Το δίλλημα «καριέρα ή παιδιά» είναι τόσο διαδεδομένο όσο και το «βουνό ή θάλασσα». Είσαι τύπος παραθαλάσσιος ή διαλέγεις τα βουνά και τα λαγκάδια; Πρέπει, πάντα, να προτιμάς ένα από τα δύο. Κι αν μου αρέσουν και τα δύο; Κι αν θέλω να μοιράζομαι ανάμεσα σε ελληνικά νησιά και χιονισμένα όρη; Κι αν θέλω να μεγαλώνω τα παιδιά μου ενώ φροντίζω, παράλληλα, και την καριέρα μου;
Ένας από τους σύγχρονους μύθους για τη μητρότητα είναι ότι τα παιδιά μπαίνουν εμπόδιο στην καριέρα της γυναίκας και συνθλίβουν τα όνειρα και τις φιλοδοξίες της. Ένας μύθος που μπορεί να αποβεί καταστροφικός εάν, όλα τα ανεκπλήρωτα απωθημένα της μητέρας ξεσπάσουν μία μέρα στα παιδιά με τη φράση: «εγώ, που θυσίασα για σένα τη ζωή μου…». Τους φορτώνουμε το βάρος των δικών μας επιλογών χωρίς να το αξίζουν.
Για όλες εμάς, λοιπόν, που δεν επιθυμούμε να γίνουμε θυσία στο βωμό της κοινωνίας, κατηγορώντας, έπειτα κι εμμέσως τα παιδιά για όσα δεν κάναμε για εμάς, υπάρχει και μια άλλη εκδοχή της πραγματικότητας: δεν φταίει η μητρότητα για τον εκτροχιασμό των επαγγελματικών μας σταδιοδρομιών, αλλά τα στερεότυπα που αρνούνται να αποδώσουν στους άντρες το δίκαιο μερίδιο υποχρεώσεων που τους αναλογεί. Εάν, λοιπόν, δεν θέλουμε να φορτώνουμε τα παιδιά μας ενοχές για τα κατεστραμμένα όνειρά μας, ας αντικρύσουμε την πραγματικότητα κατάματα.
Το ότι οι άντρες κάνουν πλέον περισσότερα, δεν σημαίνει πως κάνουν αρκετά
Είναι γεγονός πως οι άντρες κάνουν, πλέον, περισσότερα απ’ ότι παλιότερα. Ασχολούνται πιο πολλές ώρες με τα παιδιά, τα πηγαινοφέρνουν στις διάφορες δραστηριότητες ή αναλαμβάνουν τα ψώνια στο super market. Το ότι κάνουν περισσότερα, όμως, δεν σημαίνει πως κάνουν αρκετά. Οι μητέρες εξακολουθούν να δαπανούν τον διπλάσιο χρόνο για την φροντίδα της οικογένειας. Είναι κάτι σαν νόμος πως ο ύπνος των παιδιών, το φαγητό τους, οι σχολικές τους αποδόσεις ή τα ψώνια τους είναι, κατεξοχήν, αρμοδιότητα της μαμάς.
Επιπλέον, τα αθλητικά παπούτσια που τους μίκρυναν, το τεστ της Δευτέρας, το πού βρίσκεται η μπάλα του μπάσκετ ή που είναι φυλαγμένος ο χάρακας, είναι μικρές, καθημερινές έννοιες οι οποίες, όμως, πρέπει από κάποιον να φροντίζονται. Κι αυτός που τις διευθετεί είναι, συνήθως, η μητέρα. Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, το ανέκδοτο: ένα παιδί ρωτάει τη μαμά του πού βρίσκεται η μπλούζα του, πού είναι τα κλειδιά του, πού είναι το φαΐ του, ενώ η ερώτηση που απευθύνει στον μπαμπά, είναι η εξής μία: «μπαμπά, πού είναι η μαμά;».
‘Όλα αυτά, λοιπόν, γέρνουν τη ζυγαριά προς την μεριά της οικογένειας. Η καριέρα μένει πιο πίσω, διότι δεν φτάνει ούτε ο χρόνος, ούτε οι αντοχές. Εάν, όμως, όλα τα παραπάνω μοιράζονταν δίκαια ανάμεσα στους δυο γονείς, θα μπορούσε τόσο η μητέρα, όσο κι ο πατέρας, να χαίρονται και να φροντίζουν εξίσου τα παιδιά τους, χωρίς να στερούνται τα επαγγελματικά τους όνειρα.
Οι επαγγελματικές ευκαιρίες μειώνονται όταν είσαι μητέρα, και όχι χωρίς λόγο
Μία από τις ερωτήσεις που δέχεται μία γυναίκα σε επαγγελματική συνέντευξη, είναι εάν έχει παιδιά. Εάν η απάντηση είναι αρνητική, την ρωτάνε εάν σχεδιάζει να αποκτήσει. Εάν είναι θετική, αυτόματα μπαίνει σε μία θέση υποδεέστερη για τον απλούστατο λόγο πως πρέπει να τηρεί αυστηρά το ωράριό της, πρέπει να λείπει όταν τα παιδιά είναι άρρωστα ή δεν έχουν σχολείο και είναι εκείνη που θα καλέσουν από το σχολείο αν κάτι πάει στραβά.
Χωρίς καν, να το θέλει, κάθε μητέρα μπαίνει σε έναν επαγγελματικό ρόλο ο οποίος πρέπει να είναι πιο ελαστικός, με λιγότερες απαιτήσεις και, φυσικά, χαμηλότερο μισθό. Αντίθετα, θεωρείται αυτονόητο για έναν άντρα να δουλεύει περισσότερο και με μεγαλύτερη φιλοδοξία ΄όταν γίνεται πατέρας. Ό ένας φροντίζει τα παιδιά, ο άλλος επενδύει στην οικονομική ευμάρεια της οικογένειας.
Μία κατανομή ρόλων υπέροχη εάν αυτό είναι επιθυμία και των δύο. Μία κατάσταση που, την ίδια στιγμή, μπορεί να γίνει τροχοπέδη για μια γυναίκα που θέλει να φροντίσει τα παιδιά της και παράλληλα να είναι δημιουργική και φιλόδοξη στον επαγγελματικό τομέα. Και τέλος, μία κατάσταση που θα μπορούσε να έχει πλήρη ισορροπία για ολόκληρη την οικογένεια εάν υπήρχε δίκαιη μοιρασιά αρμοδιοτήτων, ευθυνών και δικαιωμάτων στους δυο γονείς.
Ο μύθος του «η μητέρα είναι πιο ικανή από τον πατέρα»
Στην πραγματικότητα, δεν είναι ούτε οι επιπλέον ικανότητες της γυναίκας που την περιορίζουν στο ρόλο της μητέρας, ούτε το ότι νοιάζεται περισσότερο. Απλά, ξέρει πως κάποια πράγματα πρέπει να γίνουν και, αν δεν γίνουν από εκείνη, δεν θα γίνουν από κανέναν.
Οι άντρες είναι εξαιρετικά ικανοί στο μεγάλωμα των παιδιών τους. Είναι υπεύθυνοι, διασκεδαστικοί, τακτικοί και σοβαροί. Το πρόβλημα έγκειται στο ότι, τόσο οι γυναίκες, όσο και οι άντρες, βολεύονται πίσω από το στερεοτυπικό μοτίβο της μητριαρχικής οικογένειας, το οποίο διαιωνίζεται και συντηρείται από όλους μας. Και, ουσιαστικά, δεν υπάρχει καν πρόβλημα για τα ζευγάρια που έχουν βρει τις ισορροπίες τους μέσα σ’ αυτό. Το πρόβλημα ξεκινά όταν μία γυναίκα θελήσει να συνδυάσει καριέρα και παιδιά.
Αυτό που δεν έχουμε σκεφτεί, ωστόσο, είναι πως αυτή η γυναίκα ενδέχεται να είναι σε λίγα χρόνια η κόρη μας ή η γυναίκα του γιου μας. Και τότε, το διαιωνιζόμενο πρόβλημα θα σταθεί εμπόδιο στην ευτυχία του παιδιού μας. Εκτός κι αν το αλλάξουμε όσο είναι καιρός…