Έναρξη προκαταρκτικής έρευνας από την Εισαγγελία Αθηνών, κατόπιν διαβίβασης του φακέλου από τον Άρειο Πάγο, για παράβαση καθήκοντος του υπουργείου Πολιτισμού – Όλα όσα ανέφερε στο Newsbomb.gr η δικηγόρος των απογόνων της οικογένειας, Ιωάννα Λαχανά – Η ιστορία της οικογένειας και το σπουδαίο αρχοντικό των Ρώμα στη Ζάκυνθο
Με το βάρος της ιστορίας κρυμμένο μέσα στους υψηλούς τοίχους, με όνομα τρανό, άρτια συνδεδεμένο με την Ελλάδα και με κληρονομιά που ζυγίζει τόνους. Ο λόγος για το αρχοντικό Ρώμα στη Χώρα της Ζακύνθου.
Χωροθετημένο στην οδό Διονυσίου Ρώμα 58 το αρχοντικό της οικογένειας Ρώμα είναι μία κιβωτός υψηλής αισθητικής που κρύβει μέσα στα περίπου 600 τετραγωνικά μέτρα πλούσια κληρονομιά. Είναι ένα από τα σπουδαιότερα κτίσματα του νησιού που συνδέει την αίγλη της παλιάς αρχοντιάς με το σήμερα.
Η δέσμευση της πολιτιστικής κληρονομιάς από το υπουργείο Πολιτισμού
Το περιεχόμενο εκτιμήθηκε από εκπροσώπους διεθνών οίκων αξιολόγησης και χαρακτηρίστηκε ανεκτίμητης αξίας. Οι εν ζωή απόγονοι της γενιάς Ρώμα, Δομινίκη Ρώμα και Διονύσιος Κανδιάνος Ρώμας, (εγγονοί του Διονύσιου Ρώμα, θεατρικού συγγραφέα και ιδρυτή του τρίτου προγράμματος της ΕΡΤ) προσεγγίστηκαν το 2019 από το ελληνικό δημόσιο και ειδικότερα από το υπουργείο Πολιτισμού, προκειμένου αυτό να εξαγοράσει την κινητή συλλογή και στη συνέχεια να αναλάβει το απαιτητικό και κοστοβόρο έργο της συντήρησης της πολύτιμης κληρονομιάς. Για τον σκοπό αυτό μεσολάβησε η τότε Περιφερειάρχης Ιονίων Νήσων Ρόδη Κράτσα και ενεπλάκη και ο βουλευτής Ζακύνθου Διονύσιος Ακτύπης.
Η δικηγόρος της οικογένειας, κυρία Ιωάννα Λαχανά, μιλώντας στο Newsbomb.gr επιβεβαίωσε τα παραπάνω και συμπλήρωσε πως το 2021 εκ μέρους του υπουργείου ΥΠΠΟΑ έγινε ενδελεχής αυτοψία στον χώρο του αρχοντικού των Ρώμα και εκδηλώθηκε άμεσα ενδιαφέρον για την εξαγορά του περιεχομένου, το οποίο μάλιστα χαρακτηρίστηκε ως εθνικό μνημείο πολιτιστικής κληρονομιάς. Ειδικότερα, η εν λόγω απόφαση προέκυψε καθώς αναγνωρίστηκε ότι υπάρχει ο κίνδυνος απώλειας και καταστροφής του περιεχομένου, εφόσον αυτό φυλάσσεται σε ακίνητο που εδρεύει σε μεσογειακό νησί και το οποίο απειλείται καθημερινά από τη φθορά που προκαλούν παράγοντες όπως η υγρασία.
«Μέχρι την εκτέλεση της απόφασης, υπόχρεοι για την ασφάλεια και τη συντήρηση του περιεχομένου θα ήταν οι ίδιοι οι κληρονόμοι. Έκτοτε όμως, εδώ δηλαδή και τρία χρόνια η όλη διαδικασία έχει “παγώσει”. Για την ακρίβεια, μετά τη δημοσιοποίηση του ΦΕΚ και του πορίσματος της εξαγοράς της κινητής συλλογής έναντι συμβολικότατου τιμήματος, η οικογένεια είναι σε καθεστώς ομηρίας, ώστε να συντηρεί η ίδια το πολύτιμο και ιστορικό περιεχόμενο του αρχοντικού, να μη δύναται αν ήθελε να το διαθέσει όπως επιθυμεί και να αντιμετωπίσει και κυρώσεις αν κάτι συμβεί σε κάποιο αντικείμενο, και αυτό έως ότου το ελληνικό δημόσιο αποφασίσει να δώσει τέρμα στην αυθαιρεσία», ανέφερε η κυρία Λαχανά.
Πρόσθεσε πως «το υπουργείο Πολιτισμού εντελώς αυθαίρετα επικαλείται ένα σχέδιο για την εξαγορά της οικίας της οικογένειας από την Περιφέρεια Ιονίων Νήσων ως αναγκαίο όρο προκειμένου να εκτελέσει την απόφασή του. Ο όρος αυτός όμως, δεν προκύπτει από κάποιο δημόσιο έγγραφο». Η ίδια εξήγησε πως το ίδιο υπουργείο επικαλέστηκε ότι δεν υπάρχουν χώροι στέγασης του εθνικού μνημείου. Στην πορεία όμως, δόθηκε λύση από τον τότε πρόεδρο του Πολεμικού Μουσείου κ. Λιάσκο για τη μετακίνηση, τη συντήρηση και τη φύλαξη της κινητής περιουσίας. «Κάτι που προφανώς το υπουργείο Πολιτισμού δεν απεδέχθη».
Η κυρία Λαχανά συμπλήρωσε πως είχε επικοινωνία με τον νυν Περιφερειάρχη Ιονίων Νήσων, Ιωάννη Τερπεκλή, ο οποίος επισκέφθηκε ο ίδιος το αρχοντικό πριν αναλάβει επίσημα τα καθήκοντα του. Κατανόησε το μέγεθος του εγχειρήματος εκδήλωσε το ενδιαφέρον από την πλευρά της Περιφέρειας, ωστόσο όταν ανέλαβε και προφανώς κατανόησε την οικονομική κατάσταση του φορέα που θα διοικήσει μας κατέστησε σαφές και εγγράφως πως δεν είναι εφικτή η αγορά της πολιτιστικής κληρονομιάς λόγω οικονομικής αδυναμίας της ΠΙΝ για την εξαγορά των ακινήτων της οικογένειας».
Η είσοδος του αρχοντικού της οικογένειας Ρώμα στη Ζάκυνθο
Στον Άρειο Πάγο η υπόθεση – Έρευνα για «παράβαση καθήκοντος»
Η δικηγόρος Ιωάννα Λαχανά εξήγησε πως στη συνέχεια ο φάκελος της υπόθεσης διαβιβάστηκε από τον Άρειο Πάγο στον εισαγγελέα πλημμελειοδικών Αθηνών στην Α’ Ποινική Δίωξη, προκειμένου να δοθεί εντολή για την έναρξη προκαταρκτικής εξέτασης. «Να ελεγχθούν όσοι είναι υπεύθυνοι, δηλαδή η διοίκηση του υπουργείου Πολιτισμού». Εξήγησε πως τα μέλη της διοίκησης ήταν αυτά που έλαβαν και την απόφαση της μεταβίβασης της κινητής συλλογής.
Υπογράμμισε ωστόσο πως «αυθαίρετα η υπουργός Πολιτισμού δεν θέτει την υπογραφή της, ώστε να εκτελεστεί η απόφαση της διοίκησης».
Εν συνεχεία, η δικηγόρος τόνισε ότι «αυτή τη στιγμή συντελείται εθνικό έγκλημα διότι εντός της οικίας βρίσκεται μια συλλογή, δείγμα αντιπροσωπευτικό της επτανησιακής κουλτούρας καθώς και τεράστιου μεγέθους υλικό που χρήζει επιστημονικής έρευνας, ειδικά αν κάποιος αναλογιστεί και τον ρόλο που έπαιξαν στην Ιστορία της Ελλάδος και της Ευρώπης οι πρόγονοι των Ρώμα.
Πρόκειται για κινητή συλλογή ανυπολόγιστης αξίας, την οποία αποφάσισαν οι κληρονόμοι να παραχωρήσουν στο υπουργείο Πολιτισμού στη συμβολική τιμή των 3.900.000 ευρώ. Είναι η πιο καλοδιατηρημένη κινητή συλλογή σε όλη την Ελλάδα».
Την Πέμπτη 17 Οκτωβρίου η Εισαγγελία Αθηνών ξεκίνησε την προκαταρκτική έρευνα για παράβαση καθήκοντος και επιπλέον θα εξεταστεί και το ζήτημα κατόπιν αιτήματος της δικηγόρου της οικογένειας για την περαιτέρω άσκηση κακουργηματικής δίωξης.
Το αρχοντικό των Ρώμα στη Ζάκυνθο
Ανεγέρθη από τον Άγγλο μεγαλέμπορο και πρόξενο της Αγγλίας στο νησί Robert John Geoffrey τη δεκαετία του 1660. Κατά την περίοδο της αγγλικής προστασίας χρησιμοποιήθηκε ως κατοικία του Άγγλου έπαρχου. Το 1880 το αρχοντικό αγοράστηκε από τον Αλέξανδρο Ρώμα, Πρόεδρο της Βουλής των Ελλήνων και οργανωτή των Ελλήνων Ερυθροχιτώνων. Από τότε και μέχρι τον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο το κτίσμα αποτέλεσε έδρα της οικογένειας και κέντρο ενός από τους δύο μεγάλους πολιτικούς σχηματισμούς του νησιού, το Ρωμιάνικο Κόμμα. Το αρχοντικό μέσα από την πλούσια ιστορία του αποτέλεσε και αποτελεί σημείο αναφοράς στην πολιτιστική και πολιτική ιστορία του νησιού. Κατά τη διάρκεια του σεισμού του 1953 υπέστη εκτεταμένες ζημιές όμως ανακατασκευάστηκε στο ακέραιο.
Το πολυτελές σαλόνι του αρχοντικού της οικογένειας Ρώμα στη Ζάκυνθο
Η ιστορία της οικογένειας Ρώμα
Η ιστορία της οικογένειας ξεκινά από την Σικελία το 1228-29 με το όνομα De Regoli. O Φρειδερίκος De Regolo στρατηγός του Αυτοκράτορα Φρειδερίκου Β’ εστάλη στη Ρώμη στον Πάπα Γρηγόριο Θ’ για να διαπραγματευθεί θέματα σχετικά με την μετάβαση στην Παλαιστίνη. Η συνάντηση αυτή δεν είχε τα αναμενόμενα αποτελέσματα και ο στρατηγός φοβούμενος την οργή του Αυτοκράτορα δεν επέστρεψε στην Σικελία και παρέμεινε στην Ρώμη.
Το 1388 ο Ιωάννης de Regolo εγκαταστάθηκε στην Βικεντία όπου και ανεγράφη μεταξύ των ευγενών της πόλης. Επειδή στην Bικεντία υπήρχε και άλλη οικογένεια με το όνομα Regoli προς αποφυγή σύγχυσης άλλαξε το όνομά του σε Regoli da Roma (από τη Ρώμη).
Το σεκρετέρ με τις 100 μυστικές κρύπτες που ο Καποδίστριας χάρισε στον Διονύσιο δε Ρώμα
Το 1548 ο Γαλεάτιος Regolo da Roma έπειτα από φονική σύγκρουση με την οικογένεια Βαλναμάρα κατέφυγε στην Κέρκυρα όπου και παρέμεινε για μικρό διάστημα και εν συνεχεία μετέβηκε στην Κρήτη. Γενάρχης του κλάδου της οικογένειας Ρώμα στην Ζάκυνθο είναι ο Κούρτιος Ρώμας (1583-1642) που έφθασε στο νησί γύρω στο 1608-10.
Έκτοτε η οικογένεια δραστηριοποιήθηκε στην Ζάκυνθο αναδεικνύοντας πολλούς διακριθέντες στην πολιτική και πνευματική ζωή της Ελλάδος. Οι Ρώμα, σε αντίθεση με άλλες ιστορικές επτανησιακές οικογένειες συνέχισαν την έντονη συμμετοχή τους στα κοινά τόσο επί αγγλικής Προστασίας (1814-1864) όσο και μετά την Ένωση των Επτανήσων με την Ελλάδα. Ο Φιλικός Διονύσιος δε Ρώμας εκτός από στενός φίλος του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, ανέπτυξε φιλία και με άλλους πολιτικούς και στρατιωτικούς παράγοντες του ελλαδικού και ευρωπαϊκού χώρου.
Η βιβλιοθήκη του αρχοντικού της οικογένειας Ρώμα στη Ζάκυνθο
Οι τρεις επόμενες γενιές διαδραμάτισαν σημαντικό ρόλο στα πολιτικά πράγματα τόσο της επτανήσου Πολιτείας όσο και του ελληνικού βασιλείου.(Πρόεδροι Ιόνιας Γερουσίας, βουλευτές και Υπουργοί του Ελληνικού Βασιλείου). Ο Αλέξανδρος Ρώμας υπήρξε Πρόεδρος της Βουλής των Ελλήνων, υπουργός Παιδείας και υπουργός Δικαιοσύνης. Το 1909 επηρεασμένος από τον φίλο του G.Garibaldi δημιούργησε το Σώμα των Ελλήνων Ερυθροχυτόνων (χρηματοδοτούμενο από τον ίδιο) και τεθείς επικεφαλής συμμετείχε στους βαλκανικούς πολέμους (1912-13) οπού και τραυματίστηκε στην μάχη του Δρίσκου και μεταφερθείς στην Αθήνα πέθανε το 1914.
Επίσης η οικογένεια είχε λόγιους όπως τον Γεώργιο Κανδιάνο Ρώμα και τον Διονύσιο Ρώμα που βραβεύθηκε με την ανώτατη διάκριση της Ακαδημίας Αθηνών για το συγγραφικό του έργο.