Παρακολούθησα με ενδιαφέρον τις τελευταίες ημέρες τα απόνερα των αποκαλύψεων ότι Αμερικανοί ομοσπονδιακοί εισαγγελείς απήγγειλαν κατηγορίες σε βάρος δεκάδων προσώπων που βοηθούσαν εύπορους Αμερικανούς να αγοράζουν θέσεις για τα παιδιά τους στα top πανεπιστήμια των ΗΠΑ, όπως το Yale, το Stanford και το Georgetown.Τί συνέβη όμως στις ΗΠΑ και ποιος τελικά έπεσε από τα σύννεφα;
Σύμφωνα με τους εισαγγελείς, η επιχείρηση που έστησε ο Ουίλιαμ Σίνγκερ μέσω του δικτύου Edge College & Career Network, κανόνιζε ώστε τις εισαγωγικές εξετάσεις στα πανεπιστήμια να τις δίνουν άλλοι στη θέση των παιδιών των πελατών του και σε μερικές περιπτώσεις φρόντισε ώστε υποψήφιοι για εισαγωγή να καταγραφούν ως επιλεγμένοι αθλητές, παρόλο που δεν είχαν καμιά αθλητική ικανότητα.
Ας ξεκαθαρίσουμε κάτι. Αδιάβλητος τρόπος εισαγωγής σε πανεπιστήμια παγκοσμίως δεν υπάρχει, είτε αυτά είναι δημόσια, είτε ιδιωτικά, είτε μη κερδοσκοπικά ιδρύματα όπως τα περισσότερα στις ΗΠΑ.
Διαρροές θεμάτων υπάρχουν παντού (και στην Ελλάδα), το να δίνει κάποιος εξετάσεις στην θέση κάποιου άλλου είναι παγκόσμιο φαινόμενο (και Ελληνικό), όχι φυσικά μόνο Αμερικάνικο.
Στην Ελλάδα οι προνομιούχοι των πανεπιστημίων δεν είναι απαραίτητα οι γόνοι της ελίτ, είναι όμως οι ευνοούμενοι των κομματικών παρατάξεων. Η εγγραφή ενός φοιτητή σε μια κομματική οργάνωση μπορεί να του εξασφαλίσει τα θέματα των εξετάσεων.
Μπορεί κάποιος να κατηγορήσει για πολλά τα πανεπιστήμια των ΗΠΑ, δεν μπορεί όμως να τα απαξιώσει συλλήβδην όπως έγινε στα ελληνικά ΜΚΔ τις τελευταίες ημέρες. Το κόστος φοίτησης είναι πολύ μεγάλο, στα καλά πανεπιστήμια των ΗΠΑ ξεκινάει από εβδομήντα και ξεπερνάει τις εκατό χιλιάδες δολάρια. Συνεπώς υπάρχουν 3 κυρίως τρόποι να σπουδάσει κανείς σε αυτά, είτε να έχει ένα ικανό κομπόδεμα ώστε να μπορέσει να χρηματοδοτήσει την φοίτηση, είτε να πάρει υποτροφία (υπάρχουν πολλές υποτροφίες τόσο από τα ίδια τα πανεπιστήμια όσο και από άλλα ιδρύματα παγκοσμίως), είτε να πάρει φοιτητικό δάνειο. Και οι τρεις τρόποι απέχουν πολύ από την δωρεάν παιδεία της Ευρώπης, εντούτοις αυτό είναι άσχετο με την ποιότητα των σπουδών. Να πω σε αυτό το σημείο ότι σαν φοιτητής είχα την τύχη να σπουδάσω στην Αγγλία χωρίς να πληρώσω ούτε μια στερλίνα για τις σπουδές μου, ευτυχώς στην Ευρώπη οι σπουδές είναι δωρεάν, όσο αφορούν το βασικό πτυχίο τουλάχιστον.
Να ξεκαθαρίσουμε επίσης κάτι άλλο. Οι ελίτ πάντα θα βρίσκουν τον δρόμο προς τα καλύτερα ιδρύματα, τις καλύτερες δουλειές, την καλύτερη ιατρική περίθαλψη, την καλύτερη νομική προστασία. Έτσι λειτουργεί ο κόσμος. Προσοχή, όχι ο καπιταλισμός, ο κόσμος. Στις χώρες του υπαρκτού σοσιαλισμού συνέβαινε το ίδιο, οι γόνοι την νομενκλατούρας είχαν τα καλύτερα προνόμια, όπως συμβαίνει με τους γόνους της ελίτ του καπιταλισμού. Αφού λοιπόν ξεκαθαρίσαμε ότι πατάμε στην γη και όχι σε κάποιο ροζ σύννεφο, πάμε παρακάτω.
Πάμε όμως να δούμε εάν τελικά τα πανεπιστήμια των ΗΠΑ είναι ακαδημαϊκά ιδρύματα ή επιχειρήσεις, όπως κατηγορούνται αυτές τις ημέρες. Τα ερευνητικά κέντρα των καλών πανεπιστημίων στις ΗΠΑ είναι το άγιο δισκοπότηρο κάθε επιστήμονα – ερευνητή. Είναι εξοπλισμένα με την τελευταία λέξη της τεχνολογίας (δεν θα το πιστέψετε αλλά ο τεχνολογικός εξοπλισμός κοστίζει). Μέσα από αυτά τα ερευνητικά κέντρα έχουν ξεπηδήσει τεχνολογίες που έχουν κάνει τον κόσμο μας καλύτερο, πιο ασφαλή, έχουν στείλει το είδος μας πέρα από το ηλιακό μας σύστημα, μας έχουν βοηθήσει να κατανοήσουμε τον κόσμο.
Το πανεπιστήμιο του Λος Αντζελες (UCLA) διαθέτει κάθε χρόνο 1 δισεκατομμύριο δολάρια για έρευνα. Έχει 350 εργαστήρια από τα οποία έχουν ξεπηδήσει 1.800 ανακαλύψεις και εφευρέσεις οι οποίες χρησιμοποιούνται στην Ιατρική, σε άλλες επιστήμες αλλά και στην καθημερινότητά μας. Σε ένα από αυτά τα κέντρα του UCLA, όπου σημειωτέων συμμετέχουν οι φοιτητές από το πρώτο έτος φοίτησης, γεννήθηκε το Internet, το οποίο μας έδωσε την δυνατότητα να καθόμαστε στον υπολογιστή μας ή το smartphone μας και να γράφουμε την άποψή μας για το πόσο χάλια είναι τα πανεπιστήμια των ΗΠΑ. Στο ίδιο πανεπιστήμιο καταγράφηκε για πρώτη φορά ο ιός του AIDS το 1981.
To Yale που επίσης βρέθηκε στο μάτι του κυκλώνα της απαξίωσης έχει 800 εργαστήρια και πολλά προγράμματα που ασχολούνται με την νευροεπιστήμη τις μαύρες τρύπες και την κλιματική αλλαγή.
Tο Stanford, από το οποίο έχουν βγει 21 νομπελίστες και 4 βραβεία Pulitzer, έχει budget 1,33 δις δολάρια για έρευνα σε 5.300 προγράμματα. Από το 1930 οι απόφοιτοι του πανεπιστημίου έχουν δημιουργήσει περισσότερες από 5,5 εκατομμύρια θέσεις εργασίας. Πολλές έρευνες έχουν οδηγήσει σε εμβόλια που αντιμετωπίζουν τις αλλεργίες και διάφορες μορφές καρκίνου.
Στο Berkley ανακαλύφθηκε η Σκοτεινή Ύλη στο διάστημα το 1988. Στο πανεπιστήμιο του San Francisco απομονώθηκε για πρώτη φορά το γονίδιο της ινσουλίνης επιτρέποντας στου πάσχοντες από διαβήτη να ζουν φυσιολογικές ζωές. Η λίστα είναι ατελείωτη. Μια εξαιρετική πηγή των ανακαλύψεων που άλλαξαν τον κόσμο είναι το http://university-discoveries.com, όπου μπορεί κανείς να δει την συμβολή των πανεπιστημίων.
O Mark Zuckerberg, ιδρυτής του Facebook σπούδασε (χωρίς να αποφοιτήσει) στο Harvard. O Jeff Bezos, ιδρυτής της Amazon, στο Princeton. O Larry Page, ιδρυτής της Google στο University of Michigan ενώ ο συνιδρυτής της Google, Sergey Brin από το Stanford. O Elon Musk, από το πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια. O Pierre Omidyar ιδρυτής του eBay, από το Berkley.
Κανείς από αυτούς δεν ήταν γόνος κάποιας ελίτ.
Όπως όμως είπαμε και παραπάνω δεν είναι όλα ρόδινα στον κόσμο της ανώτατης εκπαίδευσης στις ΗΠΑ. Τα φοιτητικά δάνεια είναι ένα μεγάλο αγκάθι. Όχι τόσο για τα πανεπιστήμια της Ivy League, από όπου η δουλειά με καλές απολαβές είναι σχεδόν εξασφαλισμένη, όσο για τα μικρότερου βεληνεκούς πανεπιστήμια. Από εδώ όμως, μέχρι του σημείου να απαξιώνεται ολόκληρη η ανώτατη εκπαίδευσή στις ΗΠΑ υπάρχει μεγάλη απόσταση.
Και τελικά, στο ερώτημα αν τα πανεπιστήμια στις ΗΠΑ είναι ακαδημαϊκά ιδρύματα ή επιχειρήσεις, η απάντηση είναι και τα δυο.
Γράφει ο Γιώργος Διακομανώλης