Επιστημονική ανακάλυψη που «πονοκεφαλιάζει» τους ειδικούς
Από την Ατλαντίδα μέχρι το Ελ Ντοράντο και το Άβαλον, ο θρύλος λέει ότι η Γη είναι διάσπαρτη από χαμένες χώρες που κάποτε γνώρισαν μια δραματική πτώση.
Ενώ αυτά θεωρούνται συνήθως επινοητικοί μύθοι, μια νέα μελέτη αποκαλύπτει στοιχεία για “έναν χαμένο κόσμο” κάτω από τον Ειρηνικό Ωκεανό.
Επιστήμονες του ETH Zurich και του Ινστιτούτου Τεχνολογίας της Καλιφόρνιας (Caltech) βρήκαν βαθιά κάτω από τα νερά του Ειρηνικού τεράστιες δομές που “δεν θα έπρεπε να υπάρχουν”.
Αυτό το μυστηριώδες υλικό – το οποίο κάνει τα σεισμικά κύματα στην περιοχή να συμπεριφέρονται παράξενα – θα μπορούσε να είναι απόδειξη μιας χαμένης γης από εκατοντάδες εκατομμύρια χρόνια πριν.
Σύμφωνα με τις τρέχουσες επιστημονικές θεωρίες, το ανώμαλο υλικό στον κατώτερο μανδύα, περίπου 1.000 χιλιόμετρα κάτω από το νερό, «δεν πρέπει να βρεθεί» εκεί.
Περιγραφόμενα ως «μεγάλο μυστήριο», τα ευρήματα αμφισβητούν «την τρέχουσα κατανόησή μας για το πώς λειτουργεί η Γη», σύμφωνα με τους ερευνητές.
«Ο προσδιορισμός της δομής της Γης είναι υψίστης σημασίας για να ξετυλίξουμε την εσωτερική δυναμική της», λέει η ομάδα στην εργασία της, που δημοσιεύθηκε στο Scientific Reports.
«Αυτά τα ευρήματα υποδηλώνουν πιο ποικίλη προέλευση για αυτές τις ανωμαλίες στον κατώτερο μανδύα της Γης».
Η Γη αποτελείται από τρία στρώματα – τον φλοιό, τον μανδύα και τον πυρήνα, ο οποίος αργότερα χωρίστηκε σε «εσωτερικό» και «εξωτερικό».
Το πρόβλημα είναι ότι κανείς δεν μπορεί να δει μέσα στη Γη, ούτε μπορεί κανείς να τρυπήσει αρκετά βαθιά για να πάρει δείγματα πετρωμάτων από τον μανδύα.
Αντ ‘αυτού, οι επιστήμονες μελετούν τις ταχύτητες των σεισμικών κυμάτων – τις δονήσεις που προκαλούνται από σεισμούς και εκρήξεις – καθώς ταξιδεύουν στο εσωτερικό του πλανήτη.
Οι σεισμογραφικοί σταθμοί καταγράφουν αυτά τα κύματα και με βάση αυτές τις καταγραφές οι ειδικοί μπορούν να βγάλουν συμπεράσματα για τη δομή και τη σύνθεση της Γης.
«Αυτό είναι πολύ παρόμοιο με το πώς οι γιατροί χρησιμοποιούν υπερήχους για να απεικονίσουν όργανα, μύες ή φλέβες μέσα στο σώμα χωρίς να το ανοίξουν», δήλωσε το ETH Zurich.
Είναι επίσης γνωστό ότι η λιθόσφαιρα της Γης – το βραχώδες, εξωτερικό κέλυφος της, που περιλαμβάνει το ανώτερο τμήμα του μανδύα και του φλοιού – σχηματίζεται από περίπου 15 τεκτονικές πλάκες.
Η σεισμική δραστηριότητα μπορεί να ανιχνευθεί κατά μήκος των ορίων της τεκτονικής πλάκας, όπου οι πλάκες τρίβονται μεταξύ τους.
Αλλά στο αρχαίο παρελθόν, μεγάλες πλάκες έχουν εξαφανιστεί από τότε στον μανδύα της Γης μέσω της «καταβύθισης».
Αυτή είναι η γεωλογική διαδικασία κατά την οποία μια άκρη μιας πλάκας πιέζεται κάτω από την άκρη μιας άλλης – και με την πάροδο του χρόνου μια ολόκληρη πλάκα μπορεί να χαθεί.
Στο παρελθόν, οι σεισμολόγοι έχουν καθορίσει τη θέση των βυθισμένων τεκτονικών πλακών σε όλο το μανδύα της Γης, αλλά πάντα ήταν κάτω από ζώνες καταβύθισης.
Στη νέα μελέτη, οι ερευνητές του ETH Zurich και του Caltech χρησιμοποίησαν μια υπολογιστική τεχνική που ονομάζεται «αντιστροφή πλήρους κυματομορφής», η οποία κατασκευάζει μια 3D εικόνα της Γης χρησιμοποιώντας δεδομένα σεισμικών κυμάτων.
Εντόπισαν περιοχές κάτω από τον Ειρηνικό που μοιάζουν με υπολείμματα βυθισμένων πλακών, αλλά μακριά από τα όρια των πλακών χωρίς γεωλογικά στοιχεία προηγούμενης καταβύθισης.
Ο Ειρηνικός είναι μια μεγάλη πλάκα, οπότε δεν πρέπει να έχει κανένα υλικό καταβύθισης κάτω από αυτό ούτως ή άλλως.
Αυτό υποδηλώνει ότι οι ανωμαλίες δεν χάνονται στις βυθισμένες πλάκες. Ωστόσο, το τι είναι το υλικό – ή τι σημαίνει για την εσωτερική δυναμική της Γης – είναι κάτι σαν αίνιγμα.
«Είναι σαν ένας γιατρός που εξετάζει την κυκλοφορία του αίματος με υπερήχους εδώ και δεκαετίες και βρίσκει αρτηρίες ακριβώς εκεί που τις περιμένει», δήλωσε ο συν-συγγραφέας καθηγητής Andreas Fichtner, σεισμολόγος στο ETH Zurich.
«Στη συνέχεια, αν του δώσετε ένα νέο, καλύτερο εργαλείο εξέτασης, βλέπει ξαφνικά μια αρτηρία στον γλουτό που δεν ανήκει πραγματικά εκεί. Έτσι ακριβώς αισθανόμαστε για τα νέα ευρήματα».
Ωστόσο, οι ερευνητές παρουσιάζουν μερικές θεωρίες πίσω από τις ανωμαλίες, οι οποίες θα χρειάζονταν περισσότερες πληροφορίες από τα κύματα – όχι μόνο την ταχύτητά τους – για να σχηματίσουν οποιαδήποτε ισχυρά συμπεράσματα.
Θα μπορούσαν να είναι αρχαίο, πλούσιο σε διοξείδιο του πυριτίου υλικό που υπάρχει εκεί από το σχηματισμό του μανδύα πριν από περίπου τέσσερα δισεκατομμύρια χρόνια.
Εναλλακτικά, θα μπορούσαν να είναι ζώνες όπου συσσωρεύονται πλούσια σε σίδηρο πετρώματα ως συνέπεια των κινήσεων του μανδύα για δισεκατομμύρια χρόνια.
«Υπάρχει ένα ευρύ φάσμα πιθανών εξηγήσεων για την ανίχνευση ανωμαλιών θετικής ταχύτητας κύματος στον (χαμηλότερο) μανδύα της Γης, εκτός από την παρουσία βυθισμένων πλακών», καταλήγουν στην εργασία τους.
«Η έρευνά μας υπογραμμίζει τον κρίσιμο ρόλο της πλήρους αναστροφής κυματομορφής ως απαραίτητο εργαλείο στην εξερεύνηση του μανδύα».