Στο σημείο που βρίσκεται το θαύμα της αρχιτεκτονικής, ο μεγαλοπρεπής Παρθενώνας, υπάρχει άλλο ένα μικρότερο θαύμα που γέννησε η ελληνική φύση. Ένα θαύμα που παραμένει καλά κρυμμένο από τα βλέμματα των τουριστών
Πρόκειται για τη Μικρομέρια της Ακρόπολης ή Micromeria acropolitana, ένα μικρό φυτό που δεν ξεπερνά τα 20 εκατοστά, βγάζει ροζ άνθη από το Μάιο έως τον Ιούνιο, ανήκει στην οικογένεια των Lamiaceae ή Labiatae και δε μπορείς να το βρεις πουθενά αλλού στον κόσμο.
Λόγω της σπανιότητας του, θεωρείται απειλούμενο είδος ενώ μέχρι την πιο σύγχρονη ανακάλυψή του το 2006, υπήρχε η πεποίθηση ότι ήταν εξαφανισμένο!
Για την ιστορία του φυτού, η πρώτη ανακάλυψη του έγινε περίπου έναν αιώνα πριν, το 1906 από Γάλλους βοτανολόγους, και εκατό χρόνια μετά ήρθε πάλι στο φως χάρη στον Έλληνα βιολόγο Γρηγόρη Τσούνη και τον 17χρονο γιο του Λάμπρο, που εντόπισαν στην Ακρόπολη μικρό πληθυσμό από το φυτό. Μόλις συνειδητοποίησαν ότι ανακάλυψαν τον «χαμένο θησαυρό της Ακρόπολης», κατέφυγαν άμεσα σε ειδικούς.
Η πρώτη ιστορική αναφορά στο Micromeria acropolitana σημειώνεται από τον Αυστριακό βοτανολόγο Halacsy το 1908.
Από τότε τα ίχνη του χάνονται. Ντύνεται με ένα πέπλο μυστηρίου και χαρακτηρίζεται «φυτό-φάντασμα». Μάλιστα, το 1998, ο καθηγητής Βοτανικής του Πανεπιστημίου Αθηνών Αρτέμης Γιαννίτσαρος κάνει λόγο για «εξαφανισθέν είδος από την Ελληνική και γενικά την παγκόσμια χλωρίδα».
Το φυτό για πρώτη φορά το βρήκαν και το συνέλεξαν στην Ακρόπολη, στις 30 Αυγούστου 1906, δύο Γάλλοι βοτανικοί και ερευνητές ο Rene C.J.E. Maire και ο Marcel G.C. Petitmengin. (In Acropoli Athenarum, 30.8.1906, Maire & Petitmengin, Mission Botanique en Orient no. 1073).
Οι Γάλλοι συνέλεξαν φυτά εκείνη την εποχή στην Αιτωλοακαρνανία και στη Δυτική Πελοπόννησο. Βρέθηκαν στην Αθήνα τον Αύγουστο και στην επίσκεψή τους στην Ακρόπολη ανακάλυψαν το σπάνιο στενότοπο ενδημικό φυτό της Ακρόπολης.
Το 1908 το περιγράφει για πρώτη φορά ο Αύστρο-Ούγγρος γιατρός-βοτανικός Eugen von Halácsy που ζούσε εκείνη την εποχή στην Ελλάδα.
Η Μικρομέρια της Ακρόπολης για πάνω από εκατό χρόνια ήταν εξαφανισμένη και κανείς Έλληνας και ξένος ερευνητής Βοτανικός δεν την είδε ξανά μετά το 1908.
Οι Έλληνες Βοτανικοί έγραφαν για το φυτό: «Η μυστηριώδης Micromeria acropolitana (Μικρομέρια της Ακρόπολης) μικρό και ταπεινό πολυετές είδος, φύτρωνε αποκλειστικά στον βράχο της Ακρόπολης και το οποίο εδώ και ένα αιώνα κανένας δεν έχει ξαναδεί, ούτε στο βράχο της Ακρόπολης, ούτε κάπου αλλού.» (Θεοφάνης Κωνσταντινίδης. Καθημερινή 31.8.2003).
Επίσης ο Καθηγητής Βοτανικής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Αρτέμης Γιαννίτσαρος έγραφε στην εργασία του: «Η χλωρίδα των αρχαιολογικών χώρων της Ελλάδας» – 1998: «Η Ακρόπολη πάντως, φαίνεται ότι έχει στερηθεί ενός τουλάχιστον είδους της, στενότοπου ενδημικού, δηλαδή μοναδικού σε αυτήν και μόνον. Πρόκειται για την Micromeria acropolitana Halácsy ή Satureja acropolitana (Halacsy) Grenter and Burdet, της οικογένειας Labiatae, η οποία σήμερα πρέπει να θεωρείται εξαφανισθέν είδος από την ελληνική και γενικά την παγκόσμια χλωρίδα.»
Έτσι, η Micromeria acropolitana ήταν γνωστή μόνο από την αναφορά του Halácsy (1908).
Το φυτό είχε χαθεί και παρά τις έρευνες πολλών ξένων και Ελλήνων Βοτανικών, δεν είχε ποτέ εντοπισθεί.
Ώσπου ανακαλύφθηκε ξανά τυχαία από τον βιολόγο Γρηγόρη Τσούνη κατά τις μελέτες του για το οικοσύστημα του Ιερού βράχου και ταυτοποιήθηκε το 2009 από τη βοτανολόγο δρ Κιτ Ταν από το Πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης.
Ο Γρηγόρης Τσούνης αναφέρει συγκεκριμένα για τη Μικρομέρεια της Ακρόπολης στο “ΑΚΡΟΠΟΛΗ ένα μνημείο Φύσης και Πολιτισμού”
“Το 2006 εντοπίσαμε έναν μικρό πληθυσμό από Μικρομέριες (200 φυτά). Από την πρώτη στιγμή που τις είδαμε καταλάβαμε ότι είχαμε ξανανακαλύψει το χαμένο φυτό, το θησαυρό της Ακρόπολης, το στενότοπο ενδημικό της! Τη Μικρομέρια της Ακρόπολης!
Ο πληθυσμός του φυτού, όλα αυτά τα χρόνια, ήταν σταθερός, με μία μικρή αύξηση το 2009. (Αυτό το γεγονός ίσως να οφείλεται στη μεγάλη και παρατεταμένη βροχόπτωση). Το φυτό βρίσκεται σε άμεσο κίνδυνο, γιατί ο πληθυσμός του δεν ξεπερνά τα 200 άτομα. Κινδυνεύει κυρίως από την ανθρώπινη παρουσία, την τουριστική δραστηριότητα, την εκρίζωση και από τον καθαρισμό του αρχαιολογικού χώρου. Η Micromeria acropolitana πρέπει να προστατευθεί και να διαφυλαχθεί ως κόρη οφθαλμού. Είναι το ενδημικό της Ακρόπολης! Από εδώ και στο εξής πρέπει να γίνει το σύμβολο της Ακρόπολης, το σύμβολο της επιβίωσης! Είναι φυτό από τα πιο σπάνια και μοναδικά του κόσμου, με ιστορία πιο μακρά από εκείνην του χώρου που το φιλοξενεί. Γι’ αυτό, όπως δείχνουμε μεγάλο ενδιαφέρον για τα μνημεία του πολιτισμού μας, οφείλουμε να δείξουμε το ανάλογο ενδιαφέρον και για τους θησαυρούς της φυσικής μας κληρονομιάς. Και η Micromeria acropolitana είναι ένας μεγάλος θησαυρός της φυσικής μας κληρονομιάς, που οφείλουμε να τον παραδώσουμε στις επόμενες γενιές!”
Ένα πανέμορφο φυτό μοναδικό στον κόσμο, όσο μοναδικό είναι και το μνημείο της Ακρόπολης!
