Από τις 04:00 τοπική ώρα της 27ης Νοεμβρίου 2024, τέθηκε σε ισχύ η συμφωνία κατάπαυσης του πυρός μεταξύ του Ισραηλινού στρατού και της Χεζμπολάχ, τερματίζοντας έναν χρόνο εχθροπραξιών στα σύνορα και δύο μήνες ανοιχτού πολέμου. Η σύγκρουση είχε οδηγήσει σε μαζικούς ισραηλινούς βομβαρδισμούς στον Λίβανο από τις 23 Σεπτεμβρίου και σε εισβολή ισραηλινών στρατευμάτων στο νότιο τμήμα της λιβανικής επικράτειας από τις 30 Σεπτεμβρίου, με στόχο την απώθηση των μαχητών της Χεζμπολάχ.
Διεθνείς αντιδράσεις και διπλωματικές προσπάθειες
Ο Πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν, χαιρέτισε τη συμφωνία, χαρακτηρίζοντάς την ως «νέα αρχή» για τον Λίβανο και «καλή είδηση» μετά από εβδομάδες διπλωματικών προσπαθειών των ΗΠΑ και της Γαλλίας. Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, εξέφρασε την ελπίδα ότι η συμφωνία θα βάλει τέλος στη βία και την καταστροφή που βιώνουν οι λαοί και των δύο χωρών, προτρέποντας τα μέρη να σεβαστούν πλήρως και να εφαρμόσουν γρήγορα όλες τις δεσμεύσεις που ανέλαβαν.
Όροι της συμφωνίας κατάπαυσης του πυρός
Η συμφωνία, που επιτεύχθηκε με τη μεσολάβηση των ΗΠΑ και της Γαλλίας, περιλαμβάνει τους εξής βασικούς όρους:
- Έναρξη ισχύος: Η κατάπαυση του πυρός τέθηκε σε εφαρμογή στις 04:00 τοπική ώρα της 27ης Νοεμβρίου 2024.
- Αποχώρηση στρατευμάτων: Οι Ισραηλινές Ένοπλες Δυνάμεις έχουν προθεσμία 60 ημερών για προοδευτική αποχώρηση από τον νότιο Λίβανο.
- Αναδιάταξη της Χεζμπολάχ: Οι μαχητές της Χεζμπολάχ υποχρεούνται να αποσυρθούν από τα νότια σύνορα του Λιβάνου με το Ισραήλ και να αναδιαταχθούν βόρεια του ποταμού Λιτάνι, αποσύροντας επίσης τα βαριά όπλα τους από τη μεθόριο.
- Ανάληψη ελέγχου από τον λιβανικό στρατό: Ο στρατός και οι δυνάμεις ασφαλείας του Λιβάνου θα αναλάβουν τον έλεγχο των θέσεων που κατείχαν ο ισραηλινός στρατός και η Χεζμπολάχ.
- Δικαίωμα νόμιμης άμυνας: Ο Λίβανος και το Ισραήλ διατηρούν το δικαίωμα στη νόμιμη άμυνα, όπως προβλέπει το διεθνές δίκαιο.
- Διεθνής υποστήριξη: Ο αμερικανικός στρατός θα προσφέρει τεχνική υποστήριξη στον λιβανικό στρατό, σε συνεργασία με τον γαλλικό. Μια στρατιωτική επιτροπή με τη συμμετοχή διαφόρων χωρών θα παρέχει περαιτέρω υποστήριξη στον λιβανικό στρατό, συμπεριλαμβανομένου εξοπλισμού, εκπαίδευσης και χρηματοδότησης.
- Ενίσχυση του τριμερούς μηχανισμού: Οι ΗΠΑ και η Γαλλία θα ενταχθούν σε τριμερή μηχανισμό που είχε δημιουργηθεί μετά τον πόλεμο του 2006 από την Προσωρινή Δύναμη των Ηνωμένων Εθνών στον Λίβανο (UNIFIL), το Ισραήλ και τον Λίβανο. Ο μηχανισμός αυτός, υπό την προεδρία των ΗΠΑ, θα διατηρεί άμεση επικοινωνία με τα διάφορα μέρη και θα επιτρέπει την άμεση αντιμετώπιση παραβιάσεων της συμφωνίας, ώστε να αποφεύγεται η κλιμάκωση.
Προκλήσεις στην εφαρμογή της συμφωνίας
Η ειδική συντονίστρια των Ηνωμένων Εθνών για τον Λίβανο, Τζανίν Χένις-Πλάσχερτ, τόνισε ότι η συμφωνία σηματοδοτεί την αφετηρία μιας κρίσιμης διαδικασίας για την αποκατάσταση της ασφάλειας των αμάχων και στις δύο πλευρές της μεθορίου. Επεσήμανε ότι θα χρειαστεί πολλή δουλειά για να εξασφαλιστεί η πλήρης εφαρμογή της συμφωνίας, υπογραμμίζοντας την ανάγκη για σθεναρή δέσμευση από όλα τα μέρη.
Η απόφαση 1701 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, που αφορούσε το τέλος του προηγούμενου πολέμου μεταξύ Ισραήλ και Χεζμπολάχ το 2006, προέβλεπε ότι μόνο οι κυανόκρανοι του ΟΗΕ και οι λιβανικές ένοπλες δυνάμεις θα παρέμεναν στον νότιο Λίβανο. Ωστόσο, η Χεζμπολάχ διατήρησε τη στρατιωτική παρουσία της στην περιοχή αυτή, και οι ένοπλες δυνάμεις του Ισραήλ εξαπέλυσαν από τις 30 Σεπτεμβρίου χερσαίες επιθέσεις για να την απωθήσουν.