Η απόκτηση F-35 από την Ελλάδα θα αφήσει την Άγκυρα στα κρύα του λουτρού, με μια σχεδόν απαρχαιωμένη αεροπορία που αποτελείται κυρίως από γηρασμένα F-16, F4 και F5
Μπορεί η Τουρκία να επιτύχει την πολύθρυλητη αγορά των F-35; Δεν είναι λίγοι εκείνοι που πιστεύουν ότι με την επιστροφή Τραμπ στον Λευκό Οίκο κάτι τέτοιο μοιάζει πάρα πολύ δύσκολο.
Αν όμως η ομάδα του Μπάιντεν προλάβει τις εξελίξεις; Μπορεί το Στέιτ Ντιπάρτμεντ να διατείνεται ότι δεν έχει αλλάξει στάση, αλλά το παρασκήνιο έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον.
O ειδικός αναλυτής Sinan Ciddi, αποκρυπτογράφησε στο National Interest, τα σχέδια της κυβέρνησης Μπάιντεν για την Τουρκία, τα οποία ωστόσο μπορεί να οδηγήσουν σε επικίνδυνες ατραπούς ολόκληρη τη νατοϊκή συμμαχία.
Όπως αναφέρει, σύμφωνα με αρκετές πηγές, η Άγκυρα φαίνεται να πιστεύει ότι έχει βρει μια μαγική φόρμουλα για να αποκτήσει το F-35 και ταυτόχρονα να ικανοποιήσει την Ουάσιγκτον. Στα τέλη Αυγούστου, Τούρκοι αξιωματούχοι υπέβαλαν στους Αμερικανούς ομολόγους τους ένα σχέδιο που θα διασφάλιζε τη μόνιμη αποθήκευση του συστήματος S-400 της Τουρκίας, το οποίο οι Ηνωμένες Πολιτείες μπορούσαν να επαληθεύουν συνεχώς. Ουσιαστικά, η Τουρκία προσφέρθηκε εθελοντικά να μην ενεργοποιήσει ποτέ τους ρωσικούς πυραύλους της, υποβάλλοντας αυτή τη δέσμευση σε επαλήθευση των ΗΠΑ, ακυρώνοντας έτσι μια αντιληπτή απειλή από τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ.
Ένας υψηλόβαθμος αξιωματούχος της Αμερικανικής Πρεσβείας στην Άγκυρα δεν αρνήθηκε ότι είχε υποβληθεί πρόταση από την Τουρκία για την επίλυση του ζητήματος των S-400 και υποστήριξε ότι «η μπάλα είναι τώρα στο γήπεδο της Τουρκίας», προσθέτει ο αναλυτής, αλλά διευκρινίζει:
Ωστόσο, αυτό γρήγορα διαψεύστηκε από ανώνυμους αξιωματούχους στην Άγκυρα, οι οποίοι αρνήθηκαν οποιαδήποτε προθυμία να πουλήσουν ή να κλείσουν πλήρως το σύστημα S-400. Πηγές του υπουργείου Άμυνας δήλωσαν στο πρακτορείο Anadolu, «Η ανάγκη της χώρας μας για συστήματα αεράμυνας παραμένει. Στο πλαίσιο αυτό, το σύστημα αεράμυνας S-400 παραμένει στο απόθεμα των Τουρκικών Ενόπλων Δυνάμεων».
Τον Ιανουάριο, η αναπληρώτρια υπουργός Εξωτερικών Victoria Nuland άφησε την πόρτα ανοιχτή για την επανέναρξη της οικογένειας των F-35, εφόσον η Άγκυρα επιλύσει ικανοποιητικά το ζήτημα των S-400. Τα ακριβή κριτήρια για την επανένταξη της Τουρκίας στο πρόγραμμα των F-35 παρέμειναν ασαφή, αλλά η Ουάσιγκτον σηματοδοτεί εδώ και μήνες ότι θέλει να δει την πλήρη απομάκρυνση των S-400 από τη χώρα. Η νέα πρόταση της Άγκυρας δεν μπορεί να είναι ο δρόμος προς τα εμπρός. Η Τουρκία δεν έχει παράσχει αποδείξεις ότι πιστεύει ειλικρινά στην αποστολή του ΝΑΤΟ.
Στις αρχές Σεπτεμβρίου 2024, ο Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ανακοίνωσε την απόφασή του να υποβάλει αίτηση για ένταξη στο BRICS+. Στη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ στην Ουάσιγκτον τον Ιούλιο, επανέλαβε την επιθυμία του η Τουρκία να γίνει μέλος του Οργανισμού Συνεργασίας της Σαγκάης (SCO). Για να είμαστε ξεκάθαροι, και οι δύο αυτοί οργανισμοί δεν είναι μόνο οι αντίθετοι των δυτικών οικονομικών θεσμών και θεσμών ασφάλειας, των οποίων η Τουρκία είναι μέλος, αλλά και οντότητες αφοσιωμένες στην υπονόμευση της τάξης που βασίζεται σε κανόνες. Η επιθυμία της Τουρκίας να ενταχθεί σε αυτές δεν πρέπει να πέσει στο κενό. Δεν πρέπει απλώς να αγνοηθεί ή να απορριφθεί από τις πρωτεύουσες του ΝΑΤΟ. Επιπλέον, αξίζει να θυμηθούμε ότι η Τουρκία καθυστέρησε ενεργά τη διεύρυνση του ΝΑΤΟ, αρνούμενη την είσοδο της Σουηδίας και της Φινλανδίας στη συμμαχία για δεκαοκτώ μήνες, κάτι που ωφέλησε άμεσα τη Μόσχα. Και παραδόξως, η Τουρκία είναι το μόνο κράτος μέλος του ΝΑΤΟ που αγκαλιάζει και παρέχει υλική υποστήριξη στη Χαμάς.
Οι ουρανοί του Αιγαίου
O ειδικός αναλυτής Sinan Ciddi, στη συνέχεια αναφέρει ότι η απόκτηση F-35 από την Ελλάδα θα αφήσει την Άγκυρα “έξω στο κρύο, με μια σχεδόν απαρχαιωμένη αεροπορία που αποτελείται κυρίως από γηρασμένα F-16, F4 και F5”.
Συγκεκριμένα αναλύει:
Παρόλο που το KAAN παρουσιάστηκε στον κόσμο, δεν υπάρχει επίσης καμία εγγύηση ότι η τελική του προσθήκη στην τουρκική Πολεμική Αεροπορία θα συμβεί πραγματικά. Σε τελική ανάλυση, η Τουρκία επιδιώκει απεγνωσμένα να εκσυγχρονίσει τις δυνατότητες της αεράμυνας και επίθεσης. Η προμήθεια F-35 είναι η καλύτερη επιλογή και η Ουάσιγκτον ακούει.
Η κυβέρνηση Μπάιντεν, ενώ κρατά τον Ερντογάν σε απόσταση αναπνοής για το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου της στην εξουσία, εργάζεται στα παρασκήνια για να διερευνήσει όλες τις ευκαιρίες για να δει εάν μπορεί να ξαναχτίσει μια ουσιαστική σχέση με την Άγκυρα. Βασίζεται σε μια εμμονή και λανθασμένη πεποίθηση ότι η Τουρκία μπορεί να διορθώσει τις ατυχίες της στην εξωτερική πολιτική και, κάτω από τις κατάλληλες συνθήκες, να επιστρέψει στο να είναι ένα σταθερό μέλος της ευρωπαϊκής και διατλαντικής κοινότητας ασφάλειας.
Πριν αποχωρήσει από τη θέση του, ο Πρέσβης Τζεφ Φλέικ πρωτοστάτησε στην πρωτοβουλία για τη βελτίωση των τουρκοαμερικανικών δεσμών. Αυτό ως επί το πλείστον ισοδυναμούσε με επαίνους για τον Ερντογάν και ενίσχυση των κουρασμένων τροπαίων ότι η Τουρκία ήταν ζωτικός σύμμαχος των ΗΠΑ. Σε πρόσφατη συνέντευξή του στο Politico, ο Φλέικ επαίνεσε τον ρόλο της Άγκυρας σε μια πρόσφατη ανταλλαγή κρατουμένων στην οποία συμμετείχαν επτά χώρες, περιγράφοντας την Τουρκία ως «απαραίτητο σύμμαχο».
Ο ρόλος της Τουρκίας στο ΝΑΤΟ
Σε άλλο σημείο ο Ciddi αναφέρει ότι η Άγκυρα έχει κάνει ορατά βήματα για να αποσυνδεθεί από την προάσπιση των αξιών και των προτεραιοτήτων ασφαλείας της συμμαχίας ΝΑΤΟ, της οποίας είναι μέλος από το 1952.
Σχετικά σημειώνει:
Γνωρίζοντας ότι δεν υπάρχει μηχανισμός για την απομάκρνυση ενός μέλους, δεν πρέπει να περιμένουμε από την Τουρκία να ακολουθήσει αποξένωσή της από τη συμμαχία εγκαταλείποντας την. Αντίθετα, θα επιλέξει να παραμείνει στο εσωτερικό, ενώ θα ενσωματωθεί σε οντότητες όπως οι BRICS και το SCO, αποδυναμώνοντας την ασφάλεια και την αποφασιστικότητα της Δύσης ενάντια στην Κίνα και τη Ρωσία.
Γιατί, λοιπόν, η κυβέρνηση Μπάιντεν είναι πρόθυμη να συνεχίσει να διερευνά ευκαιρίες για να εξοπλίσει έναν αναδυόμενο αντίπαλο με μια ικανότητα που θα μπορούσε να απειλήσει τα υπόλοιπα μέλη του ΝΑΤΟ;
*Ο Sinan Ciddi είναι μη μόνιμος ανώτερος συνεργάτης στο Ίδρυμα για την Υπεράσπιση των Δημοκρατιών (FDD), όπου συμβάλλει στο πρόγραμμα του FDD για την Τουρκία και στο Κέντρο Στρατιωτικής και Πολιτικής Ισχύος (CMPP). Είναι επίσης αναπληρωτής καθηγητής Σπουδών Ασφάλειας στο Command and Staff College-Marine Corps University και στη Σχολή Εξωτερικής Υπηρεσίας του Πανεπιστημίου Georgetown.