Μία μοναδική απεικόνιση της Θείας Γέννησης
Στα χέρια των συντηρητών του Διαχρονικού Μουσείου Λάρισας και της Εφορείας Αρχαιοτήτων του νομού, έφτασε πριν λίγο καιρό μια μικρή εικόνα που αναπαριστά τη Γέννηση του Χριστού.
Η εικόνα μεταφέρθηκε για συντήρηση στο πλαίσιο συνεργασίας με την Ιερά Μητρόπολη Λαρίσης και Τυρνάβου και η προϊσταμένη της ΕΦΑ Λάρισας, Σταυρούλα Σδρόλια, που τη μελέτησε βρέθηκε μπροστά σε μια σπάνια και με μοναδική εικονογράφηση, φορητή εικόνα του 16ου αιώνα.
Ο Τύρναβος τον 16ο αιώνα και η Κρητική Σχολή
Ο Τύρναβος αποτελούσε σπουδαίο κέντρο βιοτεχνικής οργάνωσης τον 16ο και κυρίως από τα μέσα του 17ου αιώνα. Μια πόλη εύπορη, με πλούσιες μεγάλες οικογένειες, είχε επίσης ακμαίο χριστιανικό στοιχείο.
Οι Τυρναβίτες ήταν ταυτόχρονα παραγωγοί και έμποροι, έχοντας αναπτύξει επικοινωνία με τις αγορές του εσωτερικού και του εξωτερικού και τον 18ο αιώνα η πόλη ήταν από τα πιο σημαίνοντα εμπορικά κέντρα όλης της χώρας.
Στις βιοτεχνίες του Τυρνάβου κατασκευάζονταν κόκκινα βαμβακερά νήματα, μεταξωτά και βαμβακερά υφάσματα (αλατζάδες), άλλα βαμβακερά, όπως σάλια, πετσέτες, βαμμένα κόκκινα υφάσματα (μπουχασία), γαλάζια υφάσματα (λουλακένια), καθώς και τυποβαμμένα (σταμπωτά). Τα προϊόντα αυτά, μαζί με εκείνα της γεωργικής και κτηνοτροφικής παραγωγής πουλιόνταν απευθείας από τους παραγωγούς-εμπόρους στα τοπικά πανηγύρια της Θεσσαλίας και με εξαγωγές στην κεντρική και Δυτική Ευρώπη.
Αυτή η οικονομική ανάπτυξη κατέστησε τον Τύρναβο κέντρο για την εξάλωση των ιδεών του Νεοελληνικού Διαφωτισμού κι αργότερα, to 1702, ιδρύθηκε και λειτουργούσε εκεί ένα υπερσύγχρονο -για την εποχή του- διδακτήριο, το γνωστό «Ελληνομουσείο», ενώ σπουδαίοι λόγιοι δίδαξαν και έμειναν στην περιοχή.
Μέσα σε αυτές τις συνθήκες, η τέχνη δεν έμεινε ανεπηρέαστη και η αγιογραφία άνθισε με δείγματα εξαιρετικά στους ναούς και τα μοναστήρια. Οι πρώτες επιρροές ήρθαν από την Κρητική Σχολή η οποία άλλωστε αποτέλεσε πρότυπο για τους ορθοδόξους ζωγράφους Έλληνες, Σλάβους και Άραβες, επηρεάζοντας την εξέλιξη της ζωγραφικής στην ορθόδοξη Ανατολή, από τη Σερβία ως το Χαλέπι και από τη Σικελία μέχρι τη Ρουμανία και τη Ρωσία.
Η Κρητική Σχολή άκμασε τον 16ο και τον 17ο αιώνα, η γέννησή της πάντως εντοπίζεται στο Άγιον Όρος όταν οι πρώτοι Κρητικοί αγιογράφοι φιλοτέχνησαν 15 μεγάλα τοιχογραφικά σύνολα, καθώς και πλήθος φορητών εικόνων, μεταξύ του 1535 και του 1568, στα μοναστήρια της Αθωνικής Πολιτείας.
Σε σύγκριση με τη Μακεδονική Σχολή -η οποία προηγήθηκε στην αγιογραφία- η Κρητική, είναι πιο αυστηρή, πιο σοβαρή, πιο ήρεμη και ισορροπημένη. Το δραματικό αίσθημα αντικαθίσταται από την ηρεμία και το μέτρο. Οι φωτεινές επιφάνειες μειώνονται. Το φόντο (ο κάμπος) της σύνθεσης φτάνει σχεδόν στο μαύρο. Κι αν όπως λένε οι ειδικοί, η Μακεδονική Σχολή, με την κίνηση και το χρώμα της, τα ογκώδη και επιβλητικά της πρόσωπα, εκφράζει την «Πνευματική Δύναμη», η εσωστρεφής Κρητική Σχολή εκφράζει την «Πνευματική Χάρη».