Απολύτως ειλικρινείς χαρακτήρισε τις ελληνοκυπριακές σχέσεις, ο πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, Νίκος Χριστοδουλίδης.
Μιλώντας στην ΕΡΤ, ο Νίκος Χριστοδουλίδης ανέφερε «Έχω ασχοληθεί και ιστορικά με τις σχέσεις της Αθήνας με τη Λευκωσία […] Αυτός είναι και δικός μας στόχος».
Ωστόσο, όπως χαρακτηριστικά ανέφερε το κλειδί είναι η αμοιβαία και η απόλυτη ειλικρίνεια. «Και χαίρομαι που υπάρχει αυτή η ειλικρίνεια […] έτσι πρέπει να είναι οι σχέσεις της Ελλάδας και της Κύπρου».
Λίγες ώρες πριν η Κύπρος κάνει το ιστορικό βήμα της επιστροφής, μετά από 13 ολόκληρα χρόνια, στην επενδυτική βαθμίδα Α, ο Νίκος Χριστοδουλίδης αποκάλυψε στην ΕΡΤ τα επόμενα βήματα του ενεργειακού προγράμματος της Κύπρου, με νέες γεωτρήσεις της EXXON και όχι μόνο. «Σήμερα είχα μια συνάντηση με την Exxon […] για το πώς προχωρούν».
Για το ζήτημα της ηλεκτρικής διασύνδεσης Κύπρου – Ελλάδος και ερωτηθείς εάν προκύπτει ζήτημα με τη χρηματοδότηση ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης αποκάλυψε ότι είδε χθες την Ευρωπαϊκή Επενδυτική Τράπεζα ότι η Κύπρος σαφώς και προτιμά αυτή τη δανειοδότηση αλλά έχει και εναλλακτικά σενάρια.
Μίλησε εκτενώς για το Κυπριακό, για τα αποτελέσματα της τριμερούς, τις προσδοκίες για την πενταμερή αλλά και για τις δύο συναντήσεις του με τον Ταγίπ Ερντογάν σχολιάζοντας και τα περί «χαριεντισμάτων» του Αντώνη Σαμαρά που είχαν ενοχλήσει τη Λευκωσία.
Ολόκληρη η συνέντευξη
«Να θυμίσω ότι τόσο η Ελλάδα όσο και η Κύπρος είχαμε τέτοιου είδους διακυβερνητικές συναντήσεις με άλλα κράτη, αλλά δεν είχαμε μεταξύ μας. Ήταν γι αυτό το λόγο που από την πρώτη συνάντηση, την επίσημη συνάντηση μετά την εκλογή μου με τον Έλληνα Πρωθυπουργό, συμφωνήσαμε να υπάρξουν αυτές οι διακυβερνητικές διασκέψεις, οι οποίες φέρνουν αποτελέσματα. Μέσα από αυτές τις διακυβερνητικές σκέψεις, η μία χώρα προσφέρει τεχνογνωσία, για παράδειγμα, στην άλλη σε σημαντικά θέματα.
Συγκεκριμένα, εμείς πήραμε από την ελληνική κυβέρνηση, η οποία είναι σαφώς πιο μπροστά από εμάς στα θέματα του ψηφιακού μετασχηματισμού και τρέξαμε πολύ γρήγορα κάποια θέματα που καθυστερούσαν εδώ και πολύ καιρό και θα έχουμε και συγκεκριμένες ανακοινώσεις. Η ελληνική κυβέρνηση πήρε τεχνογνωσία στα θέματα ναυτιλίας, που είναι ένας τομέας που στην Κύπρο είναι αρκετά αναβαθμισμένος.
«Συνεργασία σε όλα τα επίπεδα»
Στον τομέα του πολιτισμού, ο Νίκος Χριστουφουλίδης αναφέρει ότι η Ελλάδα είναι σαφώς πιο μπροστά από την Κύπρο στην προσπάθεια ψηφιοποίησης. «Μαθαίνουμε από την Ελλάδα και στη νέα συνάντηση θα ανακοινωθούν και νέες κοινές πρωτοβουλίες Ελλάδας και Κύπρου», είπε ο Νίκος Χριστουδουλίδης πριν αναφερθεί στον τομέα της ναυτιλίας, «σημαντικός για όλα τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης», όπως είπε.
Κοινές πρωτοβουλίες με τη Μάλτα οδήγησαν το χαρτοφυλάκιο για τις μεταφορές που περιλαμβάνει και τη ναυτιλία, να είναι στον Έλληνα επίτροπο, υπενθύμισε.
Ο διορισμός επιτρόπου για τη Μεσόγειο ήταν οι κοινές πρωτοβουλίες της Ελλάδας και της Κύπρου προς την Πρόεδρο της Επιτροπής που αποδείξαμε με πράξεις και όχι απλά με λόγια και ωραίες δηλώσεις, την ανάγκη η Ευρωπαϊκή Ένωση να αναβαθμίσει την παρουσία της στην περιοχή. Άρα υπάρχουν πολλά θέματα πέραν των ελληνοτουρκικών και του Κυπριακού.
Σχετικά με ενδεχόμενη κοινή αγορά φαρμάκων
«Κάποια φάρμακα είναι πολύ πιο ακριβά λόγω και της μικρής αγοράς που υπάρχει στην Κύπρο», είπε ο κ. Χριστοδουλίδης, ενώ τόνισε ότι ενδεχόμενη συνεργασία των δύο χωρών θα βοηθήσει όχι μόνο στη μείωση των τιμών, αλλά και στο να είναι τα φάρμακα διαθέσιμα ανά πάσα στιγμή.
«Άρα υπάρχουν πολλοί τομείς στους οποίους χαίρομαι, γιατί μέσα από τη διακυβερνητική, προωθούνται τα κοινά συμφέροντα των δύο χωρών», είπε.
Στην ερώτηση του Κωστή Κωνσταντίνου τι είναι αυτό που οδήγησε σ αυτό το νέο ρόλο της Κύπρου και πώς ακόμα θα μπορούσε η Κύπρος να διαδραματίσει ένα ακόμα μεγαλύτερο ρόλο στην περιοχή περιφερειακά, ο Νίκος Χριστοδουλίδης απάντησε:
«’Ηταν η ανάγκη να γίνουμε σαφώς πιο εξωστρεφείς. Σίγουρα, η επίλυση του Κυπριακού αποτελεί την υπ αριθμόν ένα προτεραιότητά μας, αλλά αντιλαμβάνεστε ότι ζούμε σε ένα άναρχο διεθνές σύστημα και εκείνο που καθορίζει τις πολιτικές των κρατών είναι η εξυπηρέτηση των συμφερόντων τους.
Άρα, για μας ήταν ιδιαίτερα σημαντικό να ενισχύσουμε όλους τους παράγοντες ισχύος της χώρας μας. Και ένας σημαντικός παράγοντας ισχύος είναι η γεωγραφική μας θέση. Με αφορμή την κρίση στη Γάζα μετά την τρομοκρατική επίθεση του Οκτωβρίου, παρουσιάσαμε στη διεθνή κοινότητα τον ανθρωπιστικό διάδρομο, μια πρωτοβουλία της Κυπριακής Δημοκρατίας π[ου δέχτηκε κριτική και στο εσωτερικό αλλά και σε διεθνές επίπεδο.
Πολύ λίγοι ήταν εκείνοι που πίστεψαν στην ενδεχόμενη υλοποίηση αυτής της πρωτοβουλίας. Το κάναμε στην πράξη όταν είδαμε και την διάχυση της κρίσης και στον Λίβανο, για να βοηθήσουμε στην εκκένωση πληθυσμού από την περιοχή. Φιλοξενούσαμε στη χώρα μας ειδικές ομάδες που θα χρησιμοποιούνταν για ενδεχόμενη εκκένωση. Ειδικότερα στην πρώτη φάση διπλωματικού προσωπικού πέραν των δέκα κρατών.
Άρα η ύπαρξη αυτών των υποδομών, η ενίσχυση αυτών των υποδομών, η ετοιμότητα της Κυπριακής Δημοκρατίας, η ξεκάθαρη τοποθέτηση της σε θέματα που απασχολούν τη διεθνή κοινότητα, θεωρώ ότι ενισχύουν το αποτύπωμα της χώρας μας και κατ επέκταση ενισχύουν και τις προσπάθειες μας για επίλυση του Κυπριακού.
Οι σχέσεις Κύπρου – Ελλάδας
«Έχω ασχοληθεί και ιστορικά με τις σχέσεις Αθηνών Λευκωσίας και θεωρώ ότι σε πολλές των περιπτώσεων, χωρίς να λέω ότι οι προκάτοχοί μου δεν είχαν αυτή τη σχέση εμπιστοσύνης, δεν ήμασταν απόλυτα ειλικρινείς και από την πρώτη συνάντηση με τον Έλληνα πρωθυπουργό είπα ότι πρέπει να είμαστε ειλικρινείς.
Υπάρχουν θέματα τα οποία έχουμε κοινές επιδιώξεις. Υπάρχουν θέματα που ενδεχομένως να διαφωνούμε. Υπάρχουν θέματα που έχουμε και ανταγωνισμό ανάμεσά μας. Για παράδειγμα, είμαι σίγουρος ότι ένας από τους βασικούς στόχους του Έλληνα πρωθυπουργού είναι να προσελκύσει ξένες επενδύσεις. Αυτός είναι και δικός μας στόχος.
Χαίρομαι που υπάρχει αυτή η ειλικρίνεια και σας λέω, χωρίς να έχω να φοβηθώ κάτι. Υπήρξαν αυτούς τους 20 μήνες που είμαι εδώ, κάποια θέματα τα οποία είχαμε διαφορετικές προσεγγίσεις. Μέσα όμως από την ανοιχτή συζήτηση καταφέραμε να βρούμε κοινές συνιστώσες και θεωρώ ότι έτσι πρέπει να είναι οι σχέσεις της Ελλάδας και της Κύπρου.
Για να μην δεχτούμε κριτική, δεν θεωρώ ότι στην περίπτωση των προκατόχων μου ήταν διαφορετικά τα πράγματα. Ειδικότερα σε κάποιες των περιπτώσεων, αλλά για πολλά χρόνια. Και αν θέλετε να πάμε και στο Κυπριακό, πριν ακόμα και από την ίδρυση της Κυπριακής Δημοκρατίας, δεν επικρατούσε αυτή η ειλικρίνεια στις σχέσεις μας, υπήραν διαρροές για να βρεθεί μια ή άλλη χώρα σε δύσκολη θέση και ούτω καθεξής. Συμφωνώ για τις αδελφικές μας σχέσεις. Οι αδελφικές σχέσεις πρέπει να διακατέχονται από πλήρη ειλικρίνεια», είπε ο κ. Χριστοδουλίδης.
Η ηλεκτρική διασύνδεση της Κύπρου με την Ελλάδα
«Οι διασυνδέσεις είναι ένας από τους τρεις πυλώνες της προσπάθειάς μας να αντιμετωπίσουμε ενδεχομένως τη μεγαλύτερη εσωτερική πρόκληση μαζί με το στεγαστικό που αφορά το κόστος του ηλεκτρισμού.
Ο πρώτος πυλώνας αφορά τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και την ανάγκη να χρησιμοποιούμε περισσότερες στο ενεργειακό μίγμα της χώρας μας. Και εδώ γίνεται μια συντονισμένη προσπάθεια μαζί με την ανάγκη να ενισχυθεί το δίκτυο για να μπορεί να απορροφήσει περισσότερες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
Το δεύτερο αφορά την αξιοποίηση του φυσικού αερίου», είπε ο Κύπριος πρόεδρος ενώ συνεχίζοντας έδωσε την «είδηση»: «Σήμερα είχα μια συνάντηση με την έξω με εκπρόσωπο της εταιρείας που ήρθε από το Χιούστον ακριβώς για να συζητήσουμε.
Και αρχές του έτους η εταιρεία θα προχωρήσει με νέες γεωτρήσεις στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη της Κυπριακής Δημοκρατίας, με αποτελέσματα καθοριστικά για το πώς προχωρούμε το 2025 στο θέμα του φυσικού αερίου και απ έξω, με στην κοινοπραξία της ΕΝΙ με την Total. Θα έχουμε εξελίξεις, ενώ έχουμε ενδιαφέρον και από εταιρείες που δεν δραστηριοποιούνται μέχρι στιγμής στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη.
Ο τρίτος πυλώνας είναι ακριβώς η διασύνδεση μεταξύ Κύπρου και Ελλάδας, η οποία είναι και ένας στόχος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το έργο κοινού ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Και σήμερα να σας πω ότι είχα συνάντηση με την Ισπανίδα Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων που πριν έρθει στην Κύπρο ήταν στην Ελλάδα και είδε και τον Έλληνα πρωθυπουργό. Ναι, συζητήσαμε και το συγκεκριμένο θέμα γιατί αναμένουμε την απάντησή τους για ενδεχόμενη χρηματοδότηση του έργου.
Αντιλαμβάνεστε ότι οι όροι χρηματοδότησης από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων είναι σαφώς καλύτεροι και αυτό που ζήτησα ήταν να έχουμε την απάντησή τους το συντομότερο δυνατόν. Είναι πολιτική, αν θέλετε πολιτική θέση.
Βούληση να γίνει διασύνδεση μέσα στο πλαίσιο, του ενεργειακού μας σχεδιασμού. Και για αυτό το λόγο πήραμε και πριν λίγο καιρό την απόφαση για τα 125 εκατομμύρια κάθε χρόνο για 5 χρόνια και είναι ένα θέμα που συζητούμε κάθε φορά που βρισκόμαστε με τον Έλληνα πρωθυπουργό», ανέφερε ο Νίκος Χριστουδουλίδης.
Σε ερώτηση για το αν δεν υπάρξει θετική απάντηση από την Ευρωπαϊκή Επενδυτική Τράπεζα, ο Κύπριος πρόεδρος απάντησε ότι υπάρχουν εναλλακτικά σενάρια.
«Όμως σας λέω ξεκάθαρα ότι η προτίμησή μας είναι να υπάρξει θετική απάντηση από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων για τους λόγους που σας προανέφερα. Οι όροι χρηματοδότησης από εκεί είναι σαφώς καλύτεροι. Είναι έργο κοινού ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος και ευελπιστούμε ότι η απάντηση θα είναι θετική.»
Σχετικά με τις δηλώσεις Τατάρ
Ερωτηθείς σχετικά με τις νέες δηλώσεις του Τουρκοκύπριου ηγέτη, ο κ. Χριστοδουλίδης χαρακτήρισε πολύ σημαντικό ότι ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών είναι δεσμευμένος στην επανέναρξη των συνομιλιών στη βάση του συμφωνημένου πλαισίου.
«Και ναι, ήταν θετικό το ότι έγινε αυτή η τριμερής συνάντηση που δεν οδήγησε σε αδιέξοδο, αλλά είχε δύο συγκεκριμένα αποτελέσματα. Το πρώτο είναι η συνάντησή μου με τον Τουρκοκύπριο ηγέτη για να εξετάσουμε Μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης και για αυτή τη συνάντηση να σας ενημερώσω ότι εμείς είμαστε έτοιμοι.
Κάναμε την προεργασία μας, ενημερώσαμε τα Ηνωμένα Έθνη και αναμένουμε τώρα την απάντηση από τουρκοκυπριακής πλευράς για τον καθορισμό αυτής της συνάντησης. Μέχρι στιγμής μας η απάντηση τους είναι ότι συνεχίζουν την προεργασία τους μόλις είναι έτοιμοι.
Το δεύτερο αφορά αυτή τη διευρυμένη συνάντηση, στην οποία θα προσέλθουμε έτσι ώστε να προκύψει θετικό αποτέλεσμα και όπως μου ανέφερε και ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών πρόσφατα στο Αζερμπαϊτζάν, αλλά και μέσω της διπλωματικής οδού, το αμέσως επόμενο διάστημα θα πρέπει να αναμένουμε την κάθοδο στην Κύπρο υψηλού αξιωματούχου των Ηνωμένων Εθνών, ακριβώς για να προετοιμάσει αυτή τη συνάντηση. Γιατί ο ίδιος ο Γενικός Γραμματέας επιθυμεί να μην είναι μια απλή συνάντηση και να επαναλάβουμε εαυτούς, αλλά μια συνάντηση η οποία θα φέρει αποτέλεσμα.
«Το βελτιωμένο κλίμα ανάμεσα σε Ελλάδα και Τουρκία είναι ενισχυτικό»
Και ξέρετε, λαμβάνοντας υπόψη και το βελτιωμένο κλίμα στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, που θέλω να προλάβω μια ενδεχόμενη ερώτηση, λέγοντας ότι χαιρετίζουμε τη βελτίωση των σχέσεων ανάμεσα σε Ελλάδα και Τουρκία, είναι βοηθητική και ενισχυτική και της δικής μας προσπάθειας. ‘Οπως λέχθηκε κατ επανάληψη, το να συζητούμε δεν σημαίνει ότι υποχωρούμε. Το να συζητούμε σημαίνει ότι διεκδικούμε και την ίδια στιγμή είναι ξεκάθαρη τοποθέτηση από ελληνικής κυβέρνησης ότι δεν μπορεί να υπάρξει πλήρης εξομάλυνση αν δεν επιλυθεί το Κυπριακό.
Το οποίο είναι και μια θέση που έχει υιοθετήσει η Ευρωπαϊκή Ένωση επί των δικών σας ημερών, για πρώτη Φορά στα συμπεράσματα του Απριλίου, παρατήρησε ο Κωστής Κωνσταντίνου.
Το πρώτο επίπεδο είναι τα ελληνοτουρκικά, το δεύτερο είναι τα ευρωτουρκικά, τόνισε ο Νίκος Χριστοδουλίδης.
«Είχα την ευκαιρία να συζητήσω ανεπίσημα με Τούρκους αξιωματούχους, με τον υπουργό Εξωτερικών και με τον Τούρκο Πρόεδρο στο περιθώριο κάποιων διασκέψεων και όπως μας μεταφέρθηκε και από την Ευρωπαϊκή Ένωση, βλέπουμε και εμείς ένα ενδιαφέρον της Τουρκίας για ενίσχυση των ευρωτουρκικών σχέσεων και σας λέω ότι εμείς δεν είμαστε αρνητικοί σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο. Δεν μπορούμε να αλλάξουμε τη γεωγραφία. Προτιμώ να έχω έναν γείτονα που είναι κοντά στην Ευρωπαϊκή Ένωση, που είναι μέρος μιας ευρωπαϊκής διαδικασίας, έτσι ώστε μέσα από αυτό το πλαίσιο να μπορώ να επιλύσω και τις όποιες διαφορές. Και χαίρομαι γιατί στα συμπεράσματα, του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου τον Απρίλιο του 2024 μπαίνει αυτή η ετοιμότητα της Ευρωπαϊκής Ένωσης να προχωρήσουν οι ευρωτουρκικές σχέσεις.
Και την ίδια στιγμή όμως πρέπει να υπάρξει πρόοδος στο Κυπριακό. Άρα βλέπω και μια διάθεση από πλευράς Ευρωπαϊκής Ένωσης να διαδραματίσει ένα ουσιαστικό ρόλο.
Τρίτο επίπεδο γιατί κινούμαστε στη βάση μιας στρατηγικής, είναι τα δεκατέσσερα μονομερή μέτρα της Κυπριακής Δημοκρατίας προς τους Τουρκοκύπριους «συμπατριώτες», στέλνοντας ένα μήνυμα ότι είμαστε εδώ, είπε, προσθέτοντας:.
«Μας ενδιαφέρει να υπάρξει πρόοδος στο Κυπριακό. Τέταρτη κίνηση, η οποία ήταν μέσα στο πλαίσιο των ευρωτουρκικών, ήταν η συμμετοχή του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών στο άτυπο συμβούλιο των υπουργών Εξωτερικών μετά από τόσα χρόνια.Δεν είμαστε απλά δηλώσεις. Θέλουμε πρόοδο. Δείχνουμε με την πράξη στην πράξη την ετοιμότητά μας, την πολιτική μας βούληση. Και χαίρομαι γιατί η διεθνής κοινότητα αναγνωρίζει αυτή την ετοιμότητα και την πολιτική βούληση της Κυπριακής Δημοκρατίας.
«Με τον Ερντογάν είχαμε ουσιαστική ανταλλαγή απόψεων»
Μια πιο προσωπική ερώτηση, από τον Κωστή Κωνσταντίνου ήταν σχετικά με την πολύ έντονη πολεμική και στο εσωτερικό αλλά και πρόσφατα στην Ελλάδα με τις δηλώσεις Σαμαρά.
«Να πω πρώτα κάτι για τα χαριεντισμούς; Το ξέρετε διαχρονικά. Όλοι στην Κύπρο λένε ότι πρέπει να μιλήσουμε με την Τουρκία. Η Τουρκία κρατά το κλειδί της λύσης του Κυπριακού και πρέπει να μιλήσουμε με την Τουρκία για να τα βρούμε και ούτω καθεξής. Σίγουρα δεν πήγα να μιλήσω με τον κύριο Ερντογάν και να συζητήσουμε θέματα καιρού ή να πω ένα αστείο για να χαμογελάσουμε.
Πήγα εκεί γιατί θεώρησα ότι έχω αυτή την ευκαιρία και μπορώ να σας πω ότι ειδικότερα με τον υπουργό Εξωτερικών της Τουρκίας. Ήταν μια ουσιαστική ανταλλαγή απόψεων.
Δεν λύσαμε το Κυπριακό, δεν μπήκαμε σε πτυχές του Κυπριακού, αλλά ήταν μια ουσιαστική ανταλλαγή απόψεων που μου επέτρεψε να μεταφέρω απευθείας κάποια μηνύματα και την ίδια στιγμή να ακούσω και πώς η Τουρκία προσεγγίζει ειδικότερα το θέμα της λύσης του Κυπριακού και να εξηγήσω στον Τούρκο υπουργό Εξωτερικών γιατί δεν μπορούμε να ξεφύγουμε του πλαισίου λύσης. Άρα, ξέρετε, δεν είναι ούτε για καφέ, ούτε για κοινωνική συζήτηση και ούτω καθεξής.
Μέσα από την προεκλογική εκστρατεία έγινε τέτοιου είδους κριτική πολεμική, όπως θέλετε χαρακτηριστεί, που δεν με ενοχλεί η κριτική που μου γίνεται. Διαβάζω την κριτική. Σέβομαι τις απόψεις του οποιουδήποτε, αλλά ξέρετε, είμαι εδώ για να βρω λύσεις στα προβλήματα του κόσμου. Αν ασχολούμαι με τις δηλώσεις που γίνονται, δηλώσεις που πολλές φορές ενδεχομένως να κρύβουν κάποιες άλλες σκοπιμότητες, δεν μου αρμόζει να είμαι σε αυτή τη θέση. Άρα εκείνο που με ενδιαφέρει είναι να επικεντρωθώ στις προκλήσεις και στα προβλήματα που έχουμε ενώπιόν μας.
Χαίρομαι γιατί η οικονομία, η ανεργία στη χώρα μας, το στεγαστικό και πολλά άλλα των θεμάτων, θέματα υγείας, παιδείας, όλα αυτά που αγγίζουν την καθημερινότητα του πολίτη, οι πολιτικές μας άρχισαν να φέρνουν αποτέλεσμα. Εκεί επικεντρώνομαι. Η κριτική είναι μέρος της δημοκρατίας και ο καθένας δικαιούται να εκφράζει την άποψή του.»