Ιστορία της Κάσου που έγινε τραγούδι
Tο τραγούδι «Αφούσης» έγινε, το έχουν τραγουδήσει ο Γιάννης Χαρούλης, ο Κωνσταντής Πιστιόλης, οι Γκιντίκι. Το τραγούδι χορεύεται σε κάθε κυκλαδίτικο πανηγύρι. Είναι ο «Αφούσης», μια διασκευή παραδοσιακού κασιώτικου τραγουδιού.
Ο «Αφούσης» ήταν ένας καλός και εγγράμματος νέος. Κάποτε όταν μετέβη στην Κρήτη, όπου είχε συγγενείς, αντίκρισε να σφάζεται μπρος στα μάτια του ο πατέρας από Τούρκους. Αυτή ήταν η αιτία που παραλόγισε και όταν έφθασε στην Κάσο σε κατάσταση μωρίας, δεν μπορούσε πια να εργαστεί ως δάσκαλος. Έτσι, περιφερόταν στους δρόμους του νησιού ξυπόλυτος, με τρύπιο παντελόνι που το βαστούσε ένα μάλλινο ζωνάρι στη μέση και ξεκουμπωμένο πουκάμισο. Στο χέρι του κρατούσε ένα καλάθι και τον συνόδευε πάντα ο πιστός του σκύλος, ο Λεονταρής, που μοιραζόταν μαζί του τα ξεροκόμματα, που του πρόσφεραν. Συνήθως φορούσε στο κεφάλι του περισσότερα από πέντε καπέλα…
Παρά την ψυχολογική και διανοητική του κατάσταση, ποτέ δεν έβλαψε κανένα και γνώριζε κάθε κατοίκου την ιδιότητα. Οι συμπατριώτες του όταν γλεντούσαν τον έβαζαν στην παρέα τους, γιατί με ένα ποτηράκι, ο Αφούσης άρχιζε να διηγείται διάφορες ιστορίες και μύθους ή να ταιριάζει στίχους προκαλώντας το γέλιο τους. Η πιο συχνή του φράση ήταν: «Εγώ Αφούσης παλλαρός;…». Σε ανθρώπους πάλι που τον ρωτούσαν ποιός είναι, αυτός απαντούσε στερεότυπα: «Ντροπή σας να ρωτήξετε τους άλλους να σας πούσι… Ούλοι σας θα γνωρίζετε εμένα τον Αφούση…».
Ο Αφούσης, μεγάλος πια, περιφρονημένος, εξασθενημένος και άρρωστος βαριά, όταν κατάλαβε το τέλος του, πλάγιασε σε ένα εγκαταλειμμένο χάλασμα. Η απουσία του έγινε αισθητή από τους ανθρώπους του χωριού, που τον αναζητούσαν μέρες. Κάποια παιδιά τον ανακάλυψαν και τον μετέφεραν στον καφενέ του Κώστα του Μιχ. Διάκου. Τότε όλοι έτρεξαν να του συμπαρασταθούν στις τελευταίες του στιγμές.
Σε κάποια στιγμή του παραληρήματος του, γιατί ο Αφούσης είχε 40 πυρετό, άρχισε να τραγουδά γλυκά το «γιαέλυ», λέγοντας: «Σήμερον είμ’ ακόμ’ εδώ, αύριο θα πεθάνω… Και θα με πάρουν στο Χριστό σαν ένα καπετάνο…» Πράγματι, την επομένη ο Αφούσης πέθανε. Λέγεται δε πώς ποτέ νεκρός δε συγκέντρωσε τόση μεγάλη συνοδεία. Ο λαός της Κάσου όχι μόνο αγάπησε τον Αφούση, τον τρελό του χωριού, αλλά για να τον θυμάται, διέσωσε κάποιους στοίχους από τη μελωδία που συχνά μονολογούσε στη μοναξιά του ο Αφούσης.
(Αποσπάσματα από κείμενο που έχει γράψει ο Μιχάλης Κ. Σκουλιός)