Γαλλία: Ο 73χρονος Μισέλ Μπαρνιέ καλείται να ηγηθεί μιας κυβέρνησης μειοψηφίας με σκοπό να προωθεί μεταρρυθμίσεις την ίδια στιγμή που θα βρίσκεται στο έλεος προτάσεων μομφής. Ποιος είναι ο «Γάλλος Μπάιντεν» όπως τον έχουν βαφτίσει λόγω της ηλικίας που βρίσκεται εδώ και δεκαετίες στους διαδρόμους της εξουσίας, είτε στο Παρίσι είτε στις Βρυξέλλες,
Ο Μισέλ Μπαρνιέ, ο πρώην διαπραγματευτής της ΕΕ για το Brexit που μπήκε στο πρωθυπουργικό μέγαρο Ματινιόν με σκοπό να βοηθήσει τη Γαλλία να αποφύγει μια πολιτική κρίση, δεν είχε πάντα καλά λόγια να πει για τον νέο του «προϊστάμενο», Εμανουέλ Μακρόν. «Ο πρόεδρος κυβέρνησε αυτή τη χώρα, εντός και εκτός, με μοναχικό και αλαζονικό τρόπο», είχε πει ο 73χρονος βετεράνος κεντροδεξιός πολιτικός πριν ο Μακρόν κερδίσει τη δεύτερη εκλογική του νίκη το 2022.
Ο Μακρόν επέλεξε τώρα τον Μπαρνιέ για να κάνει ακριβώς το αντίθετο: να στηριχθεί στην πολυετή πείρα του ως πολιτικός διαπραγματευτής για να σφυρηλατήσει κάποιου είδους εργασιακή συναίνεση σε ένα γαλλικό πολιτικό τοπίο που σπάνια υπήρξε τόσο διασπασμένο. «Είναι ένα είδος UFO στον γαλλικό πολιτικό ουρανό», είπε ο Oλιβιέ Γκερσάν, ανώτερος Γάλλος αξιωματούχος στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή που υπηρέτησε ως επικεφαλής του προσωπικού του Μπαρνιέ «Είναι δύσκολο να τον ορίσεις. Αυτό τον κάνει συμβατό σχεδόν με τα πάντα».
Με την υποψηφιότητα του Μπαρνιέ την Πέμπτη, ο Μακρόν έβαλε τέλος σε δύο μήνες πολιτικής παράλυσης μετά τις πρόωρες βουλευτικές εκλογές που δημιούργησαν ένα μετέωρο κοινοβούλιο και αποδυνάμωσαν το κεντρώο κόμμα του.
Ωστόσο, η ανάπαυλα για τον Μακρόν και τον Μπαρνιέ θα μπορούσε να αποδειχθεί σύντομη, κυρίως επειδή εξαρτώνται από ένα διχασμένο κοινοβούλιο που θα μπορούσε να ανατρέψει την κυβέρνηση ανά πάσα στιγμή.
Μισέλ Μπαρνιέ: Ο «Μπάιντεν της Γαλλίας»
Η υποψηφιότητα είχε επίσης ένα τίμημα: την εκχώρηση του δικαιώματος βέτο και ισχυρής διαπραγματευτικής θέσης στην αιώνια αντίπαλό του Μακρόν, Μαρίν Λεπέν του ξενοφοβικού Rassemblement National (RN), η οποία είχε απορρίψει άλλες υποψηφιότητες στην αρχή. Η Λεπέν είπε ότι θα περιμένει μέχρι ο Μπαρνιέ να μιλήσει στο κοινοβούλιο προτού αποφασίσει αν θα στηρίξει την κυβέρνησή του.
«Θα είναι εξαιρετικά δύσκολο, για λόγους που δεν συνδέονται με τον ίδιο τον Μπαρνιέ, αλλά για την κοινοβουλευτική αριθμητική», δήλωσε η Φλοράνς Πορτέλι, κεντροδεξιά δήμαρχος που γνωρίζει τον Μπαρνιέ εδώ και χρόνια. «Τη μέρα που το RN θα αποφασίσει ότι τελείωσε ο χρόνος παιχνιδιού στην αυλή του σχολείου, θα τελειώσει.
Εάν η Λεπέν υποστήριζε μια πρόταση μομφής, θα ήταν καταστροφή για τον Μακρόν, ο οποίος πέρασε επτά εβδομάδες προσπαθώντας να βρει έναν πρωθυπουργό που θα μπορούσε να επιβιώσει στο κοινοβούλιο, αναζήτηση που οδήγησε πολλούς στο συμπέρασμα ότι η Γαλλία είναι “ακυβέρνητη”.
Μετά την υποψηφιότητά του, ο Μπαρνιέ συνάντησε τον προκάτοχό του Γκαμπριέλ Ατάλ στα σκαλιά του Ματινιόν για την παραδοσιακή τελετουργική παράδοση της εξουσίας.Ο 35χρονος Ατάλ ήταν ο νεότερος πρωθυπουργός στην πέμπτη δημοκρατία. Ο Μπαρνιέ είναι ο γηραιότερος στα 73 του χρόνια. Κάποιοι τον έχουν ήδη βαπτίσει Γάλλο Μπάιντεν.
Ο Ζαν Φιλίπ Τανγκί από το RN τον αποκάλεσε «απολίθωμα». Η ηλικία του Μπαρνιέ ήταν μέρος της έλξης για τον Μακρόν, αφού φαινομενικά στο τέλος της καριέρας του, δεν θα έχει προεδρικές φιλοδοξίες. «Είχε αποδεχτεί ότι είχε μοιράσει το καλύτερο φύλλο του», είπε ένας πρώην βοηθός. Αντίθετα, αναμένεται να χρησιμοποιήσει την σχεδόν 50ετή πολιτική του εμπειρία –τεσσάρις θητείες ως υπουργός και δύο θητείες ως Ευρωπαίος Επίτροπος, οι τελευταίες πέντε από τις οποίες πέρασαν παλεύοντας με το Brexit – για να οικοδομήσει γέφυρες σε ένα πολύ διχασμένο κοινοβούλιο.
Στην αρχή των διαπραγματεύσεων για το Brexit, λίγοι θα στοιχημάτιζαν ότι τα άλλα 27 μέλη της ΕΕ θα μείνουν μαζί καθώς η Βρετανία διαπραγματευόταν το διαζύγιό της, δήλωσε ο Γκέοργκ Ρικέλες, ο οποίος υπηρέτησε ως επικεφαλής σύμβουλος του Μπαρνιέ στις Βρυξέλλες. Αλλά το έκαναν, με την ΕΕ να εκπληρώνει σε μεγάλο βαθμό τους στόχους της. «Πολλά από αυτά οφείλονται στη μεθοδολογία του, την ηρεμία του και τον σεβασμό του προς όλους».
Ο Ρικέλες, ο οποίος συνεργάστηκε με τον Μπαρνιέ για 15 χρόνια, είπε ότι επέδειξε «πολύ ισχυρή ικανότητα να επικεντρώνεται στα βασικά και την ικανότητα να ακούει και να μιλάει με όλους, ακόμη και με άτομα με τα οποία έχει έντονες διαφωνίες. Ήταν ο επίτροπος που ένιωθε άνετα δουλεύοντας πέρα από τις κομματικές γραμμές».
«Ξέρω πώς να φέρνω διαφορετικούς ανθρώπους γύρω από το ίδιο τραπέζι και να βρίσκω έναν συμβιβασμό χωρίς να ταπεινώνεται κανείς», έλεγε ο ίδιος ο Μπαρνιέ στο Paris Match το 2021, θυμίζοντας πώς ο κοσμικός πατέρας του και η αριστερή καθολική μητέρα του είχαν πολύ διαφορετικές προσωπικότητες. Και από τον νέο του ρόλο, υποσχέθηκε να ακούει και να σέβεται «όλες τις πολιτικές δυνάμεις».
Ένας αφοσιωμένος κεντρώος, ο Μπαρνιέ έμοιαζε όλο και πιο άνετα με την οικογένεια των Γκωλικών, που πρόσφατα μετονομάστηκαν Ρεπουμπλικάνοι. Σε αντίθεση με την τεχνοκρατική παριζιάνικη ελίτ γύρω από τον Μακρόν, ο Μπαρνιέ κατάγεται από τις γαλλικές Άλπεις και μιλάει συχνά για τον ρόλο του στη διοργάνωση των χειμερινών Ολυμπιακών Αγώνων του 1992 στην Αλμπέρβιλ.
Έθεσε υποψηφιότητα για την προεδρική υποψηφιότητα του κόμματος το 2021 λόγω της επιτυχίας του στο Brexit, αλλά ήρθε τρίτος. Κατά τη διάρκεια αυτής της εκστρατείας κάλεσε τη Γαλλία να αγνοήσει το δίκαιο της ΕΕ και το διεθνές δίκαιο και να επιβάλει μορατόριουμ στη μετανάστευση. Κάποιοι στις Βρυξέλλες είδαν την παρέμβασή του ως κυνική και οπορτουνιστική, αλλά είπε στους FT πέρυσι ότι προσπαθούσε να αντιμετωπίσει το είδος της δημόσιας ανησυχίας μετά την έξοδο της Βρετανίας.
Θα καταφέρει να βρει κοινό έδαφος με τη Λεπέν;
Οι σύμμαχοι του Μπαρνιέ λένε ότι ήταν ξεκάθαρα εναντίον της υπερσυντηρητικής, ξενοφοβικής δεξιάς σε όλη την πολιτική του καριέρα. Στη συνέντευξη στους FT, ο Μπαρνιέ είπε ότι πίστευε ότι η Λεπέν δεν είχε ποτέ εγκαταλείψει τη βαθιά επιθυμία να βγάλει τη Γαλλία από την ΕΕ, ακόμα κι αν είχε μετριάσει τον ευρωσκεπτικισμό της στις πρόσφατες προεκλογικές εκστρατείες. «Μπορεί…να κρύψει αυτό που θέλει να κάνει», είπε.
Ο Μακρόν διέλυσε το κοινοβούλιο τον Ιούνιο σε μια προσπάθεια να εμποδίσει την άνοδο της Λεπέν. Παραδόξως, όμως η αρχηγός του κόμματος RN έχει αναλάβει πλέον ρυθμιστικό ρόλο μέσα στην Εθνοσυνέλευση. Δεδομένου ότι η αριστερά έχει δεσμευτεί να καταψηφίσει τους δεξιούς υποψηφίους για την πρωθυπουργία, μπορεί να καθορίσει εάν η Μπαρνιέ θα επιβιώσει.
Ακόμα κι αν επιλέξει να μην ψηφίσει κατά της κυβέρνησής του, η υποστήριξη από το κόμμα της RN, που έχει περισσότερες έδρες στο κοινοβούλιο από το κεντρώο στρατόπεδο του Μακρόν, θα χρειαστεί για το επόμενο επείγον καθήκον: τις διαπραγματεύσεις για την έγκριση προϋπολογισμού του 2025 τον Οκτώβριο και τυχόν νομοθετικές προτεραιότητες στη συνέχεια.
Ο Σοσιαλιστής πρώην πρόεδρος Φρανσουά Ολάντ συνόψισε την οργή της αριστεράς, λέγοντας στους δημοσιογράφους ο Μπαρνιέ «χρειαζόταν κάποιο είδος ευλογίας του RN» για να πάρει τη δουλειά – παρά το γεγονός ότι επαίνεσε τις προσωπικές ιδιότητές του. Τις επόμενες ημέρες ο Μπαρνιέ θα επιλέξει υπουργικό συμβούλιο και ο νέος πρωθυπουργός θα σκιαγραφήσει τα σχέδιά του σε μια κοινοβουλευτική ομιλία προτού προχωρήσει στην πρώτη δοκιμασία της θητείας του.
«Θα μάθουμε αν θα βγούμε από αυτήν την κρίση μόλις ψηφιστεί ο προϋπολογισμός. Αυτό θα καθορίσει εάν έχουμε ειρήνη και ο πρωθυπουργός μακροζωία», δήλωσε η συγγραφέας και πολιτική αναλύτρια Chloé Morin. Αναλυτές και πολιτικοί εμπειρογνώμονες πιστεύουν ότι το RN θα πιέσει ιδιαίτερα την υποστήριξή του για εκλογική μεταρρύθμιση ώστε να εισαχθεί περισσότερη αναλογικότητα στις κοινοβουλευτικές εκλογές.
Το κύριο καθήκον του Μπαρνιέ θα είναι να παρέχει κάποιο είδος σταθερότητας με μια ελάχιστη ατζέντα, ενώ θα αντιμετωπίζει την ανησυχητική οικονομική και χρηματοπιστωτική κατάσταση της Γαλλίας. «Είναι σχεδόν αδύνατο έργο», είπε ο πρώην βοηθός του Γκέρσεντ. «Δεν υπάρχουν περισσότεροι από τρεις άνθρωποι στη Γαλλία που μπορούν να το κάνουν. Είναι ένας από αυτούς».