Ο χαιρετισμός της υπουργού Πολιτισμού, Λίνας Μενδώνη στην παρουσίαση του νέου φωτισμού του ιερού του Ποσειδώνα στο Σούνιο
Πραγματοποιήθηκαν χθες Δευτέρα από τον Πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, παρουσία της Υπουργού Πολιτισμού Λίνας Μενδώνη και καλεσμένων, από την Ελλάδα και το εξωτερικό, τα εγκαίνια του νέου φωτισμού του ιερού του Ποσειδώνα, στο ακρωτήρι του Σουνίου.
Το Υπουργείο Πολιτισμού, το 2004, με αφορμή τους Ολυμπιακούς Αγώνες, προχώρησε στον φωτισμό του ιερού του Ποσειδώνα, προσφέροντας μια νέα οπτική εμπειρία ενισχύοντας το Σούνιο, ως διεθνή προορισμό για χιλιάδες επισκέπτες. Είκοσι χρόνια μετά, η τεχνολογία έχει κάνει άλματα. Το ΥΠΠΟ, με τη γενναιόδωρη χορηγία της METLEN Energy & Metals προχώρησε στη μελέτη του νέου φωτισμού. «Ο Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος, Βαγγέλης Μυτιληναίος», είπε η Υπουργός «ανταποκρίθηκε αμέσως στο αίτημά μας. Ο φωτισμός οφείλεται στη γενναιόδωρη χορηγία του».
Τον φωτισμό, που αναδεικνύει, με μοναδικό τρόπο την αρχαιολογική και αρχιτεκτονική σημασία του μνημείου, προσδίδοντάς του νέες διαστάσεις, ανέλαβε η Ελευθερία Ντεκώ με τους συνεργάτες της.
Η Λίνα Μενδώνη, στον χαιρετισμό της είπε: «Αξιότιμε κύριε Πρωθυπουργέ, εκπέμπετε το μήνυμα ότι η Ελλάδα βαδίζει σταθερά μπροστά, με όραμα αλλά και σχέδιο» καθώς «αποδίδουμε στο ελληνικό και το διεθνές κοινό, ολοκληρωμένη την φάση του προγράμματος, που αφορά στο κύριο τμήμα του ιερού και στο ναό του Ποσειδώνα. Ακολουθεί ο φωτισμός του τείχους, που προστατεύει το ακρωτήριο, από την βόρεια και ανατολική πλευρά, καθώς και του οικισμού, τον οποίο περικλείει. Ο φωτισμός του μνημείου και του άμεσου περιβάλλοντός του, χωρίς επιβλαβείς παρεμβάσεις και αλλοιώσεις της φυσιογνωμίας του, αναδεικνύει αποτελεσματικά και ομοιόμορφα τον όγκο, την πλαστικότητα και τη γεωμετρία του. Ήταν μια σύνθετη άσκηση, που απαιτούσε εξειδικευμένες μελέτες, ενώ, και, στην περίπτωση αυτή, η σύμπραξη του Δημοσίου με τον ιδιωτικό τομέα προσφέρει στην πατρίδα μας, σε σύντομο χρόνο, πρότυπα και καινοτόμα έργα, που συμβάλλουν στην αναβάθμιση της διεθνούς εικόνας μας».
Το ΥΠΠΟ για την προστασία, την αναστήλωση και την ανάδειξη του τεμένους του Ποσειδώνος στο Σούνιο, ενός εκ των εμβληματικότερων μνημείων των κλασικών χρόνων, αλλά και ενός εκ των πλέον αναγνωρίσιμων και δημοφιλών τουριστικών προορισμών της Αττικής και της Επικράτειας, υλοποίησε και υλοποιεί σημαντικά έργα, βελτιώνοντας παράλληλα την προσβασιμότητα, τις παρεχόμενες υπηρεσίες, τη συνολική εμπειρία των επισκεπτών. Την τρέχουσα περίοδο, με πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης, το ΥΠΠΟ δια της αρμόδιας Εφορείας Αρχαιοτήτων Ανατολικής Αττικής, πραγματοποιεί μια σειρά νέων παρεμβάσεων, που αναβαθμίζουν, περαιτέρω, το ιερό και τον περιβάλλοντα χώρο του, καθιστώντας τον, ακόμη πιο λειτουργικό και ελκυστικό. Η εγκατάσταση ενός νέου, σύγχρονων προδιαγραφών, φωτιστικού συστήματος κατέστη απολύτως επιβεβλημένη. Αναδεικνύει το ναό, προβάλλοντας τον περίβολο του τεμένους, όπως υψώνεται στο έντονο βραχώδες ανάγλυφο του ακρωτηρίου».
Η Υπουργός ευχαρίστησε τους πολυάριθμους συντελεστές για το άρτιο, όσο και εντυπωσιακό αποτέλεσμα, τις συναρμόδιες Υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού και ιδιαιτέρως το προσωπικό και την Προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ανατολικής Αττικής, την Ελευθερία Ντεκώ και τους συνεργάτες της για τη συνολική επιτυχή υλοποίηση του σημαντικού αυτού έργου.
Η εκδήλωση της φωταγώγησης έκλεισε με τη συναυλία του διακεκριμένου Έλληνα συνθέτη Σταύρου Ξαρχάκου, ο οποίος μέσα από τις μουσικές του απέδωσε φόρο τιμής στην πολιτιστική κληρονομιά της Ελλάδας. Οι μελωδίες του ταξίδεψαν από το Σούνιο σε όλον τον κόσμο μέσα από τις ερμηνείες του Δημήτρη Μπάση, της Ηρώς Σαΐα, και του Ζαχαρία Καρούνη.
Ο χαιρετισμός της Λίνας Μενδώνη
Αξιότιμε κ. Πρωθυπουργέ,
Εξοχώτατοι κ. Πρέσβεις,
Αξιότιμε κ. Πρόεδρε της Βουλής των Ελλήνων,
Αγαπητέ κ. Πρόεδρε και Διευθύνοντα Σύμβουλε της Metlen Energy & Metals,
Αγαπητοί κυρία και κύριοι Υπουργοί και Βουλευτές,
Κυρίες και Κύριοι,
Με ιδιαίτερη τιμή και χαρά, σας υποδέχομαι, απόψε, εκ μέρους του Υπουργείου Πολιτισμού, στο «Σούνιον ιρόν άκρον Αθηναίων», το «ιερό ακρωτήριο των Αθηναίων», όπως το χαρακτηρίζει ο Όμηρος στην Οδύσσεια, τεκμαίροντας την ιερότητα «της άκρας Σούνιον», ήδη από τον 8ο αι. π.Χ. Μία ιερότητα, προφανώς, στενά συνυφασμένη με την ομορφιά και την επιβλητικότητα του φυσικού τοπίου του Σουνίου. Ενας τόπος ιερός που ενίσχυε στο συλλογικό υποσυνείδητο των αρχαίων Αθηναίων την τεράστια στρατηγική σημασία που είχε για την πόλη-κράτος των Αθηνών: Πρόσφερε ορατότητα και έλεγχο των θαλασσίων οδών, από και προς τον Πειραιά. Από τον Αργοσαρωνικό και το Μυρτώο Πέλαγος.
Και σε μικρή απόσταση από το Σούνιο, βρίσκονταν τα πολύτιμα μεταλλεία της Λαυρεωτικής, στον άργυρο των οποίων, ο Θεμιστοκλής κι ο Περικλής θεμελίωσαν το ναυτικό imperium των Αθηνών.
Η περίοπτη θέση του οχυρωμένου ιερού τεμένους του Ποσειδώνος, στο υψηλότερο σημείο του βράχου, αλλά και του ιερού της Αθηνάς Σουνιάδος λίγο χαμηλότερα –των δύο ισχυρών ολύμπιων προστατών και συμμάχων της Αθήνας- δώριζαν μιαν εμφατική φυσική, αλλά και συμβολική δήλωση και προβολή της αθηναϊκής ισχύος, σε στεριά και θάλασσα. Τα ναϊκά οικοδομήματα, που ξεκίνησαν να χτίζονται, προς τα τέλη της αρχαϊκής περιόδου, προορίζονταν να αποτελέσουν τα μνημειακά τοπόσημα, αυτής της ισχυρής παρουσίας. Ως τέτοια καταστράφηκαν από τους Πέρσες, το 480 π.Χ., αλλά και ως ισχυρά τοπόσημα ανοικοδομήθηκαν, στα χρόνια της ύψιστης ακμής και ισχύος της Αθήνας του Περικλέους.
Ο νέος μαρμάρινος δωρικός περίπτερος ναός του Ποσειδώνος, χτισμένος πάνω στα θεμέλια του παλαιού, περί το 444-440 π.Χ., ενταγμένος στα οικοδομικά προγράμματα του Περικλέους, σε σχέδια ενός από τους μεγαλύτερους αρχιτέκτονες της εποχής, έφερε τη ζωφόρο που απεικόνιζε σκηνές από την Κενταυρομαχία και τους άθλους του Θησέα. Μέσα από τη συγκεκριμένη εικονογραφία, υιοθετήθηκε, προφανώς, η σαφής αλληγορία της νίκης των Ελλήνων, με πρωτοστάτες τους Αθηναίους, κατά των Περσών, η υπεροχή της Αθηναϊκής Δημοκρατίας έναντι της Απολυταρχίας της Ανατολής. Η πρωτοκαθεδρία της Αθήνας έναντι των άλλων ελληνικών πόλεων-κρατών. Η Αθήνα ηγέτιδα δύναμη
Το Υπουργείο Πολιτισμού για την προστασία, την αναστήλωση και την ανάδειξη του τεμένους του Ποσειδώνος στο Σούνιο, ενός εκ των εμβληματικότερων μνημείων των κλασικών χρόνων, αλλά και των πλέον αναγνωρίσιμων και δημοφιλών τουριστικών προορισμών της Αττικής και όλης της Επικράτειας, υλοποίησε και υλοποιεί σημαντικά έργα, βελτιώνοντας παράλληλα την προσβασιμότητα, τις παρεχόμενες υπηρεσίες, τη συνολική εμπειρία των επισκεπτών. Την τρέχουσα περίοδο, με πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης, το Υπουργείο Πολιτισμού -δια της αρμόδιας Εφορείας Αρχαιοτήτων Ανατολικής Αττικής- πραγματοποιεί μια σειρά νέων παρεμβάσεων, που αναβαθμίζουν περαιτέρω το ιερό και τον περιβάλλοντα χώρο του, καθιστώντας τον, ακόμη πιο λειτουργικό και ελκυστικό.
Το Υπουργείο Πολιτισμού εντάσσει την αντικατάσταση του παλαιού φωτισμού στο πρόγραμμα της συνολικής αναβάθμισης του αρχαιολογικού χώρου. Είκοσι χρόνια μετά την εγκατάσταση του υφιστάμενου συστήματος -με αφορμή τη διοργάνωση των Ολυμπιακών Αγώνων, το 2004- η φυσική φθορά του χρόνου, οι αστοχίες του υλικού, οι βλάβες των φωτιστικών σωμάτων, που δεν αντιμετωπίστηκαν με ομοιογενή τρόπο, είχαν ως αποτέλεσμα την αλλοίωση του αρχικού φωτισμού και την απόδοση μιας εικόνας του μνημείου, που δεν ανταποκρινόταν στις σημερινές απαιτήσεις.
Και σε κάθε περίπτωση, δεν συνήδε με τη σπουδαιότητά του.
Η εγκατάσταση ενός νέου, σύγχρονων προδιαγραφών, φωτιστικού συστήματος, που να αναδεικνύει αποτελεσματικά το ναό, προβάλλοντας τον περίβολο του τεμένους, όπως υψώνεται στο έντονο βραχώδες ανάγλυφο του ακρωτηρίου, κατέστη απολύτως επιβεβλημένη.
Αγαθή τύχη, ο Βαγγέλης Μυτιληναίος ανταποκρίθηκε αμέσως στο αίτημά μας. Ο φωτισμός, που σε λίγο θα καταυγάσει το ναό του Ποσειδώνος, οφείλεται στη γενναιοδωρία του.
Αξιότιμε κ. Πρωθυπουργέ,
Τέσσερα χρόνια πριν, τον Σεπτέμβριο του 2020 -εν μέσω πανδημίας- εγκαινιάσατε το νέο φωτισμό των μνημείων της Ακρόπολης, χάρη στη σημαντική χορηγία του Ιδρύματος Ωνάση, στέλνοντας μήνυμα αισιοδοξίας κι ελπίδας διεθνώς.
Απόψε, εγκαινιάζοντας το νέο φωτισμό, στις Καβοκολώνες, εκπέμπετε το μήνυμα ότι η Ελλάδας βαδίζει σταθερά μπροστά, με όραμα αλλά και σχέδιο. Ο ναός του Σουνίου ήταν το πιο σημαντικό σημείο μιας πανάρχαιας θαλάσσιας διαδρομής. Ηταν ακριβώς το σημείο που τα αρχαία σκαριά έστρεφαν το τιμόνι προς τα πάνω για να διαπλεύσουν το Αρχιπέλαγος.
Απόψε, αποδίδουμε στο ελληνικό και το διεθνές κοινό ολοκληρωμένη την φάση του προγράμματος, που αφορά στο κύριο τμήμα του ιερού και στο ναό του Ποσειδώνα. Ακολουθεί ο φωτισμός του τείχους, που προστατεύει το ακρωτήριο από την βόρεια και ανατολική πλευρά, καθώς και του οικισμού, τον οποίο περικλείει. Ο φωτισμός του μνημείου και του άμεσου περιβάλλοντός του, χωρίς επιβλαβείς παρεμβάσεις και αλλοιώσεις της φυσιογνωμίας του, αναδεικνύει αποτελεσματικά και ομοιόμορφα τον όγκο, την πλαστικότητα και τη γεωμετρία του. Ηταν μια σύνθετη άσκηση, που απαιτούσε εξειδικευμένες μελέτες.
Η Ελευθερία Ντεκώ και οι συνεργάτες της, εξειδικευμένοι, σε σύνθετα έργα φωτισμού, με μεγάλη διεθνή εμπειρία και διακρίσεις στην ανάδειξη μνημείων και χώρων πολιτισμού, ανέλαβε την εκπόνηση και υλοποίηση των απαιτητικών τεχνικών μελετών για μια σειρά ανάλογων έργων για το ΥΠΠΟ, με κορυφαία τον φωτισμό των μνημείων και του βράχου της Ακρόπολης των Αθηνών, του ναού του Ηφαίστου στο Θησείο και το Μνημείο του Φιλοπάππου.
Η Εφορεία Αρχαιοτήτων Ανατολικής Αττικής διασφάλισε τα νέα φωτιστικά σώματα να τοποθετηθούν σε θέσεις που δεν θα προκαλούν οπτική όχληση στην διάρκεια της ημέρας στους επισκέπτες, οι ηλεκτρολογικές εγκαταστάσεις και οι οδεύσεις καλωδίων να μην παρεμποδίζουν την απρόσκοπτη λειτουργία του χώρου. Να μην επιφέρουν αισθητική επιβάρυνση.
Η μελέτη για το ιερό και το ναό του Ποσειδώνα στο Σούνιο -που έτυχε ομόφωνα της θετικής γνώμης του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου- έχει στόχο να αναδείξει και να τονίσει την τρίτη διάσταση του βάθους και του αναγλύφου, τόσο στο σύνολο, όσο και στα επιμέρους αρχιτεκτονικά στοιχεία του μνημείου. Όπως και τις ιδιαίτερες υφές των δομικών υλικών, από κάθε πιθανό σημείο θέασης, μέσω της διαφοροποίησης της έντασης και της απόχρωσης του λευκού φωτός, μεταξύ των εξωτερικών και εσωτερικών μερών, του ναού. Ο τριπλάσιος, σε σχέση με το παρελθόν αριθμός φωτιστικών σωμάτων προσφέρει μεγαλύτερη ευελιξία και αποτελεσματικότητα, χωρίς παράλληλα να προκαλεί φωτορύπανση. Η χρήση τεχνολογίας LED τα καθιστά φιλικά προς το περιβάλλον, προσφέροντας αυξημένη απόδοση και χρωματική προσαρμοστικότητα με σημαντική οικονομία στην ενέργεια, σε μεγάλη διάρκεια χρόνου.
Θα ήθελα από καρδιάς να ευχαριστήσω όλους ανεξαιρέτως τους πολυάριθμους συντελεστές για το άρτιο, όσο και εντυπωσιακό αποτέλεσμα, που απολαμβάνουμε σήμερα,. Τις συναρμόδιες Υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού και ιδιαιτέρως το προσωπικό και την Προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ανατολικής Αττικής, την Ελευθερία Ντεκώ και τους συνεργάτες της.
Τέλος, θα ήθελα να εκφράσω τις ευχαριστίες και την ευγνωμοσύνη μου προς την εταιρεία Metlen Energy and Metals, προσωπικά προς τον Πρόεδρο και Διευθύνοντα Σύμβουλό της, Βαγγέλη Μυτιληναίο, γιατί με την γενναιόδωρη χορηγία τους, κατέστησαν εφικτή τη συνολική επιτυχή υλοποίηση του σημαντικού αυτού έργου.
Είμαι ευτυχής -που και στην περίπτωση αυτή- η σύμπραξη του Δημοσίου με τον ιδιωτικό τομέα προσφέρει στην πατρίδα μας, σε σύντομο χρόνο, πρότυπα και καινοτόμα έργα, που συμβάλλουν στην αναβάθμιση της διεθνούς εικόνας μας.
Είναι ωραίο το Σούνιο απόψε,
“Απόμακρα οι αρχαίες κολόνες, χορδές μιας άρπας αντηχούν ακόμη…”,
Γιώργος Σεφέρης, Επί Ασπαλάθων
Κύριε Πρωθυπουργέ, το βήμα δικό σας