Το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας θέτει σε εφαρμογή ένα νέο ψηφιακό σύστημα για την ανίχνευση και καταπολέμηση των αυθαίρετων κατασκευών. Με τη στήριξη του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας (ΤΕΕ), δρομολογείται ένα φιλόδοξο έργο που αξιοποιεί τεχνολογία αιχμής, όπως drones, δορυφορικές εικόνες και τεχνητή νοημοσύνη, για την παρακολούθηση και έλεγχο παράνομων κτισμάτων.
Σάρωση 30.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων για την καταπολέμηση των αυθαιρέτων
Το σχέδιο προβλέπει την κάλυψη 30.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων της χώρας με σκοπό την αναγνώριση παράνομων κτισμάτων, με κύρια έμφαση στη δόμηση που έχει πραγματοποιηθεί μετά το 2011 – έτος-ορόσημο για την αυθαίρετη δόμηση. Στόχος είναι η δημιουργία ενός αντιπροσωπευτικού πολυγώνου για κάθε ακίνητο που θα περιλαμβάνει το περίγραμμα, τον αριθμό των ορόφων, το υψόμετρο βάσης και κορυφής, καθώς και τα συνολικά χαρακτηριστικά του.
Η διαδικασία περιλαμβάνει τη χρήση drones και επανδρωμένων αεροσκαφών, τη λήψη υψηλής ανάλυσης αεροφωτογραφιών και τη διασύνδεση πληροφοριακών συστημάτων, όπως το e-Άδειες, το σύστημα Δηλώσεων Αυθαιρέτων και η Ηλεκτρονική Ταυτότητα Κτιρίου. Η ανάλυση των δεδομένων θα πραγματοποιείται με τη βοήθεια αλγορίθμων τεχνητής νοημοσύνης, οι οποίοι θα συγκρίνουν την υπάρχουσα δόμηση με αυτήν του 2011.
Προτεραιότητες και στόχευση
Η προσπάθεια εστιάζει κυρίως στις κατασκευές που ανεγέρθηκαν την περίοδο 2012-2019, με ιδιαίτερη έμφαση σε παράκτιες ζώνες, νησιά και περιοχές υψηλής περιβαλλοντικής σημασίας. Οι έλεγχοι αναμένεται να καλύψουν 2,5 εκατομμύρια κτίρια, ενώ υπολογίζεται ότι περίπου 1 εκατομμύριο κτίσματα θα χαρτογραφηθούν λεπτομερώς σε τρισδιάστατο μοντέλο.
Τεχνολογικές εφαρμογές και ψηφιακές υπηρεσίες για την καταπολέμηση των αυθαιρέτων
Το έργο περιλαμβάνει την παραγωγή ορθοφωτοχαρτών υψηλής ανάλυσης και τη δημιουργία ενός 3D μητρώου κτιρίων, όπου θα αποτυπώνονται οι βασικές πληροφορίες για τη δόμηση. Επιπλέον, προβλέπεται η ανάπτυξη ψηφιακής πλατφόρμας για την παρακολούθηση της αυθαίρετης δόμησης, καθώς και η ενσωμάτωση της διαδικτυακής υπηρεσίας «Ενιαίος Ψηφιακός Χάρτης».
Η πλατφόρμα αυτή θα λειτουργεί παράλληλα με το νέο Ενιαίο Ηλεκτρονικό Σύστημα Καταγγελιών (Ε.Η.ΣΥ.ΚΑ), που θα επιτρέπει στους πολίτες να καταγγέλλουν αυθαίρετα κτίσματα πληρώνοντας ένα παράβολο ύψους 200 ευρώ. Εάν η καταγγελία επιβεβαιωθεί, το ποσό θα επιστρέφεται.
Fast Track κατεδαφίσεις και έλεγχοι
Βασικός πυλώνας της πρωτοβουλίας είναι η εφαρμογή κατεδαφίσεων ταχείας διαδικασίας. Σύμφωνα με τη νομοθεσία, οι κατεδαφίσεις μπορούν να πραγματοποιούνται εντός ενός μήνα από τον εντοπισμό του αυθαιρέτου. Παράλληλα, προβλέπονται ποιοτικοί έλεγχοι για την ακριβή ταυτοποίηση των οικοδομικών αδειών και την αποφυγή λαθών.
Προϋπολογισμός και χρονοδιάγραμμα
Το έργο, συνολικού προϋπολογισμού 123,6 εκατομμυρίων ευρώ (συμπεριλαμβανομένου του ΦΠΑ), θα ολοκληρωθεί σε διάστημα 16 μηνών. Η χρηματοδότηση προέρχεται κυρίως από το Ταμείο Ανάκαμψης, ενώ ο ανάδοχος θα παρέχει υπηρεσίες εγγύησης για τρία χρόνια μετά την ολοκλήρωσή του.
Μια νέα εποχή στην πολεοδομική νομοθεσία
Η ενσωμάτωση των νέων τεχνολογιών στον έλεγχο της δόμησης φιλοδοξεί να προσφέρει αποτελεσματικότητα και διαφάνεια. Η πρωτοβουλία δεν αποτελεί μόνο μια κίνηση για την τήρηση της νομιμότητας, αλλά και ένα σημαντικό βήμα για τη βιώσιμη ανάπτυξη, την προστασία του περιβάλλοντος και τη διασφάλιση της ισονομίας.