Η καταστροφική πυρκαγιά του 2019 στον καθεδρικό ναό της Παναγίας των Παρισίων οδήγησε σε σημαντικές ανακαλύψεις κατά τη διάρκεια των εργασιών αποκατάστασης.
Οι αρχαιολόγοι ανακάλυψαν θησαυρούς που χρονολογούνται από την αρχαιότητα έως τον 19ο αιώνα στην Παναγία των Παρισίων. Προτομές του σταυρωμένου προσώπου του Χριστού και ο κορμός ενός άνδρα που φοράει χιτώνα είναι μερικά από τα τεχνουργήματα που εκτίθενται στο Musée de Cluny, ένα μουσείο μεσαιωνικής τέχνης στο Παρίσι, όπου οι επισκέπτες μπορούν να θαυμάσουν σχεδόν δέκα αιώνες ιστορίας.
Περίπου 30 θραύσματα από το τέμπλο του καθεδρικού ναού της Παναγίας των Παρισίων, μια πέτρινη κερκίδα στολισμένη με αγάλματα, εκτίθενται για πρώτη φορά. Η κερκίδα σχημάτιζε περίβολο μεταξύ της χορωδίας και του ναού όπου κάθονταν οι πιστοί. «Πιστεύαμε ότι αυτά τα στοιχεία είχαν χαθεί για πάντα», είπε η διευθύντρια του μουσείου Σεβερίν Λεπαπέ, καθώς αποκάλυψε τα γλυπτά, τα οποία κατασκευάστηκαν το 1230.
Τα ερείπια αποκαλύφθηκαν κατά τις ανασκαφές που πραγματοποιήθηκαν πριν από την ανοικοδόμηση του καθεδρικού ναού, μετά την πυρκαγιά του Απριλίου 2019. Οι πρόσφατες ανασκαφές μετά την πυρκαγιά του 2019 αποκάλυψαν χιλιάδες κομμάτια, συμπεριλαμβανομένων 700 θραυσμάτων, μερικά από τα οποία εμφανίζουν πολύχρωμα ίχνη που διατηρούνται καλά.
«Η πολυχρωμία είναι τα χρωματιστά στολίδια στην επιφάνεια. Μας δείχνει τι είδαν οι άνθρωποι όταν ήρθαν αντιμέτωποι με αυτά τα γλυπτά πριν εξαφανιστεί η εφαρμογή των χρωμάτων» δήλωσε ο Νταμιεν Μπερνέ, ο επιμελητής της έκθεσης Making Stones Speak. Notre Dame’s Medieval Sculptures, η οποία ολοκληρώνεται στις 16 Μαρτίου 2025.
Λεπτές λωρίδες χρώματος κοσμούν αυτά τα εύθραυστα αντικείμενα: κόκκινα, μπλε, ώχρες και χρυσά. «Είναι μια εξαιρετική ανακάλυψη που όμοιά της βρίσκεις μόνο μία φορά κάθε εκατό χρόνια. Όταν βρίσκουμε ένα γλυπτό του 13ου αιώνα, είμαστε χαρούμενοι, αλλά όταν βρίσκουμε ενα 1.000 ετών είναι απίστευτο», δήλωσε ο αρχαιολόγος Κριστόφ Μπερνιέ του Γαλλικού Εθνικού Ινστιτούτου Προληπτικής Αρχαιολογικής Έρευνας (INRAP).
Πριν από την πυρκαγιά υπήρχαν λίγες ευκαιρίες για να μελετηθεί τόσο προσεκτικά το διάσημο θρησκευτικό κτήριο. Κατά τη διάρκεια των ριζικών εργασιών αποκατάστασης που επιβλήθηκαν από τον Viollet-le-Duc που ξεκινούσαν το 1843, ο αρχιτέκτονας κατέγραψε παρατηρήσεις στο ημερολόγιό του. Αλλά μόλις το 1847 πραγματοποιήθηκε μια αρχική εκστρατεία ανασκαφών από τον Théodore Vacquer στην ανατολική άκρη κάτω από την πλατεία μπροστά από τη Notre-Dame. Η κατασκευή ενός χώρου στάθμευσης κάτω από την πλατεία τη δεκαετία του 1960 επέτρεψε επίσης την ανακάλυψη αρχιτεκτονικών ερειπίων και τη δημιουργία μιας κρύπτης που θα παρουσίαζε τα ερείπια.
Τα θεμέλια του καθεδρικού ναού αποκαλύφθηκαν επίσης για πρώτη φορά. «Αυτό δείχνει πραγματικά το επίπεδο δραστηριότητας στον τόπο που χρονολογείται από τον πρώτο αιώνα μέχρι την εποχή μας. Έχουμε συλλέξει στοιχεία από σχεδόν κάθε περίοδο. Θα είμαστε σε θέση να ανακατασκευάσουμε περισσότερα από 2.000 χρόνια ιστορίας σε αυτό το τμήμα του Ιλ ντε Λα Σιτέ», είπε ο Μπερνιέ, αναφερόμενος στο νησί στον ποταμό Σηκουάνα όπου είναι χτισμένος ο καθεδρικός ναός.
Η Παναγία των Παρισίων δεν έχει ολοκληρώσει ακόμη την αποκάλυψη των μυστικών της. Παρά την ολοκλήρωση του έργου αποκατάστασης, ομάδες αρχαιολόγων παραμένουν απασχολημένες. «Το έργο δεν έχει τελειώσει. Υπάρχουν ακόμη σημαντικές αναλύσεις που πρέπει να γίνουν τα επόμενα δύο ή τρία χρόνια», είπε ο Μπεσνιέ. Αυτή τη στιγμή βρίσκεται σε εξέλιξη μια προσπάθεια μακράς διάρκειας για τη σταθεροποίηση όλων των θραυσμάτων και της πολυχρωμίας τους.
Η ανακάλυψη θα οδηγήσει επίσης σε μια τρισδιάστατη ανακατασκευή. Κατά τη διάρκεια των εργασιών, τα μπάζα που είχαν απομείνει μετά την πυρκαγιά περισυλλέγονται και απογράφονται προσεκτικά. «Αυτό θεωρείται ως αρχαιολογικό κατάλοιπο που είναι πλέον προσβάσιμο στην επιστημονική κοινότητα», δήλωσε ο Chaoui-Derieux. «Υπάρχουν ειδικοί στο ξύλο, την πέτρα και το μέταλλο που έρχονται για να πάρουν δείγματα αυτών των υλικών. Θα μπορούν να μας πουν περισσότερα, ειδικά για την κατασκευή του σκελετού ή για τις διάφορες φάσεις αποκατάστασης. Είναι μία πραγματική πηγή δεδομένων».
Η φωτιά που κατέστρεψε τον καθεδρικό ναό και συγκίνησε ολόκληρο τον κόσμο θα έχει βοηθήσει έμμεσα στην πρόοδο της έρευνας, πρ;oσθεσε. «Είναι προφανές ότι κανείς δεν θα ήθελε αυτή την καταστροφή, αλλά μόλις συνέβη, προσπαθήσαμε να βρούμε το ασήμι. Αυτή είναι μια τραγωδία που μας βοήθησε να εμπλουτίσουμε τις γνώσεις μας.»