Μπορούν να επηρεάσουν την έκβαση του πολέμου στην Ουκρανία;
Ο στρατός της Ουκρανίας χρησιμοποίησε πυραύλους ATACMS αμερικανικής κατασκευής για να πλήξει τη Ρωσία για πρώτη φορά την Τρίτη, σύμφωνα με ανώτερους Αμερικανούς και Ουκρανούς αξιωματούχους.
Δύο ημέρες νωρίτερα, η κυβέρνηση Μπάιντεν είχε επιτρέψει στην Ουκρανία να χρησιμοποιήσει για πρώτη φορά τους βαλλιστικούς πυραύλους που προμηθεύονται οι ΗΠΑ για επιθέσεις εντός της Ρωσίας, σε μια σημαντική αλλαγή πολιτικής.
Οι βαλλιστικοί πύραυλοι είναι γνωστοί ως Army Tactical Missile Systems, ή ATACMS (προφέρεται «attack ’ems»), όπως αναφέρουν σε ανάλυσή τους οι New York Times.
Η Ουκρανία πιέζει τις Ηνωμένες Πολιτείες εδώ και χρόνια για να λάβει την άδεια, η οποία έρχεται τους τελευταίους μήνες της διακυβέρνησης Μπάιντεν. Ο εκλεγμένος πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ έχει δηλώσει ότι θα επιδιώξει ένα γρήγορο τέλος του πολέμου στην Ουκρανία.
Τι κάνουν αυτοί οι πύραυλοι;
Τα ATACMS, που κατασκευάζονται από τη Lockheed Martin, είναι βαλλιστικοί πύραυλοι μικρού βεληνεκούς που, ανάλογα με το μοντέλο, μπορούν να πλήξουν στόχους σε απόσταση 190 μιλίων με κεφαλή που περιέχει περίπου 375 κιλά εκρηκτικών. Οι βαλλιστικοί πύραυλοι πετούν πολύ ψηλότερα στην ατμόσφαιρα από τους πυραύλους πυροβολικού και πολλές φορές μακρύτερα, επιστρέφοντας στο έδαφος με απίστευτα υψηλή ταχύτητα λόγω της έλξης της βαρύτητας.
Μπορούν να εκτοξευθούν από τους κινητούς εκτοξευτές HIMARS που έχουν παράσχει οι Ηνωμένες Πολιτείες στην Ουκρανία, καθώς και από παλαιότερους εκτοξευτές M270 που έχουν σταλεί από τη Βρετανία και τη Γερμανία.
Τα ATACMS αναφέρονται συχνά ως «πύραυλοι μεγάλου βεληνεκούς», αλλά αυτός είναι ένας σχετικός όρος. Μπορούν να φτάσουν πιο μακριά στη Ρωσία από οποιονδήποτε άλλο ουκρανικό πύραυλο, αλλά δεν μπορούν να ταξιδέψουν τόσο μακριά όσο ένας πύραυλος κρουζ ή ένας διηπειρωτικός βαλλιστικός πύραυλος.
Ο πύραυλος ATACMS αναπτύχθηκε τη δεκαετία του 1980 για να καταστρέψει σοβιετικούς στόχους υψηλής αξίας βαθιά πίσω από τις εχθρικές γραμμές. Κατασκευάστηκε ως ένα σπάνιο κατευθυνόμενο όπλο σε μια εποχή που οι Ηνωμένες Πολιτείες βασίζονταν κυρίως σε «αθόρυβες βόμβες» και άλλα μη κατευθυνόμενα πυρομαχικά.
Σήμερα, το Πεντάγωνο διαθέτει δύο εκδόσεις του ATACMS στο απόθεμά του: ένα όπλο διασποράς και ένα που φέρει μία μόνο εκρηκτική γόμωση.
Τι συνέβη στην αεροπορική επιδρομή της Ουκρανίας;
Το Υπουργείο Άμυνας της Ρωσίας ανέφερε σε ανακοίνωσή του ότι το Κίεβο χρησιμοποίησε έξι ATACMS την Τρίτη. Υποστήριξε ότι πέντε από τους πυραύλους καταρρίφθηκαν και ένας άλλος υπέστη ζημιές, λέγοντας ότι τα θραύσματα που έπεσαν προκάλεσαν πυρκαγιά στη στρατιωτική εγκατάσταση, αλλά δεν υπήρξαν θύματα.
Ο ουκρανικός στρατός δήλωσε ότι έπληξε μια μεγάλη αποθήκη πυρομαχικών στην περιοχή Μπριάνσκ της Ρωσίας πριν από τα ξημερώματα, αλλά δεν διευκρίνισε το όπλο που χρησιμοποιήθηκε. Ο Ουκρανός αξιωματούχος που μίλησε υπό τον όρο της ανωνυμίας επιβεβαίωσε τη χρήση ATACMS.
Η επίθεση έγινε την ίδια ημέρα που ο πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν μείωσε το όριο της Ρωσίας για τη χρήση πυρηνικών όπλων, μια κίνηση που είχε προγραμματιστεί από καιρό και της οποίας ο χρόνος φαίνεται ότι αποσκοπούσε στο να δείξει ότι το Κρεμλίνο μπορεί να απαντήσει επιθετικά σε ουκρανικά πλήγματα στο ρωσικό έδαφος με αμερικανικούς πυραύλους μεγάλου βεληνεκούς.
Τα έχουν χρησιμοποιήσει οι ΗΠΑ σε μάχη;
Ναι. Ο αμερικανικός στρατός πυροδότησε περίπου 30 ATACMS το 1991 κατά τη διάρκεια της Επιχείρησης Καταιγίδα της Ερήμου, σύμφωνα με κυβερνητικά αρχεία. Χρησιμοποιήθηκαν για να πλήξουν τους εκτοξευτές βαλλιστικών πυραύλων μεσαίου βεληνεκούς του Ιράκ και τις εγκαταστάσεις πυραύλων εδάφους-αέρος.
Αυτές οι εκδόσεις πυρομαχικών πρώτης γενιάς μπορούσαν να πετάξουν περίπου 100 μίλια. Μόλις έφταναν πάνω από τους στόχους τους, απελευθέρωναν 950 βόμβες.
Ο Στρατός έριξε επίσης περισσότερους από 400 τακτικούς πυραύλους που έφεραν βόμβες στην Επιχείρηση «Ιρακινή Ελευθερία», σύμφωνα με τα κυβερνητικά αρχεία, κυρίως τις πρώτες ώρες της εισβολής του 2003.
Αργότερα το Πεντάγωνο περιόρισε τη χρήση των πυρομαχικών διασποράς επειδή συχνά αποτύγχαναν, γεμίζοντας τα πεδία των μαχών με επικίνδυνα βλήματα που σκότωναν και τραυμάτιζαν στρατιώτες και πολίτες μετά το τέλος της μάχης. Ο στρατός ανακαίνισε πολλά από τα πρώτα ATACMS τη δεκαετία του 2000 και αντικατέστησε τις βόμβες με μία μόνο εκρηκτική κεφαλή.