Η νέα μελέτη «ανοίγει ενδεχομένως μια νέα οδό για την εξόρυξη σπάνιων γαιών», δήλωσε ο Μάικλ Άνενμπουργκ, ερευνητής στο Εθνικό Πανεπιστήμιο της Αυστραλίας και συγγραφέας της μελέτης
Ένας μυστηριώδης τύπος μάγματος που βρίσκεται μέσα σε ανενεργά ηφαίστεια διάσπαρτα σε όλο τον κόσμο θα μπορούσε να περιέχει άφθονα στοιχεία σπάνιων γαιών, που αποτελούν ζωτικής σημασίας συστατικά για ηλεκτρικά οχήματα, ανεμογεννήτριες και άλλες καθαρές τεχνολογίες, σύμφωνα με έκθεση που δημοσιεύθηκε την Τρίτη.
Σύμφωνα με το CNN, τα στοιχεία σπάνιων γαιών, όπως το λανθάνιο, το νεοδύμιο και το τέρβιο, είναι ζωτικής σημασίας για να βοηθήσουν τον κόσμο να «σπάσει» τη μακρά, καταστροφική σχέση του με τα ορυκτά καύσιμα που θερμαίνουν τον πλανήτη.
Αυτά τα υλικά – οι λεγόμενες σπάνιες γαίες – δεν είναι στην πραγματικότητα τόσο σπάνια, αλλά μπορεί να είναι δύσκολο να εξαχθούν, καθώς συχνά βρίσκονται σε χαμηλές συγκεντρώσεις. Καθώς η ζήτησή τους αυξάνεται, πολλές χώρες προσπαθούν να βρουν νέες πηγές για να «σπάσουν» την εξάρτησή τους από την Κίνα, η οποία σήμερα κυριαρχεί στην αλυσίδα εφοδιασμού.
Η νέα μελέτη «ανοίγει ενδεχομένως μια νέα οδό για την εξόρυξη σπάνιων γαιών», δήλωσε ο Μάικλ Άνενμπουργκ, ερευνητής στο Εθνικό Πανεπιστήμιο της Αυστραλίας και συγγραφέας της μελέτης.
Η έρευνα εμπνεύστηκε από την περσινή ανακάλυψη ενός τεράστιου κοιτάσματος σπάνιων γαιών στην Κιρούνα στην αρκτική Σουηδία, μια πόλη εξόρυξης που βρίσκεται πάνω σε μια τεράστια μάζα σιδηρομεταλλεύματος, η οποία σχηματίστηκε πριν από περίπου 1.600 εκατομμύρια χρόνια μετά από έντονη ηφαιστειακή δραστηριότητα.
Για τους επιστήμονες του Εθνικού Πανεπιστημίου της Αυστραλίας και του Πανεπιστημίου της Κινεζικής Ακαδημίας Επιστημών, προέκυψε ένα μεγάλο ερώτημα.
Γιατί βρέθηκαν εκεί οι σπάνιες γαίες;
Ήθελαν να καταλάβουν αν επρόκειτο για «ένα γεωλογικό ατύχημα ή υπάρχει κάτι εγγενές σε αυτά τα πλούσια σε σίδηρο ηφαίστεια που τα καθιστά πλούσια σε σπάνιες γαίες;». δήλωσε ο Άνενμπουργκ στο CNN.
Δεν μπόρεσαν να επισκεφθούν ένα από αυτά για να το διαπιστώσουν – αυτός ο τύπος ηφαιστείου είναι απίστευτα σπάνιος. «Δεν έχουμε δει ποτέ ένα πλούσιο σε σίδηρο μάγμα να εκρήγνυται από ένα ενεργό ηφαίστειο, αλλά γνωρίζουμε ότι ορισμένα ανενεργά ηφαίστεια, τα οποία είναι ηλικίας εκατομμυρίων ετών, είχαν αυτό το αινιγματικό είδος έκρηξης», δήλωσε ο Άνενμπουργκ.
Έτσι, οι επιστήμονες προσομοίωσαν έναν θάλαμο μάγματος στο εργαστήριό τους, χρησιμοποιώντας ένα συνθετικό πέτρωμα με παρόμοια σύσταση με εκείνα από τα ανενεργά ηφαίστεια, το έβαλαν σε έναν φούρνο υπό πίεση και το θέρμαναν σε εξαιρετικά υψηλές θερμοκρασίες.
Μόλις το πέτρωμα έλιωσε και έγινε «μαγματικό», το πλούσιο σε σίδηρο μάγμα απορρόφησε όλα τα στοιχεία σπάνιων γαιών από το περιβάλλον του, σύμφωνα με τη μελέτη, η οποία κατέληξε στο συμπέρασμα ότι αυτό το πλούσιο σε σίδηρο μάγμα ήταν έως και 200 φορές πιο αποτελεσματικό στη συγκέντρωση σπάνιων γαιών από το μάγμα που συνήθως εκρήγνυται από τα κανονικά ηφαίστεια.
Τα ευρήματα υποδηλώνουν ότι θα μπορούσαν να υπάρχουν ανεξερεύνητα κοιτάσματα σπάνιων γαιών σε ανενεργά ηφαίστεια σε όλο τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Πολιτειών, της Χιλής και της Αυστραλίας.
Πολλές από αυτές τις τοποθεσίες εξορύσσονται ήδη για σιδηρομεταλλεύματα, γεγονός που καθιστά μια πιθανή «νίκη» για τις εταιρείες και το περιβάλλον, δήλωσε ο Άνενμπουργκ. Οι εταιρείες μπορούν να αποκτήσουν μεγαλύτερη αξία από το ορυχείο και «ίσως να μην χρειάζεται πλέον να σκάβουμε πόρους από ένα νέο μέρος», είπε.
Η μελέτη ακολουθεί μια ενδιαφέρουσα προσέγγιση, δήλωσε ο Λίνγκλι Ζου επίκουρος καθηγητής στα ενεργειακά κρίσιμα μέταλλα στο Vrije Universiteit Amsterdam. «Ξεκινούν από το εργαστήριο και στη συνέχεια προσπαθούν να μιμηθούν ένα φυσικό περιβάλλον, για να κατανοήσουν πώς αυτές οι σπάνιες γαίες θα μπορούσαν πραγματικά να συσσωρευτούν σε ένα μικρό μέρος σε ολόκληρο τον φλοιό».
Θα είναι πολύτιμες πληροφορίες για τους γεωλόγους στο πεδίο, ώστε να τους βοηθήσουν να βρουν πλούσια, οικονομικά βιώσιμα κοιτάσματα, τα οποία θα μπορούσαν να συμβάλουν στη διαφοροποίηση της αλυσίδας εφοδιασμού σπάνιων γαιών, δήλωσε στο CNN.
Η εξόρυξη σπάνιων γαιών μαστίζεται από περιβαλλοντικά προβλήματα λόγω της χρήσης τοξικών χημικών ουσιών που μπορούν να μολύνουν το έδαφος και τα υπόγεια ύδατα. Ομάδες ανθρωπίνων δικαιωμάτων έχουν επίσης αναφέρει καταγγελίες για παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην αλυσίδα εφοδιασμού, συμπεριλαμβανομένης της παιδικής εργασίας.
Ορισμένοι εμπειρογνώμονες έχουν προτείνει να δοθεί μεγαλύτερη έμφαση στην ανακύκλωση των σπάνιων γαιών παρά στην εξόρυξη.
Μια πρόσφατη μελέτη διαπίστωσε ότι υλικά από παλιά κινητά τηλέφωνα, ηλεκτρικά οχήματα και άλλες πηγές θα μπορούσαν να αποτελέσουν μια τεράστια και αγνοημένη πηγή σπάνιων γαιών που θα μπορούσε να μειώσει σημαντικά την ανάγκη εξόρυξης.