Η ευρωπαϊκή οικονομία βρίσκεται αντιμέτωπη με πρωτόγνωρες πολιτικές και οικονομικές προκλήσεις, καθώς η πολιτική αστάθεια στη Γαλλία και τη Γερμανία προκαλεί ανησυχίες για τη σταθερότητα της ευρωζώνης. Με τις δύο χώρες να αντιπροσωπεύουν σχεδόν το ήμισυ της ευρωπαϊκής οικονομίας, οι εξελίξεις αυτές θέτουν σοβαρά ερωτήματα για το μέλλον της οικονομικής ανάπτυξης και συνοχής στην Ε.Ε.
Πολιτική αστάθεια στις κορυφαίες οικονομίες της Ευρώπης
Η Γαλλία βρίσκεται σε πολιτική αναταραχή μετά την πρόσφατη παραίτηση του πρωθυπουργού Μισέλ Μπαρνιέ, έπειτα από πρόταση δυσπιστίας που εγκρίθηκε από την Εθνοσυνέλευση. Παρά τον διορισμό νέου πρωθυπουργού, η έλλειψη κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας δημιουργεί έντονο κλίμα πολιτικής αβεβαιότητας, το οποίο αναμένεται να συνεχιστεί μέχρι τις επόμενες εκλογές, το 2025. Η κατάσταση αυτή καθιστά δυσχερή την εφαρμογή αξιόπιστων μεταρρυθμίσεων, όπως απαιτούν οι δημοσιονομικοί κανόνες της Ε.Ε.
Στη Γερμανία, η κατάρρευση του κυβερνητικού συνασπισμού του Όλαφ Σολτς έχει οδηγήσει σε προκήρυξη πρόωρων εκλογών για τον Φεβρουάριο του 2025. Παράλληλα, η χώρα αντιμετωπίζει επιβράδυνση της οικονομικής δραστηριότητας, με τις εξαγωγές να παραμένουν αδύναμες και τις εταιρικές επενδύσεις να υποχωρούν δραστικά.
Η οικονομική επιβράδυνση της Ευρωζώνης
Η Γαλλία και η Γερμανία, από κινητήριες δυνάμεις της ευρωπαϊκής οικονομίας, φαίνεται να χάνουν τη δυναμική τους. Οι προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το 2024 δείχνουν ανάπτυξη 1,1% στη Γαλλία, αλλά μείωση κατά 0,1% στη γερμανική οικονομία. Συνολικά, η ευρωζώνη αναμένεται να σημειώσει περιορισμένη ανάπτυξη 0,8% το 2024, ενώ το 2025 η ανάπτυξη ενδέχεται να φτάσει το 1,3%, κυρίως λόγω της κατανάλωσης και των δημόσιων επενδύσεων που χρηματοδοτούνται από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.
Ωστόσο, οι οικονομολόγοι προειδοποιούν ότι οι δημοσιονομικές ανισορροπίες μεταξύ Γαλλίας και Γερμανίας περιπλέκουν την κατάσταση. Η Γαλλία αντιμετωπίζει υψηλό δημόσιο χρέος (άνω του 110% του ΑΕΠ) και δημοσιονομικό έλλειμμα άνω του 6%, ενώ η Γερμανία, με χαμηλότερο χρέος (περίπου 60% του ΑΕΠ) και έλλειμμα κάτω του 2%, έχει ανάγκη από δημοσιονομική τόνωση. Οι αποκλίνουσες πολιτικές δημιουργούν πίεση για μία νέα μορφή δημοσιονομικής σύγκλισης από το 2025 και έπειτα.
Η μετατόπιση της αναπτυξιακής δυναμικής
Η αποδυνάμωση της Γαλλίας και της Γερμανίας ενδέχεται να οδηγήσει σε ανάδειξη νέων δυνάμεων στην ευρωζώνη. Χώρες όπως η Ισπανία και η Ολλανδία καταγράφουν ενισχυμένες οικονομικές επιδόσεις, ενώ ο Νότος της Ευρώπης (Ελλάδα, Πορτογαλία, Ιταλία, Ισπανία) σημειώνει ταχύτερη ανάκαμψη, αξιοποιώντας καλύτερα τα κεφάλαια του προγράμματος NextGenerationEU.
Ειδικά ο τομέας των υπηρεσιών, με έμφαση στον τουρισμό, ενισχύει την οικονομία του Νότου. Ωστόσο, η Ιταλία εξακολουθεί να αντιμετωπίζει προκλήσεις λόγω του υψηλού δημόσιου χρέους (κοντά στο 140% του ΑΕΠ).
Οι μελλοντικές προκλήσεις
Η πολιτική και οικονομική αβεβαιότητα στην Κεντρική Ευρώπη υπογραμμίζει την ανάγκη για αλλαγές πολιτικής. Η εξασθένηση του γαλλογερμανικού άξονα αφήνει την Ευρώπη εκτεθειμένη σε γεωπολιτικές και οικονομικές πιέσεις, όπως οι εμπορικές εντάσεις με τις ΗΠΑ και οι υψηλές τιμές ενέργειας, που πλήττουν κυρίως τη μεταποίηση.
Η πρόκληση για την Ε.Ε. είναι διττή: να διατηρήσει τη συνοχή της, επιτυγχάνοντας δημοσιονομική σύγκλιση, και να στηρίξει τη μετατόπιση της ανάπτυξης προς νέες δυνάμεις, διασφαλίζοντας παράλληλα ανταγωνιστικότητα έναντι των παγκόσμιων οικονομιών.