Η σχέση του αμερικανικού Πενταγώνου με τη βιομηχανία παραγωγής μαζικής κουλτούρας είναι γνωστή χρόνια τώρα. Η συνεργασία, ειδικότερα, της αμερικανικής κυβέρνησης και του Χόλιγουντ θεωρείται δεδομένη και διαχρονική.
Χαρακτηριστικό και τελευταίο παράδειγμα, η ταινία «Captain Marvel» που προβάλλεται αυτές τις μέρες στις κινηματογραφικές αίθουσες και επαναφέρει τη συζήτηση για το πως ο αμερικανικός στρατός εκμεταλλεύεται την κινηματογραφική βιομηχανία για να στηρίξει την ατζέντα του.
Αλλά πόσο εξαρτημένα είναι αυτά τα δύο κέντρα αμερικανικής επιρροής; Η έρευνα των τελευταίων χρόνων αποκαλύπτει ότι η απάντηση είναι: πολύ.
Σύμφωνα και με το άρθρο του Independent, τώρα γνωρίζουμε ότι η σχέση μεταξύ της εθνικής ασφάλειας των ΗΠΑ και του Χόλιγουντ είναι πολύ πιο βαθιά και πιο πολιτική από όσο είχαμε αναγνωρίσει ποτέ.
Σαν παλιό σινεμά…
«Διάσωση του Στρατιώτη Ράιαν», «Top Gun», «Black Hawk Down», «Perl Harbor», «Wind Talkers», «We were Soldiers» είναι μερικές μόνο από τις πολλές εντυπωσιακές αμερικανικές πολεμικές ταινίες, που «έσπασαν» ταμεία. Όμως, πιθανόν, καμία από αυτές δεν θα είχε γυριστεί, αν δεν είχε δώσει την έγκρισή του το αμερικανικό Πεντάγωνο.
Αυτή η προϋπόθεση, αυτός ο όρος συνεργασίας και τάξης, ισχύει στις ΗΠΑ από την εποχή του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Ήδη από το 1942, το αμερικανικό Πεντάγωνο, για να ενισχύσει το πατριωτικό αίσθημα των Αμερικανών πολιτών, ίδρυσε ειδικό γραφείο στο Λος Άντζελες, όπου θα γυρίζονταν ταινίες με σχετικό, προπαγανδιστικό περιεχόμενο.
Μαχητικά αεροσκάφη, άρματα μάχης, ελικόπτερα, στρατιώτες, όπλα, στολές, και βέβαια συμβουλές πολεμικής δράσης παρέχονται δωρεάν, με αντάλλαγμα να εμφανιστεί στις κινηματογραφικές αίθουσες η καλή και νικηφόρα πλευρά των αμερικανικών ενόπλων δυνάμεων. Έτσι οι παραγωγοί ταινιών και τα κινηματογραφικά στούντιο κερδίζουν σε κόστος και οι ένοπλες δυνάμεις επιρροή.
Αντιθέτως, σκηνοθέτες που αρνούνται τη συνεργασία του Πενταγώνου, «πληρώνουν» το τίμημα ακριβά. Όπως ο Όλιβερ Στόουν, ο οποίος για να γυρίσει την ταινία «Platoon», χρειάστηκε δέκα χρόνια, αφού έπρεπε οι παραγωγοί του να ψάχνουν εκτός Ηνωμένων Πολιτειών για ελικόπτερα, στολές, όπλα και πολεμοφόδια.
National Security Cinema…
Μετά τα αποκαλυπτικά βιβλία της Τρίσια Τζένκινς και του Σίμον Γουίλμετς το 2016, οι συγγραφείς Τομ Σέκερ και Μάθιου Αλφορντ εξέδωσαν το 2017 το βιβλίο τους «National Security Cinema: The Shocking New Evidence of Government Control in Hollywood», αφού πρώτα εξέτασαν περισσότερα από 4.000 έγγραφα της CIA, στα οποία ζήτησαν και απέκτησαν πρόσβαση, βάσει του νόμου για την Ελευθερία της Πληροφόρησης.
Οι συγγραφείς παρουσιάζουν τον εξονυχιστικό έλεγχο και τις παρεμβάσεις που πραγματοποιούν στρατιωτικές υπηρεσίες στους παραγωγούς και τα σενάρια. Αυτά τα έγγραφα δείχνουν για πρώτη φορά ότι η κυβέρνηση των ΗΠΑ έχει εργαστεί στο παρασκήνιο για πάνω από 800 μεγάλου μήκους ταινίες και για πάνω από 1.000 τηλεοπτικούς τίτλους.
Στη λίστα των ταινιών συμπεριλαμβάνονται από γνωστές ταινίες όπως το «Argo» που αφορούσε την ομηρεία Αμερικανών διπλωματών στην Τεχεράνη, franchises όπως το «Transformers», ο «Iron Man», παλαιότερες ταινίες του Τζέιμς Μποντ μέχρι τις εκπομπές της Oprah και τηλεπαιχνίδια όπως το «Αμερική έχεις ταλέντο». Το συμπέρασμα είναι ότι το κράτος εθνικής ασφάλειας υποστήριξε χιλιάδες ώρες ψυχαγωγίας.
Σύμφωνα με τους ερευνητές, είναι αδύνατο να γνωρίζουμε με ακρίβεια πόσο εκτενής είναι αυτή η στρατιωτική λογοκρισία στην ψυχαγωγία, επειδή πολλά αρχεία εξακολουθούν να είναι κρυφά. Η πλειοψηφία των εγγράφων που αποκτήσανε, όπως υποστηρίζουν, είναι ημερολογιακού τύπου αναφορές από τα γραφεία διασύνδεσης για την ψυχαγωγία, τα οποία σπάνια αναφέρονται σε αλλαγές σεναρίων και ποτέ με σαφή και λεπτομερή τρόπο. Ωστόσο, τα έγγραφα αποκαλύπτουν ότι το υπουργείο Άμυνας απαιτεί μια πρώτη ανεπίσημη προβολή οποιουδήποτε έργου υποστηρίζει και μερικές φορές κάνει αλλαγές ακόμα και μετά την ολοκλήρωση της παραγωγής.
Από την πλευρά της, η CIA βοήθησε σε 60 κινηματογραφικές και τηλεοπτικές εκπομπές από τη σύστασή της το 1947. Πρόκειται για ένα πολύ χαμηλότερο ποσοστό από το Πεντάγωνο αλλά ο ρόλος της ήταν εξίσου σημαντικός. Όταν η CIA υπέστη διάβρωση δημόσιας υποστήριξης, αφού το Χόλιγουντ παρουσίασε τον οργανισμό ως κακοποιητικό με άσχημες εικόνες όπως αυτές στις «Τρεις Ημέρες του Κόντορα» και το «The Parallax View» στη δεκαετία του 1970 και στη δεκαετία του 1980, αποφάσισε να αλλάξει τακτική. Δημιούργησε ένα γραφείο διασύνδεσης για τη ψυχαγωγία το 1996 και κάλυψε τον χαμένο χρόνο, παρεμβαίνοντας σε ταινίες, όπως η «Al Pacino The Recruit» και η «Osama bin Laden Zero Dark Thirty».
Ο Τσέις Μπράντον, υπεύθυνος ψυχαγωγίας της Υπηρεσίας, υπήρξε κυριολεκτικά και μεταφορικά σύμβουλος πολλών ταινιών. Στο Zero Dark Thirty, o σεναριογράφος Μαρκ Μπόαλ μοιράστηκε το σενάριό του με τους αξιωματούχους της CIA και αυτοί αφαίρεσαν μια σκηνή όπου ένας μεθυσμένος αξιωματικός της CIA πυροβολεί με ένα καλάσνικοφ στον αέρα από μια ταράτσα στο Ισλαμαμπάντ και αφαίρεσαν τη χρήση σκύλων από τις σκηνές των βασανιστηρίων.
Σε ένα πολύ διαφορετικό είδος ταινίας, την εξαιρετικά δημοφιλή ρομαντική κωμωδία Γαμπρός της Συμφοράς (Meet the Parents), ο Μπράντον ζήτησε να αλλάξουν μια σκηνή όπου ο χαρακτήρας του Μπεν Στίλερ ανακαλύπτει το μυστικό καταφύγιο του Ρόμπερτ Ντε Νίρο (ο μέλλων πεθερός του Στίλερ). Στο αρχικό σενάριο ο Στίλερ βρίσκει εγχειρίδια βασανιστηρίων της CIA σε ένα γραφείο, αλλά ο Μπράντον το άλλαξε με φωτογραφίες του Ρόμπερτ Ντε Νίρο με διάφορους αξιωματούχους.
inRead Advertisement by VIDADS since 2011
Captain Marvel… και το Πεντάγωνο γιορτάζει
Η νέα αμερικανική ταινία «Captain Marvel» σε σκηνοθεσία Ράιαν Φλεκ και Άννα Μπόντεν με τους Μπρι Λάρσον, Τζουντ Λο, Σάμιουελ Λ.Τζάκσον, Μπεν Μέντελσον, που παίζεται αυτές τις μέρες στις κινηματογραφικές αίθουσες, δείχνει με τη σειρά της, πως το Πεντάγωνο ασχολήθηκε ενδελεχώς με την παραγωγή της και χρησιμοποιεί την ταινία για να διαδώσει την προπαγάνδα της. Το σενάριο δείχνει την Captain Marvel, εν μέσω του διαγαλαξιακού πολέμου των εξωγήινων Κρι με τους ερπετόμορφους Σκρουλ, να οδηγείται στη Γη όπου καλείται να ανακαλύψει την αλήθεια για το παρελθόν της και να βρει τρόπο να σώσει την ανθρωπότητα.
Σε αντίθεση με το αντίπαλον δέος της Wonder Woman, η Captain Marvel δεν είναι Αμαζόνα, αλλά η θαρραλέα πιλότος πολεμικών αεροσκαφών Κάρολ Ντάνβερς.
Στο υπερηρωικό μπλοκμπάστερ η πρωταγωνίστρια της Κάρολ Ντάνβερς (υποδύεται η Μπρι Λάρσον) είναι μια πρώην πιλότος της Πολεμικής Αεροπορίας των ΗΠΑ που γίνεται υπερήρωας μετά την αξιοποίηση μιας προηγμένης τεχνολογίας που δημιουργήθηκε από έναν άλλο στρατιωτικό επιστήμονα των ΗΠΑ.
Σύμφωνα και με την ανάλυση του Grayzone, η ταινία, βομβαρδίζει τους θεατές με δύο ώρες αμερικανικής στρατιωτικής προπαγάνδας ενώ η Captain Marvel αλλάζει και τα χρώματα της στολής της για να ταιριάζουν με αυτά της αμερικανικής σημαίας.
Αλλά ο αμερικανικός στρατός δεν είναι μόνο μέρος της ιστορίας της Marvel. Το cast και οι παραγωγοί της Captain Marvel συνεργάστηκαν στενά με τους στρατιωτικούς των Ηνωμένων Πολιτειών, πολλές σκηνές γυρίστηκαν σε στρατιωτική βάση των ΗΠΑ, ενώ το αμερικανικό υπουργείο Άμυνας προώθησε ανεπιφύλακτα την ταινία στον ιστοχώρο του και στους λογαριασμούς των κοινωνικών μέσων δικτύωσης που διαθέτει.
Προβολή εικόνας στο Twitter
Η ταινία πλασάρεται ως φεμινιστική, ωστόσο και οι πιο ανυποψίαστοι κριτικοί, υποστηρίζουν ότι δεν έχει καμία σχέση με τον φεμινισμό. Όπως συμβαίνει συχνά στο Χόλιγουντ, φαινομενικά προοδευτικές ιδέες περί πολιτιστικής εκπροσώπησης συνδυάζονται άψογα με την αμερικανική στρατιωτική προπαγάνδα.
Η Marvel έχει δύο στενούς συμμάχους τον Nick Fury, έναν πρώην πράκτορα της CIA που βρίσκεται χωρίς κατεύθυνση στη ζωή, αφού κατάφερε να νικήσει τον κομμουνισμό κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου και την Maria Rambeau, πιλότο στο στρατό των ΗΠΑ. Οι τρεις συνεργάζονται σε μια φιλανθρωπική στρατιωτική αποστολή που προσπαθεί να σώσει μια φυλή εξωγήινων αλλοδαπών γνωστών από μια πολεμική παλαίμαχη υπερδύναμη.
Τα Marvel Studios και τα Studios Walt Disney, τα οποία παρήγαγαν και διανείμουν τον Captain Marvel αντίστοιχα, είχαν μια παρόμοια στρατηγική μάρκετινγκ και το 2018 στην ταινία «Black Panther», η οποία επίσης πλασαρίστηκε ως προοδευτική αντιρατσιστική ταινία με πλειοψηφία μαύρων στο cast, εστιάζοντας ωστόσο στον βοηθό, έναν λευκό πράκτορα της CIA ο οποίος βοήθησε στην αποκατάσταση της αντιδραστικής απόλυτης μοναρχίας της T’challa από μια επανάσταση υπό την ηγεσία του αντιιμπεριαλιστή κακοποιού Killmonger.
Στην επίσημη ιστοσελίδα της κυβέρνησης, το Υπουργείο Άμυνας των ΗΠΑ καυχιέται για την άμεση συμμετοχή του στην παραγωγή του Captain Marvel. Μάλιστα, το Πεντάγωνο δημοσίευσε μια φωτογραφία από τα μέλη της ταινίας – Samuel L. Jackson, Lashana Lynch, Gemma Chan και Brie Larson – και τους διευθυντές της, Ryan Fleck και Anna Boden, που στέκονται με τον Γενικό Διευθυντή της Πολεμικής Αεροπορίας Jeannie Leavitt μπροστά σε ένα F-15 μαχητικού αεροσκάφους από την 144η αγωνιστική πτέρυγα της Εθνικής Φρουράς της Καλιφόρνια, στην βάση αεροπορικής δύναμης Edwards στις 20 Φεβρουαρίου 2019. Από την πλευρά τους, οι σκηνοθέτες της ταινίας ανταπέδωσαν την εύνοια στον αμερικανικό στρατό πραγματοποιώντας μια εκδήλωση-γιορτή για το Πεντάγωνο στις 7 Μαρτίου.
