Λίγες μέρες πριν από τη συνάντηση Γεραπετρίτη – Φιντάν για «βήμα από την Αθήνα που θα αυξήσει την ένταση στη Μεσόγειο» κάνει λόγο τουρκικό δημοσίευμα με αφορμή προβλήτα που κατασκευάστηκε στο νησί της Ρω.
Συγκεκριμένα, όπως γράφει η τουρκική Sözcü, η Ελλάδα έχτισε μια προβλήτα στη Ρω, που βρίσκεται κοντά στο Καστελόριζο, το οποίο απέχει μόλις 1,5 χιλιόμετρο από την περιοχή Kaş της Αττάλειας. «Η Αθήνα, που ξεκίνησε τις ακτοπλοϊκές συγκοινωνίες με τελετή πριν από τρεις μήνες, αυτή τη φορά άρχισε να φτιάχνει έναν ασφαλτοστρωμένο δρόμο βγάζοντας μηχανήματα για την Çamada (Στρογγύλη), που βρίσκεται στα ανατολικά του νησιού Καστελόριζο όπου δεν υπάρχει οικισμός και όπου ακόμη… και τα νύχια δεν πρέπει να κόβονται», γράφει.
Και το δημοσίευμα συνεχίζει: «Είναι από τα νησιά που δεν μπορούν να εξοπλιστούν ή να αναπτυχθούν σύμφωνα με τη Συνθήκη της Λωζάνης και το κρουαζιερόπλοιο καταμαράν Dodekanisos Seaways έκανε το παρθενικό του ταξίδι με τελετή».
Στην τελετή που πραγματοποιήθηκε στις 18 Ιουλίου 2024, παρευρέθηκαν επίσης ο Πρόεδρος της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου Γιώργος Χατζημάρκος, η Αντιπρόεδρος Διοικητικής Μεταρρύθμισης Χαρούλα Γιασιράνη και ομάδα τουριστών. Η ομάδα κατέβηκε στα βράχια και έκανε μια βόλτα.
Σημειώνεται επίσης, ότι η Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου έφερε μηχανήματα εργασίας, οχήματα ασφάλτου και εξοπλισμό με πορθμεία στην Στρογγύλη, η οποία απέχει 1600 μέτρα από την περιοχή Kaş. «Ξεκίνησε η κατασκευή ασφαλτοστρωμένου δρόμου στη βραχονησίδα, όπου ούτε καρφί δεν πρέπει να σφυρηλατηθεί».
Τι αναφέρει η Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου
Από την πλευρά της η Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου σε ανακοίνωσή της τονίζει ότι η Στρογγύλη, ένα από τα νησιά του συμπλέγματος της Μεγίστης, είναι το ανατολικότερο τμήμα της ελληνικής γης.
Η Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου, τιμώντας τα μικρά σε έκταση, αλλά μεγάλα σε εθνική σημασία νησιά της και πιστή στη δέσμευσή της να δημιουργήσει υποδομές για πρώτη φορά στα νησιά αυτά, αμέσως μετά την κατασκευή λιμανιού στη νησίδα Ρω, ξεκίνησε την υλοποίηση οδικού δικτύου στη Στρογγύλη, εκεί όπου πριν λίγα χρόνια κατασκεύασε προβλήτα για την διευκόλυνση της πρόσβασης στο νησί.
Το έργο είναι σε εξέλιξη και με την ολοκλήρωσή του μέχρι το τέλος Νοεμβρίου, η Στρογγύλη θα έχει οδικό δίκτυο για πρώτη φορά στην ιστορία της.
Ειδικότερα, κατασκευάζεται δρόμος πλάτους 3m από την προβλήτα έως την κορυφή της Στρογγύλης, έργο ιδιαίτερα δύσκολο λόγω της μορφολογίας του νησιού και του βραχώδους εδάφους του.
Χρηματοδοτείται από τον κωδικό των Ιδίων Πόρων της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου, από όπου χρηματοδοτήθηκε και το λιμάνι στη Ρω.
Ο Περιφερειάρχης Γιώργος Χατζημάρκος, δήλωσε σχετικά με τη σημασία του έργου:
«Την επόμενη του Εθνικού εορτασμού, το έργο που μας δίνει τη δύναμη που χρειαζόμαστε για τη συνέχεια είναι από αυτά που υπηρετούν την έννοια της Πατρίδας.
Ένα έργο, από αυτά που φαινόταν αδύνατον να υλοποιηθεί. Ένα έργο μικρού προϋπολογισμού αλλά μεγάλης αξίας.
Η Στρογγύλη της Μεγίστης είναι το Ανατολικό σύνορο της Ελλάδας. Η Στρογγύλη είναι το νησί στο οποίο φτιάξαμε προβλήτα πριν από μερικά χρόνια και σήμερα συνεχίζουμε την δέσμευση που τότε δώσαμε, να είμαστε πάντα κοντά στα μικρά νησιά-DNA της Περιφέρειας μας και της Ελλάδας.
Η Στρογγύλη αποκτά για πρώτη φορά στην ιστορία της, οδικό δίκτυο. Σύντομα, θα μπορούμε να επισκεφθούμε το νησί και με όχημα να οδηγηθούμε στην κορυφή του. Στην κορυφή της πατρίδας μας.
Είναι ένα από τα μικρότερα σε προϋπολογισμό έργα που έχουμε σχεδιάσει και υλοποιήσει, είναι από τα μεγαλύτερα σε δυσκολία, είναι από τα μεγαλύτερα στην θέση που καταλαμβάνει στην καρδιά μας, γιατί αυτή κτυπά εκεί.
Αμέσως μετά την κατασκευή λιμανιού στη νησίδα Ρω, φτιάχνουμε οδικό δίκτυο στη Στρογγύλη για να στολίσουμε τα νησιά που συνιστούν το περιδέραιο του Καστελλορίζου, με περηφάνια!»
Γιατί καίει την Τουρκία η Στρογγύλη και το σύμπλεγμα Μεγίστης
Σε ειδική ανάλυση με αντικείμενο την ελληνική ΑΟΖ και τη μέγιστη σημασία του νησιωτικού συμπλέγματος της Μεγίστης προχώρησε πρόσφατα ο αμυντικός αναλυτής, αντιστράτηγος ε.α. Λάμπρος Τζούμης*.
Συγκεκριμένα αναφέρει:
Στις 13 Σεπτεμβρίου του 1943, το αντιτορπιλικό «Ναύαρχος Κουντουριώτης» καταπλέει στο Καστελλόριζο. Ήταν το πρώτο τμήμα Ελληνικού εδάφους που απελευθερώθηκε. και χρησιμοποιήθηκε από τις συμμαχικές δυνάμεις ως προχωρημένη βάση εξόρμησης για την απελευθέρωση των λοιπών νησιών της Δωδεκανήσου. Το νησιωτικό σύμπλεγμα Μεγίστης αποτελείται από 14 νησιά, είναι το ανατολικότερο άκρο της Ελλάδας και έχει τεράστια γεωπολιτική σημασία.
Την περιοχή αυτή εποφθαλμιούσε η Τουρκία από το 1967. Το εν λόγω έτος στο πλαίσιο επίλυσης του Κυπριακού ζητήματος υπεβλήθη από τις ΗΠΑ το επονομαζόμενο σχέδιο «Άτσεσον». Στις προτάσεις που υπεβλήθησαν σε περίπτωση ένωσης της Κύπρου με την Ελλάδα, η Τουρκία ζήτησε στα εδαφικά ανταλλάγματα την παραχώρηση του Καστελλορίζου. Όπως είναι γνωστό το σχέδιο απερρίφθη.
Μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας υπάρχει απόκλιση στον τρόπο οριοθέτησης της ΑΟΖ στην περιοχή της Ν.Α. Μεσογείου, που καθοριστικό ρόλο έχει το νησιωτικό σύμπλεγμα Μεγίστης.
Αναλυτικότερα επί του θέματος να αναφερθούν τα εξής.
Στη Σύμβαση του 1982 στο Montego Bay για το Δίκαιο της Θάλασσας, αναφέρεται ότι όλα τα νησιά που κατοικούνται διαθέτουν ΑΟΖ και εξαιρούνται μόνο οι βράχοι, οι οποίοι δεν μπορούν να συντηρήσουν ανθρώπινη διαβίωση. Συνεπώς δεν μπορεί να αμφισβητηθεί ότι το νησιωτικό σύμπλεγμα Μεγίστης, διαθέτει ΑΟΖ. Η Ελλάδα υπέγραψε τη Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας το 1982 και την επικύρωσε το 1995. Η Τουρκία δεν υπέγραψε αλλά ούτε και επικύρωσε τη σύμβαση, καθόσον δεν την ευνοεί. Παρά το γεγονός αυτό η Τουρκία αφενός δεσμεύεται από τη συμφωνία καθόσον αυτή συνιστά εθιμικό δίκαιο, αφετέρου το 1986 ήρθε σε συνεννόηση για τις επικαλυπτόμενες περιοχές στη Μαύρη Θάλασσα, με την τότε Σοβιετική Ένωση και προχώρησε στην ανακήρυξη και οριοθέτηση ΑΟΖ, χρησιμοποιώντας τη μέθοδο της μέσης γραμμής. Αργότερα άρχισε συνομιλίες με τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία για το ίδιο θέμα και ήρθε σε παρόμοια συμφωνία που είχε συνάψει με τους Σοβιετικούς.
Η Τουρκία ισχυρίζεται ειδικά για την περίπτωση των νησιών του συμπλέγματος Μεγίστης, ότι δεν είναι δυνατόν αυτά τα μικρά νησιά μπροστά από τις τουρκικές ακτές, να έχουν ένα τόσο μεγάλο κομμάτι υφαλοκρηπίδας ή ΑΟΖ. Για τους ισχυρισμούς της προβάλει το επιχείρημα ότι το σύμπλεγμα των νησίδων-βραχονησίδων της περιοχής του Καστελόριζου, διέπεται από ειδικό καθεστώς, των αποκομμένων νησίδων που επικάθονται επί της τουρκικής υφαλοκρηπίδας.
Αν η Τουρκία δεχτεί ότι το νησιωτικό σύμπλεγμα Μεγίστης και συγκεκριμένα η νήσος Στρογγύλη που είναι το νησί «ΚΛΕΙΔΙ» έχει επήρεια στη χάραξη των θαλασσίων ζωνών, τότε η ΑΟΖ της Ελλάδος ενώνεται με αυτή της Αίγυπτου και της Κύπρου.
Συνεπώς, η Τουρκία δεν έχει θαλάσσια σύνορα με την Αίγυπτο, ώστε να συμπεριληφθεί και αυτή στη διαχείριση του υποθαλάσσιου πλούτου της περιοχής.
– Το 2011 η Τουρκία κατέθεσε γραπτώς συντεταγμένες στην Ε.Ε. και στον ΟΗΕ, με τις οποίες προέβαλλε τις διεκδικήσεις της στην Ν.Α. Μεσόγειο με τις οποίες επιχειρεί να οικειοποιηθεί την κυπριακή υφαλοκρηπίδα δυτικά του νησιού και όλη την ελληνική υφαλοκρηπίδα νότια του Καστελλορίζου και ανατολικά της Κρήτης.
– Από το 2014 και μετέπειτα η Τουρκία επανέρχεται κατ΄ επανάληψη στο θέμα των διεκδικήσεων της στο χώρο της Ν.Α. Μεσογείου με λεκτικές απειλές, παράνομες δεσμεύσεις περιοχών, έρευνες και επιστολές που καταθέτει στον ΟΗΕ. Η Ελλάδα με αντίστοιχα έγγραφα επισημαίνει ότι οι ισχυρισμοί της Τουρκίας αναφορικά με τα θέμα της υφαλοκρηπίδας στη Ν.Α. Μεσόγειο δεν γίνονται αποδεκτοί αφού χαρακτηρίζονται ως αβάσιμοι, στερούμενης οιασδήποτε νομικής βάσης.
– Το 2020 το τουρκικό ερευνητικό σκάφος Oruc Reis διεξήγαγε έρευνες στην ελληνική υφαλοκρηπίδα, φτάνοντας στα εννέα ναυτικά μίλια από το Καστελλόριζο, χωρίς να υπάρξει δυναμική απάντηση από την ελληνική πλευρά, επειδή η κόκκινη γραμμή ορίσθηκε στα χωρικά ύδατα δηλ. στα έξι μίλια.
Να επισημανθεί ότι παρόμοια τακτική είχε εφαρμόσει η Τουρκία με σκοπό το γκριζάρισμα του Αιγαίου που ξεκίνησε το 1973, όταν η Άγκυρα παραχώρησε στην τουρκική εταιρεία πετρελαίων (TPAO) την πρώτη άδεια ερευνών και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων σε περιοχές εκτός τουρκικών χωρικών υδάτων. Αποτέλεσμα της ακολουθούμενης τακτικής από την Τουρκία ήταν οι κρίσεις του 1976 και 1987, που κατέληξαν στο πρωτόκολλο της Βέρνης και τη συμφωνία του Νταβός, με τις οποίες η Ελλάδα δεσμεύτηκε ότι θα απέχει από οποιαδήποτε έρευνα στα διεθνή ύδατα του Αιγαίου, αν κάνει το ίδιο και η Τουρκία, μέχρις ότου λυθεί το ζήτημα της υφαλοκρηπίδας. Όπως είναι γνωστό το θέμα παραμένει μέχρι σήμερα έωλο και πλέον έχουμε περάσει στη διδασκαλία στα σχολεία της Τουρκίας περί «Γαλάζιας Πατρίδας» και στις παράνομες διεκδικήσεις της.
*Ο Λάμπρος Τζούμης είναι αντιστράτηγος ε.α. Απόφοιτος της Σχολής Διοίκησης Επιτελών του Στρατού Ξηράς, της Ανωτάτης Διακλαδικής Σχολής Πολέμου και της Σχολής Εθνικής Άμυνας. Υπηρέτησε στο ΓΕΣ και στο ΓΕΕΘΑ ως επιτελής και σε διευθυντικές θέσεις. Σε εθνικό επίπεδο, τμηματάρχης Συνδρομής στην Αντιμετώπιση Καταστροφών. Στο ΝΑΤΟ εθνικός αντιπρόσωπος της Ελλάδας στις επιτροπές Civil Emergency Planning και Senior Civil Emergency Planning Committee. Διοικητής του 286ου Τάγματος Πεζικού στη Λήμνο, του 38ου Συντάγματος Πεζικού στη Ρόδο της Ελληνικής Δύναμης Κοσσυφοπεδίου και της 88ης ΣΔΙ (Ταξιαρχίας Λήμνου). Υποδιοικητής της ΧVI Mηχανοκίνητης Mεραρχίας Πεζικού (Διδυμότειχο).