Οι τράπεζες ανά την ευρωζώνη έχουν ξεκινήσει συσσωρεύουν αποθέματα κυβερνητικών ομολόγων των κρατών τους, για πρώτη φορά μετά την κρίση χρέους πριν από μισή δεκαετία, παρότι η ΕΚΤ ξεκινά νέο γύρο τόνωσης ώστε να τις ωθήσει προς τον δανεισμό.
Η ενθάρρυνση των τραπεζών στο να προσφέρουν πίστωση στις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά ήταν ο κύριος στόχος της πολιτικής της ΕΚΤ τα τελευταία χρόνια, μέσω επιτυχημένων προγραμμάτων φθηνών δανείων από την κεντρική τράπεζα. Ωστόσο κάποια χρηματοπιστωτικά ιδρύματα επέλεξαν να ενισχύσουν τους ισολογισμούς τους αγοράζοντας κυβερνητικά ομόλογα, για τα οποία δεν απαιτείται να διακρατηθεί κεφάλαιο ως κάλυψη απέναντί τους, από το να προσφέρουν καινούργια δάνεια, για τα οποία απαιτείται.
Την Πέμπτη ο πρόεδρος της ΕΚΤ αναγνώρισε ότι τράπεζες χρησιμοποίησαν κάποια από τα προηγούμενα προγράμματα φθηνού δανεισμού για να χρηματοδοτήσουν την αγορά κρατικού χρέους. Ο κος Ντράγκι μιλούσε καθώς η ΕΚΤ αιφνιδίασε τις αγορές ανακοινώνοντας νέες σειρές πολυετών δανείων για τις τράπεζες σε μια προσπάθεια να ωθήσει την ανάπτυξη.
Είπε ότι κατά τη διάρκεια οικονομικών πτώσεων τα κυβερνητικά ομόλογα μπορούν να προσφέρουν αποδόσεις που δείχνουν ευνοϊκές συγκρινόμενες με τους κινδύνους της χρηματοδότησης της πραγματικής οικονομίας, αλλά μικροδιορθώσεις στον σχεδιασμό των προγραμμάτων φθηνού δανεισμού της ΕΚΤ οδήγησαν στο να περάσουν οι τράπεζες περισσότερο μετρητό σε επιχειρήσεις και καταναλωτές.
Τα ίδια τα στοιχεία της ΕΚΤ, ωστόσο, δείχνουν ότι οι τράπεζες της ευρωζώνης άρχισαν πρόσφατα για μια ακόμα φορά να αυξάνουν την διακράτηση κρατικού χρέους: απέκτησαν ένα καθαρό ποσό 1 δισεκατομμυρίου ευρώ κρατικού χρέους των χωρών τους 12 μήνες που ολοκληρώθηκαν τον Ιανουάριο.
Τα μεγέθη πιθανότατα να αναζωπυρώσουν φόβους ότι για το αντίκτυπο που μπορεί να έχουν διακυμάνσεις στις τιμές κρατικού χρέους στους ισολογισμούς των τραπεζών, μια επικίνδυνη δυναμική που έγινε γνωστή ως «doom loop» κατά την διάρκεια της κρίσης χρέους.
«Η κατοχή κρατικού χρέους από τις τράπεζες είναι κάτι σαν δίκοπο μαχαίρι», δήλωσε ο Marchel Alexandrovich, οικονομολόγος στην Jefferies. «Μια ισχυρή εγχώρια επενδυτική βάση βοηθά σε δύσκολες στιγμές καθώς σημαίνει ότι πάντα υπάρχει κάποιος για να αγοράσει… αλλά όταν οι τράπεζες κάθονται πάνω σε πολύ κρατικό χρέος, αυτό σημαίνει ότι μια κρίση στη δημοσιονομική αρένα μπορεί να έχει αντίκτυπο στην τραπεζική».
Το νέο σχήμα που ανακοινώθηκε από την ΕΚΤ στην Πέμπτη θα ξεκινήσει τον Σεπτέμβριο και θα τελειώσει το Μάρτιο του 2021. Κάθε πράξη θα έχει διάρκεια δυο ετών.
Ο Nick Wall διαχειριστής κεφαλαίων στην Merian Global Investors, δήλωσε ότι η έλλειψη ζήτησης από ευρωπαίους δανειολήπτες σημαίνει ότι η ΕΚΤ πιέζει λανσάροντας τη νέα χρηματοδότηση. «Αυτό βοηθά ως ένα βαθμό διατηρώντας φθηνό το κόστος της πίστωσης, αλλά το θέμα για την Ευρώπη είναι η ζήτηση για πίστωση», δήλωσε.
Τα τελευταία χρόνια η EKT έχει εισφέρει 700 δισ. ευρώ στους ισολογισμούς των τραπεζών της ευρωζώνης μέσω φθηνών δανείων. Ο τελευταίος γύρος με το προσωνύμιο «Targeted Longer-Term Refinancing Operations» ή TLTRO ξεκίνησε στα μέσα του 2016 και τα δάνεια που έδωσε ωριμάζουν την επόμενη χρονιά και το 2021, μια εξέλιξη που θα οδηγούσε τις τράπεζες σε αναζήτηση εναλλακτικών πηγών χρηματοδότησης. Οι τελευταίες έχουν ήδη επιταχύνει από πέρυσι την άντληση κεφαλαίων, πουλώντας ομόλογα αξίας 300 δισ. ευρώ τη χρονιά που ολοκληρώθηκε στα τέλη Φεβρουαρίου, σύμφωνα με στοιχεία από την πάροχο δεδομένων Refinitiv. Αυτό ήταν το μεγαλύτερο ποσό από το Μάρτιο του 2015.
Ο Fabio Bassi, στρατηγικός αναλυτής ευρωπαϊκών επιτοκίων στην JP Morgan, δήλωσε ότι ειδικά οι ιταλικές τράπεζες πιθανότατα θα επωφεληθούν από το νέο πρόγραμμα δανεισμού της ΕΚΤ. Περίπου 55% του τελευταίου προγράμματος TLTRO πήγε σε τράπεζες στην Ιταλία και την Ισπανία, σύμφωνα με τα στοιχεία της JP Morgan.
Οι μετοχές των ευρωπαϊκών τραπεζών υποχώρησαν την Πέμπτη, καθώς η ΕΚΤ ώθησε στο μέλλον την αύξηση των επιτοκίων, αλλά οι λεπτομέρειες για το νέο πρόγραμμα δανεισμού ήταν ένα «μπόνους» για τις ιταλικές. Η πτώση της Unicredit (-3%) και της Intesa Sanpaolo (-2,2%), ήταν κάτω του μέσου όρου (3,3%).
Kate Allen (Λονδίνο)