Σημαντικές μεταρρυθμίσεις στην απονομή της δικαιοσύνης αναμένεται να επιφέρουν ο νέος Ποινικός Κώδικας και ο νέος Κώδικας Ποινικής Δικονομίας που ανακοίνωσε την Παρασκευή (08/03/2019) ο υπουργός Δικαιοσύνης, Μιχάλης Καλογήρου. Μεταξύ άλλων, καταργείται το μέτρο της εξαγοράς της ποινής και εισάγεται το μοντέλο της έκτισης των ποινών υπό τη μορφή κοινωφελούς εργασίας, όπως ισχύει σε δικονομικά συστήματα χωρών, όπως, για παράδειγμα, οι ΗΠΑ.
Τι προβλέπει ο νέος Ποινικός Κώδικας
Ειδικότερα, με το σχέδιο του νέου Ποινικού Κώδικα καταργούνται για πρώτη φορά όλα τα πταίσματα. Όσα δεν είναι σοβαρά στο εξής θα τιμωρούνται ως διοικητικές παραβάσεις με πρόστιμα και όσα κρίνονται ως σοβαρά μετατρέπονται σε πλημμελήματα.
Τα πλημμελήματα πλέον θα διαχωρίζονται σε ελαφρά και βαριά.
– Τα ελαφρά πλημμελήματα θα τιμωρούνται με ποινές έως 3 χρόνια φυλάκιση και θα αναστέλλονται πάντα, πλην εξαιρέσεων υποτροπής.
– Τα βαριά πλημμελήματα θα τιμωρούνται από 3 ως 5 χρόνια και οι ποινές θα εκτίονται.
– Η παροχή κοινωφελούς εργασίας καθίσταται ως κύρια ποινή. Δηλαδή μπορεί να επιβάλλεται αυτοτελώς από το δικαστήριο. Η ποινή της κοινωφελούς εργασίας θα εκτελείται σε δημόσιες υπηρεσίες, και ΟΤΑ.
– Αλλαγές σημειώνονται και στις ποινές για τα κακουργήματα.
Στο εξής για τα κακουργήματα θα προβλέπονται ποινές από 5 ως 15 χρόνια κάθειρξης, ενώ στις επιβαρυντικές περιστάσεις προβλέπονται πέραν όσων υπάρχουν και νέες. Όπως αν ο κατηγορούμενος έχει δυσχεράνει με τις πράξεις του την δικαστική έρευνα ή το κίνητρο του είναι ρατσιστικό η ομοφοβικό.
Διαβάστε σχετικά:
Καταργούνται τα ισόβια για τους καταχραστές του Δημοσίου – Ριζικές αλλαγές μετά από 70 χρόνια
Τι προβλέπει ο Νέος Κώδικας Ποινικής Δικονομίας
Αναβαθμίζεται κατά τα ευρωπαϊκά πρότυπα ο ρόλος του Εισαγγελέα και διευρύνονται οι αρμοδιότητες του και εξουσίες του.
Ειδικότερα, αλλάζουν σχεδόν τα πάντα στις έρευνες των ποινικών υποθέσεων:
- Ο Εισαγγελέας θα έχει όλες τις αρμοδιότητες του ανακριτή εκτός από την προφυλάκιση. Δηλαδή θα ερευνά τα πάντα και θα προβαίνει σε κάθε ενέργεια.
- Θα είναι επίσης ο πρωταγωνιστής σε μια σειρά νέων θεσμών με στόχο την αποκατάσταση της ζημιάς ( σε οικονομικά εγκλήματα) και τον συμβιβασμό πριν από τις δίκες προκειμένου να επιταχυνθεί η απονομή της δικαιοσύνης.
Οι νέοι θεσμοί που θεσπίζονται
– Ποινική διαταγή: Θα αφορά τα αδικήματα με ποινές έως ενός χρόνου. Ο Εισαγγελέας θα μπορεί να θέτει στο αρχείο τις υποθέσεις, όταν κρίνει ότι δεν είναι σοβαρές και δεν αφορούν το δημόσιο συμφέρον.
– Αποχή από την ποινική δίωξη: Θα αφορά βαρύτερα πλημμελήματα και κακουργήματα.
Στα πλημμελήματα με ποινές ως 3 έτη ο Εισαγγελέας θα μπορεί να μην ασκεί ποινική δίωξη, όταν έχει αποκατασταθεί η παρανομία και η διάταξη του θα επικυρώνεται από δικαστή.
Για παράδειγμα στις περιπτώσεις των διώξεων για καταβολή εισφορών δεν θα ασκείται δίωξη αν ο κατηγορούμενος τακτοποιήσει την οφειλή του. Το ίδιο θα γίνεται κι αν έχει βγάλει δίπλωμα οδηγήσεως ο κατηγορούμενος για τη συγκεκριμένη παράβαση.
Στα κακουργήματα (οικονομικά εγκλήματα και άλλα) αν έχει αποκατασταθεί η ζημιά ολόκληρη και έχει μεταμεληθεί ο δράστης ο εισαγγελέας θα αναστέλλει την έρευνα για 3 χρόνια. Αν μέσα στα 3 χρόνια ο δράστης δεν κάνει άλλο αδίκημα τότε η υπόθεση θα μπαίνει στο αρχείο. Και εδώ η διάταξη του εισαγγελέα θα επικυρώνεται από δικαστή.
– Ποινική συνδιαλλαγή: Ο Εισαγγελέας θα μπορεί να προτείνει ποινή στον κατηγορούμενο πριν την άσκηση ποινικής δίωξης με δεδομένη την πλήρη αποκατάσταση της ζημιάς. Αν ο κατηγορούμενος το δεχθεί η υπόθεση δεν θα φθάνει στο ακροατήριο και η ποινή θα είναι η συμφωνηθείσα.
-Ποινική διαπραγμάτευση: Ο Εισαγγελέας, όπως γίνεται σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες με επιτυχία, θα διαπραγματεύεται με τον κατηγορούμενο σε κάθε στάδιο της ποινικής διαδικασίας και θα να έρχεται σε συμφωνία μαζί του για την ολική η μερική αποκατάσταση της ζημιάς και την ποινική του μεταχείριση. Δηλαδή θα του προτείνει μειωμένη ποινή.
Αναγκαία προϋπόθεση η ομολογία ενοχής από τον κατηγορούμενο.
Προσοχή: Από όλους τους παραπάνω νέους θεσμούς εξαιρούνται τα εγκλήματα βίας (ληστείες, βιασμοί, ανθρωποκτονίες και άλλα)
Σε σχέση με τα νέα νομοθετήματα ο υπουργός Δικαιοσύνης, Μιχάλης Καλογήρου αναφέρθηκε αρχικά στους στόχους της νομοθετικής μεταρρύθμισης, προσθέτοντας ότι κινείται σε τρεις βασικούς άξονες «εξορθολογισμός αδικημάτων, νέο ποινολόγιο που να ανταποκρίνεται στις σύγχρονες ανάγκες και εναρμόνιση της νομοθεσίας στα διεθνή δεδομένα χωρίς εκπτώσεις στα ατομικά δικαιώματα».
Ο υπουργός επίσης έκανε έκκληση να μην μετατραπεί η δημόσια διαβούλευση σε πολιτικό παιχνίδι υπογραμμίζοντας ότι «δεν θα βοηθήσει την ολοκλήρωση της μεταρρυθμιστικής προσπάθειας ο ποινικός λαϊκισμός».
«Απαιτείται σοβαρότητα από όλους, συναινέσεις και συνεργασίες», υπογράμμισε ο κ. Καλογήρου.