Η πρόσφατη απόφαση της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ) έκρινε αντισυνταγματικές τις διατάξεις του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού (ΝΟΚ) που παρέχουν κίνητρα προσαύξησης των όρων δόμησης, όπως ο συντελεστής δόμησης και το ύψος των κτιρίων. Η απόφαση αυτή δικαιώνει δημάρχους και πολίτες που είχαν προσφύγει ζητώντας την ακύρωση οικοδομικών αδειών.
Περιεχόμενο της απόφασης του ΣτΕ
Το ΣτΕ αποφάνθηκε ότι οι διατάξεις του ΝΟΚ που θεσπίζουν κίνητρα προσαύξησης των όρων δόμησης αντίκεινται στο άρθρο 24 παράγραφοι 1 και 2 του Συντάγματος. Συγκεκριμένα, το δικαστήριο έκρινε ότι η οριζόντια εφαρμογή αυτών των κινήτρων από τις υπηρεσίες δόμησης, χωρίς ειδική επιστημονική μελέτη και πολεοδομικό σχεδιασμό, είναι αντισυνταγματική. Επιπλέον, η μη προσμέτρηση στον συντελεστή δόμησης χώρων όπως εσωτερικοί εξώστες (πατάρια) και χώροι κύριας χρήσης στο δώμα κρίθηκε επίσης αντισυνταγματική. Αντίθετα, η μη προσμέτρηση των έρκερ και των κλιμακοστασίων δεν αντίκειται στο Σύνταγμα.
Αντιδράσεις και επόμενες κινήσεις του Υπουργείου Περιβάλλοντος
Παρά την απόφαση του ΣτΕ, το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας προτίθεται να επαναφέρει τα κίνητρα αυτά μέσω του εν εξελίξει πολεοδομικού σχεδιασμού. Ο υπουργός Θεόδωρος Σκυλακάκης δήλωσε ότι τα κίνητρα θα ενσωματωθούν στα Τοπικά Πολεοδομικά Σχέδια, τα οποία καταρτίζονται αυτή την περίοδο, και προανήγγειλε νομοθετική ρύθμιση μόλις καθαρογραφεί η απόφαση του ΣτΕ. Επιπλέον, τόνισε ότι η απόφαση δεν επηρεάζει υφιστάμενες οικοδομικές άδειες, των οποίων οι εργασίες έχουν ήδη ξεκινήσει, διασφαλίζοντας έτσι την ασφάλεια δικαίου.
Αντιδράσεις της τοπικής αυτοδιοίκησης
Δήμαρχοι που είχαν προσφύγει κατά των διατάξεων του ΝΟΚ, όπως ο δήμαρχος Βάρης-Βούλας-Βουλιαγμένης, Γρηγόρης Κωνσταντέλλος, χαρακτήρισαν την απόφαση του ΣτΕ ως μεγάλη νίκη της Τοπικής Αυτοδιοίκησης κατά της υπερδόμησης. Ο κ. Κωνσταντέλλος επεσήμανε ότι δικαιώνονται οι προσπάθειες για λιγότερο τσιμέντο στις πόλεις, παρά τον άνισο αγώνα με ισχυρούς αντιπάλους. Παράλληλα, η Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδας (ΚΕΔΕ) εξέφρασε την ικανοποίησή της για την απόφαση, αναμένοντας την καθαρογραμμένη εκδοχή της.
Νομικές και πολεοδομικές προεκτάσεις
Η απόφαση του ΣτΕ ανοίγει το δρόμο για την επανεξέταση των πολεοδομικών κινήτρων σε τοπικό επίπεδο, μέσω των Τοπικών Πολεοδομικών Σχεδίων. Αυτό σημαίνει ότι τα κίνητρα προσαύξησης των όρων δόμησης δεν μπορούν να εφαρμόζονται οριζόντια, αλλά πρέπει να λαμβάνονται υπόψη οι ιδιαιτερότητες κάθε περιοχής. Το Υπουργείο Περιβάλλοντος σχεδιάζει να ενσωματώσει τα κίνητρα αυτά στον πολεοδομικό σχεδιασμό, με νομοθετική ρύθμιση που θα ακολουθήσει την καθαρογραφή της απόφασης του ΣτΕ.
Η εξέλιξη αυτή αναμένεται να επηρεάσει τον τρόπο έκδοσης οικοδομικών αδειών και την ανάπτυξη των πόλεων, με στόχο την προστασία του περιβάλλοντος και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των πολιτών.