Το φούσκωμα είναι ένα από τα συχνότερα παράπονα των ανθρώπων. Κι όμως τα καλά νέα είναι ότι αυτή η ενοχλητική αίσθηση πρηξίματος μπορεί να υποχωρήσει εάν καθορίσουμε την αιτία. Τα συχνά φουσκώματα ενδεχομένως να επηρεάζουν την αυτοπεποίθηση τόσο των ανδρών όσο και των γυναικών, όσον αφορά την εμφάνισή τους. Λοιπόν, μπορούμε να κάνουμε κάτι; Ναι, μπορούμε, δείτε πώς!
Ποιες είναι οι αιτίες που προκαλούν φούσκωμα.
Ας δούμε ορισμένες από τις πιο συνηθισμένες αιτίες που προκαλούν αυτό το δυσάρεστο αίσθημα φουσκώματος:
- Υπερβολική ανάπτυξη μυκήτων στο έντερο
- Διατροφικές δυσανεξίες
- Ευαισθησία στη γλουτένη, ή κοιλιοκάκη
- Αντίσταση στην ινσουλίνη
- Κακός συνδυασμός τροφών
- Ακανόνιστα γεύματα
- Ανεπάρκεια των πεπτικών ενζύμων (συμπεριλαμβανομένης της δυσανεξίας στη λακτόζη)
- Άλλες αιτίες δυσβολίας – βακτηριακή υπερανάπτυξη ή παράσιτα λεπτού εντέρου.
Μερικές από αυτές τις καταστάσεις ενδεχομένως να είναι ανιχνεύσιμες με εξετάσεις – δυσανεξία σε διάφορες τροφές, ευαισθησία στη γλουτένη, κοιλιοκάκη, αντίσταση στην ινσουλίνη, όπως και άλλες περιπτώσεις που αντιμετωπίζονται με βάση τα συμπτώματα και το ιστορικό. Ωστόσο, αναζητώντας τη βασική αιτία φουσκώματος, ας δούμε ορισμένους τρόπους αντιμετώπισης των συμπτωμάτων:
Πώς να απαλλαγούμε από το ενοχλητικό φούσκωμα!
Υπερβολική ανάπτυξη μυκήτων στο έντερο.
Η υπερβολική ανάπτυξη εντερικής ζύμης είναι εξαιρετικά συχνή και συνήθως προκαλείται από συχνή ή μακροχρόνια χρήση αντιβιοτικών. Συνήθως προκαλείται από πολλούς κύκλους αντιβίωσης κατά την παιδική ηλικία λόγω ωτίτιδας ή αμυγδαλίτιδας, μακροχρόνια χρήση αντιβιοτικών για ακμή (τετρακυκλίνη ή μινωκίνη), για συχνές λοιμώξεις του ουροποιητικού συστήματος. Τα αντιβιοτικά μεταβάλλουν την πεπτική χλωρίδα, επιτρέποντας την ανάπτυξη ζύμης.
Στην περίπτωση αυτή, νιώθουμε έντονο φούσκωμα. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι οι ζυμομύκητες ζυμώνουν τις τροφές. Μερικοί άνθρωποι ενδεχομένως να βιώνουν έντονη επιθυμία για ζάχαρη ή υδατάνθρακες, αύξηση της όρεξης, εγκεφαλική ομίχλη, κόπωση, δερματικές λοιμώξεις λόγω μυκητίασης.
Τα καλά νέα είναι ότι η κατάσταση αυτή αντιμετωπίζεται εξισορροπώντας την εντερική χλωρίδα για την αποβολή της ζύμης: δίαιτα χωρίς ζάχαρη, λήψη συμπληρωμάτων για την απομάκρυνση της ζύμης, αναπλήρωση της εντερικής χλωρίδας με προβιοτικά.
Διατροφικές δυσανεξίες
Η διατροφική δυσανεξία διαφέρει από την τροφική αλλεργία, καθώς είναι μια καθυστερημένη αντίδραση σε μια τροφή και όχι μια άμεση αντίδραση του οργανισμού που προκαλεί κνησμό, οίδημα ή αναφυλαξία. Οι τροφικές δυσανεξίες προκαλούν ανοσοποιητικό στρες και φλεγμονές, γεγονός που ενδεχομένως να ερεθίσει την εντερική οδό προκαλώντας φούσκωμα. Οι πιο συνηθισμένες τροφές που προκαλούν δυσανεξία είναι τα γαλακτοκομικά, τα αυγά, ορισμένα φρούτα (μπανάνα, εσπεριδοειδή, ανανάς), ορισμένοι ξηροί καρποί (αμύγδαλα και φιστίκια), σιτάρι, γλουτένη, καλαμπόκι κ.α.
Η τροφική δυσανεξία εντοπίζεται με μια εξέταση αίματος, που δείχνει ποια τρόφιμα μας επηρεάζουν. Η τροφική δυσανεξία ενδεχομένως να είναι πιο κοινή σε άτομα με ιστορικό αλλεργιών, δερματικών διαταραχών, άσθματος, ή οικογενειακό ιστορικό αυτοάνοσων, αλλά μπορεί επίσης να σχετίζεται με πολλές άλλες δερματικές καταστάσεις, πεπτικές διαταραχές και έλλειψη ενέργειας. Συνήθως, το φούσκωμα βελτιώνεται μέσα σε 4-6 εβδομάδες αφού αφαιρέσουμε από τη διατροφή μας τα ένοχα τρόφιμα.
Ευαισθησία στη γλουτένη, ή κοιλιοκάκη
Η δυσανεξία στη γλουτένη και η κοιλιοκάκη (μια πιο σοβαρή μορφή δυσανεξίας στη γλουτένη) έχουν επιδεινωθεί λόγω των μεγάλων αλλαγών στο σιτάρι τα τελευταία 50 χρόνια αλλά και λόγω της μεγάλης κατανάλωσης σιτηρών. Πολλοί άνθρωποι με ευαισθησία σε γλουτένη παραπονούνται για φούσκωμα, δυσκοιλιότητα ή διάρροια.
Υπάρχουν εξετάσεις που ανιχνεύουν τη δυσανεξία στη γλουτένη και την κοιλιοκάκη. Ένας άλλος δείκτης δυσανεξίας στη γλουτένη είναι τα χαμηλά επίπεδα βιταμίνης Β12. Εάν υποψιάζεστε ότι η γλουτένη μπορεί να σας προκαλεί αυτά τα συμπτώματα μπορείτε να κάνετε τις κατάλληλες εξετάσεις αίματος, ή να ξεκινήσετε μια διατροφή χωρίς γλουτένη. Μετά από 5 εβδομάδες αυστηρής δίαιτας χωρίς γλουτένη, καλό είναι να την προσθέσετε και πάλι στη διατροφή σας για να δείτε πώς αντιδρά ο οργανισμός. Υπάρχουν τόσες πολλές εξαιρετικές εναλλακτικές λύσεις για να αντικαταστήσετε τη γλουτένη: ρύζι, quinoa, κεχρί, γλυκοπατάτα κ.λπ.
Αντίσταση στην ινσουλίνη.
Η ινσουλίνη είναι η ορμόνη που απελευθερώνεται από το πάγκρεας ως αντίδραση στη γλυκόζη (σάκχαρο) στο αίμα. Τα επίπεδα ινσουλίνης αυξάνονται μετά το φαγητό. Όταν η ινσουλίνη απελευθερώνεται σε άτομα που δεν αντιδρούν στην ινσουλίνη (υγιή άτομα), ενεργοποιεί τα κύτταρα του σώματος ώστε να χρησιμοποιούν γλυκόζη και λίπη από την κυκλοφορία του αίματος. Η αντίσταση στην ινσουλίνη εμφανίζεται όταν τα κύτταρα δεν ανταποκρίνονται ή ανταποκρίνονται ασθενώς στο σήμα της ινσουλίνης. Έτσι, το σώμα εκκρίνει ακόμα περισσότερη ινσουλίνη και τελικά δημιουργεί τοξικά επίπεδα γλυκόζης στο αίμα, κατάσταση γνωστή ως σάκχαρο, δηλαδή υψηλά επίπεδα σακχάρου στο αίμα.
Τα συνήθη συμπτώματα αυτής της κατάστασης περιλαμβάνουν: αύξηση βάρους (συχνά αυξανόμενη αύξηση σε περίοδο 2-3 ετών), έντονη επιθυμία για υδατάνθρακες και γλυκά, αυξημένη όρεξη, αίσθημα κούρασης και φουσκώματος μετά το φαγητό.
Εάν αντιμετωπίζετε αυτά τα συμπτώματα, ιδιαιτέρως εάν έχετε οικογενειακό ιστορικό διαβήτη, μπορεί να πάσχετε από αντίσταση στην ινσουλίνη. Υπάρχουν εξετάσεις αίματος που μπορούν να επιβεβαιώσουν την αντίσταση στην ινσουλίνη. Ευτυχώς είναι μια κατάσταση που αποκαθίσταται εάν μειώσουμε τη ζάχαρη και τους υδατάνθρακες, προσθέσουμε τα λαχανικά στη διατροφή μας και εντάξουμε την κίνηση στη ζωή μας.
Κακός συνδυασμός τροφών.
Γνωρίζατε ότι τα είδη των τροφών μπορεί να επηρεάσουν την ικανότητα καλής αφομοίωσης του οργανισμού μας; Πολλοί άνθρωποι είναι πολύ πιο ευαίσθητοι όσον αφορά αυτή τη διεργασία. Ο κακός συνδυασμός των τροφών επιβραδύνει την πεπτική διαδικασία και οδηγεί σε φούσκωμα και δυσπεψία.
Ένας πολύ σημαντικός κανόνας είναι να καταναλώνουμε τα φρούτα μεμονωμένα και να μην να συνδυάζουμε με άλλες τροφές, ειδικά πρωτεΐνες. Οπότε, εάν θέλουμε να φάμε φρουτοσαλάτα καλύτερα να το κάνουμε τουλάχιστον 2 ώρες πριν το δείπνο!
Επίσης, καλό είναι να μη συνδυάζουμε πρωτεΐνες με υδατάνθρακες. Αυτό γίνεται δύσκολο και είναι σχεδόν αδύνατο όταν είμαστε χορτοφάγοι, αλλά στην αντίθετη περίπτωση, εάν διαχωρίσουμε το άμυλο από τις πρωτεΐνες, θα αντιληφθούμε ότι μειώνεται το αίσθημα δυσπεψίας μετά το γεύμα. Για παράδειγμα, το πρωινό μας μπορεί να περιέχει χυμούς φρούτων, το σνακ μας μπορεί να είναι ξηροί καρποί, ενώ το μεσημεράκι μπορούμε να απολαύσουμε μια μπριζολίτσα, ή ένα ψαράκι ψητό με χόρτα, ενώ το δείπνο μπορεί να είναι και λιγάκι βαρετό, με υδατάνθρακες όπως ψητή γλυκοπατάτα με ψητά λαχανικά.
Ακανόνιστα γεύματα
Μια άλλη συχνή αιτία φουσκώματος είναι τα ακανόνιστα γεύματα. Όταν μένουμε νηστικοί πολλές ώρες, ή καταναλώνουμε μεγάλες ποσότητες φαγητού πριν κοιμηθούμε, η πέψη (και ο μεταβολισμός) διαταράσσονται. Για παράδειγμα, εάν δεν καταφέρουμε να πάρουμε πρωινό και συνεχίσουμε με ένα γερό γεύμα, το μόνο που θα καταφέρουμε είναι ένα έντονο φούσκωμα – εκτός της μεγάλης αύξησης σακχάρου στο αίμα. Θα καταλήξουμε πρησμένοι, κουρασμένοι, αναζητώντας καφεΐνη για να μπορέσουμε να σταθούμε όρθιοι μέχρι το βράδυ.
Ο οργανισμός χρειάζεται τακτικά γεύματα, ενώ το πεπτικό μας σύστημα λειτουργεί καλύτερα όταν υπάρχει συνέπεια. Καλύτερα να πάρουμε ένα ελαφρύ πρωινό μέσα σε μία ώρα αφού ξυπνήσουμε, να προτιμήσουμε ένα κανονικό μεσημεριανό γεύμα και ένα δείπνο πριν από τις 19:00. Μπορούμε να δοκιμάσουμε κι ένα πρωινό ή απογευματινό σνακ, αν χρειαστεί.
Ανεπάρκεια των πεπτικών ενζύμων.
Τα πεπτικά ένζυμα παράγονται από το πάγκρεας για να συμβάλλουν στη διάσπαση και απορρόφηση των τροφών. Τα ένζυμα διασπούν πρωτεΐνες, υδατάνθρακες, λίπη και λακτόζη.
Σε ορισμένες περιπτώσεις, το σώμα μπορεί να μην παράγει αρκετά πεπτικά ένζυμα, με αποτέλεσμα να νιώθουμε φούσκωμα, πόνο, δυσπεψία και ακανόνιστες κινήσεις του εντέρου. Η ανεπάρκεια των πεπτικών ενζύμων συνήθως προκαλείται από:
1) δυσανεξία σε τροφές που προκαλούν φλεγμονές στην εντερική οδό,
2) υπερανάπτυξη βακτηριδίων/ζύμης/παρασίτων,
3) χαμηλό επίπεδο γαστρικών υγρών,
4) χρόνιο στρες, και
5) γήρανση.
Η δυσανεξία στη λακτόζη είναι επίσης μια μορφή έλλειψης ενζύμων, όπου δεν υπάρχει επαρκές ένζυμο λακτάσης για τη διάσπαση της λακτόζης, με αποτέλεσμα την κακή πέψη των γαλακτοκομικών προϊόντων. Η δυσανεξία στη λακτόζη ανιχνεύεται με μια εξέταση αναπνοής, ή τη διακοπή πρόσληψης γαλακτοκομικών για 2 εβδομάδες, ακολουθούμενη από μια προσθήκη γαλακτοκομικών για να ελέγξει κανείς τα επακόλουθα.
Μια προσωρινή λύση είναι η λήψη πεπτικών ενζύμων μαζί με τα γεύματα και η αποφυγή γαλακτοκομικών προϊόντων εάν έχετε δυσανεξία στη λακτόζη. Είναι, ωστόσο, σημαντικό να φτάσουμε στη ρίζα του προβλήματος και να αντιμετωπίσουμε τις ενδεχόμενες ανισορροπίες, προκειμένου να οδηγήσουμε τον οργανισμό να παράγει επαρκή ένζυμα χωρίς να χρειάζεται συμπληρώματα.
Άλλες αιτίες δυσβολίας – βακτηριακή υπερανάπτυξη ή παράσιτα λεπτού εντέρου.
Είναι πολύ συνηθισμένο να υπάρχει ανισορροπία στους μικροοργανισμούς της εντερικής οδού και εκτός από τους ζυμομύκητες που αναφέρθηκαν παραπάνω, πολλοί άνθρωποι ενδεχομένως να φέρουν στην εντερική οδό επιπλέον παθογόνα βακτήρια, ακόμη και παράσιτα. Η πιθανότητα αυξάνεται εάν ταξιδέψατε πρόσφατα (ειδικά στην Ασία, την Αφρική ή τη Νότια Αμερική), ωστόσο, είναι μια κατάσταση που μπορεί να οφείλεται σε κακή διατροφή. Τα συμπτώματα αυτής της κατάστασης είναι συνήθως διάρροια, απώλεια βάρους και κόπωση.
Υπάρχουν εξετάσεις που εντοπίζουν ακριβώς αυτού του είδους τις διαταραχές, οπότε είναι πολύ πιο εύκολο να αντιμετωπίσουμε την κατάσταση εάν ταυτοποιήσουμε τους μικροοργανισμούς.