Παλαιστίνιους ως πραγματικούς ανθρώπους. Τόνισε ακόμη ότι τα αμερικανικά μέσα ενημέρωσης επικεντρώθηκαν σχεδόν αποκλειστικά στην επικείμενη απελευθέρωση των Ισραηλινών αιχμαλώτων.
Αντιδράσεις και ανησυχίες
Οι ανθρωπιστικοί οργανισμοί του ΟΗΕ χαιρέτισαν τη συμφωνία, υπογραμμίζοντας την ανάγκη για ανεμπόδιστη πρόσβαση στη Γάζα, ώστε να παρασχεθεί βοήθεια στα εκατομμύρια των πεινασμένων και εκτοπισμένων Παλαιστινίων.
Παράλληλα, οι οικογένειες των Ισραηλινών αιχμαλώτων που κρατούνται στη Γάζα εξέφρασαν ανάμεικτα συναισθήματα. Ενώ ένιωσαν χαρά για την προοπτική απελευθέρωσης, ανησυχούν μήπως η συμφωνία καταρρεύσει πριν ολοκληρωθεί η διαδικασία.
Εύθραυστη εκεχειρία
Οι αναλυτές προειδοποιούν ότι η εκεχειρία είναι εξαιρετικά εύθραυστη, καθώς το Ισραήλ θα μπορούσε να ξαναρχίσει τις επιθέσεις μόλις απελευθερωθούν οι 33 όμηροι της πρώτης φάσης.
Το πέρασμα από την πρώτη φάση στη δεύτερη –που περιλαμβάνει την απόσυρση του ισραηλινού στρατού από τη Γάζα– θεωρείται το πιο κρίσιμο και επικίνδυνο σημείο, σύμφωνα με τους διαμεσολαβητές. Αυτοί ετοιμάζονται για περαιτέρω διαπραγματεύσεις, προκειμένου να οριστικοποιηθούν οι λεπτομέρειες του σχεδίου.
Τέλος, παραμένει άλυτο το ζήτημα της μεταπολεμικής διακυβέρνησης της Γάζας. Εν τω μεταξύ, οι Παλαιστίνιοι συνεχίζουν να υπομένουν τις συνέπειες της κρίσης, ελπίζοντας ότι αυτή τη φορά η κατάπαυση πυρός θα υλοποιηθεί χωρίς ανατροπές.
Ο ρόλος των μεσολαβητών
Η επιτυχία της συμφωνίας αποδίδεται στη συνεργασία διπλωματών από διάφορες χώρες. Ιδιαίτερη μνεία έγινε στον ειδικό απεσταλμένο της κυβέρνησης Μπάιντεν, Μπρετ ΜακΓκερκ, καθώς και στον Στιβ Γουίτκοφ, απεσταλμένο του εκλεγμένου προέδρου Τραμπ. Οι διαπραγματεύσεις επιταχύνθηκαν μετά από αυστηρές προειδοποιήσεις της αμερικανικής κυβέρνησης προς τη Χαμάς.
Η εκεχειρία φέρνει ελπίδα για μόνιμη ειρήνη, αλλά η κατάσταση παραμένει εύθραυστη. Το μέλλον της Γάζας εξαρτάται από την τήρηση της συμφωνίας και την αποφυγή νέων εντάσεων. Οι επόμενες εβδομάδες θα είναι καθοριστικές για τη σταθερότητα στην περιοχή.