Το καλύτερο που μπορεί να πει κανείς για την αποτυχημένη σύνοδο του Ντόναλντ Τραμπ στο Ανόι με τον Βορειοκορεάτη ηγέτη Κιμ Γιονγκ Ουν είναι πως δεν έχει κάνει τον κόσμο ένα πιο επικίνδυνο μέρος. Ο κ. Κιμ θα διατηρήσει το πυρηνικό του οπλοστάσιο και οι ΗΠΑ θα διατηρήσουν τις οικονομικές κυρώσεις.
Θα μπορούσε να ήταν χειρότερα. Οι δύο άντρες θα μπορούσαν να είχαν καταφύγει στον πόλεμο προσβολών, ο οποίος κρατούσε τον πλανήτη σε αναμμένα κάρβουνα ως και πριν ένα χρόνο. Αλλά η ακυρωθείσα τελετή υπογραφής -και ο ντόρος που δημιούργησε- έχουν φανερώσει τις αδυναμίες της διπλωματίας του κ. Τραμπ.
Είθισται οι ηγέτες να μην προγραμματίζουν μεγάλες συνόδους και να αφήνουν τις μεγάλες αποφάσεις για την τελευταία στιγμή. Αναθέτουν στους υφιστάμενούς τους να κάνουν το μεγαλύτερο μέρος της δουλειάς εκ των προτέρων. Αλλά η συνεχής αφοσίωση που απαιτεί η σοβαρή διπλωματία δεν είναι το φόρτε του κ. Τραμπ. Έχει μια υπεράνθρωπη πίστη στην ικανότητά του να επιτυγχάνει δύσκολες συμφωνίες.
Το αποτέλεσμα ήταν να αποχωρήσει από το Ανόι με άδεια χέρια.
Τι θα συμβεί μετά; Ο κίνδυνος έγκειται στο ότι ο κ. Κιμ έχει πλέον την παγκόσμια αναγνώριση που θέλει και μπορεί να περιμένει να ολοκληρωθεί η προεδρία του κ. Τραμπ. Η σχέση τους χωρίζεται σε δύο φάσεις. Στο πρώτο έτος της προεδρίας του κ. Τραμπ, αντάλλαξαν ανατριχιαστικές πυρηνικές απειλές. Ο κ. Τραμπ απείλησε τον «μικρό πυραυλάνθρωπο» (Little Rocket Man) με πυρηνικά χτυπήματα. Ο κ. Κιμ αποκάλεσε τον κ. Τραμπ «ξεμωραμένο» και τον στόλισε με διάφορα άλλα κοσμητικά επίθετα. Εν τω μεταξύ, αναβάθμιζε τις πυρηνικές ικανότητες της Βόρειας Κορέας, με μια σειρά από προκλητικές δοκιμές πυραύλων.
Τότε ήταν που το διπολικό εκκρεμές γύρισε προς την άλλη πλευρά. «Ερωτευτήκαμε», είπε ο κ. Τραμπ μετά τη συνάντησή τους στη Σιγκαπούρη την περασμένη χρονιά. Ο κ. Τραμπ πίστευε πως και μόνο με τη συνάντηση είχε επιτύχει κάτι που δεν είχε καταφέρει κανένας από τους προκατόχους του, μια υπόσχεση του Βορειοκορεάτη δικτάτορα για «πλήρη αποπυρηνικοποίηση». Ήταν κάτι που αποδείχτηκε τελικά χίμαιρα.
Ο Τραμπ είναι αυτός που νιώθει την πίεση. Είναι πιθανό να συμφωνήσει σε μια τρίτη σύνοδο με τον κ. Κιμ. Έχει επενδύσει πολύ σε αυτό, για να αποχωρήσει οριστικά. Αυτό υποτίθεται πως ήταν άλλωστε το μεγάλο του επίτευγμα στην εξωτερική πολιτική. Σχεδόν οτιδήποτε άλλο έχει κάνει ο κ. Τραμπ -η αποχώρηση από τη συμφωνία για τα πυρηνικά του Ιράν, τη συμφωνία του Παρισιού για την κλιματική αλλαγή και τη συμφωνία IRNF με τη Ρωσία- δεν αφορούσε την τέχνη της επίτευξης συμφωνιών, αλλά της ακύρωσής τους. Η Βόρεια Κορέα ήταν προσωπικό έργο του κ. Τραμπ. Το ερώτημα είναι αν έχει την υπομονή ή τη δυνατότητα να πείσει τον κ. Κιμ να κάνει κάτι που δεν έχει πρόθεση να κάνει. Οι οιωνοί δεν είναι καλοί.
Την περασμένη χρονιά, ο κ. Κιμ επισκέφτηκε την Κίνα τέσσερις φορές, ενώ δεν είχε πατήσει εκεί ούτε μια φορά τα προηγούμενα πέντε χρόνια ως ανώτατος ηγέτης της Βόρειας Κορέας. Η εικόνα του έχει βελτιωθεί από τότε που ανέβηκε στην εξουσία ο κ. Τραμπ. Η Βόρεια Κορέα είναι πλέον μια de facto πυρηνική δύναμη, η οποία διοργανώνει τακτικές συνόδους με την υπερδύναμη του πλανήτη, το οποίο αποτελεί μια μορφή νομιμοποίησης. Την ίδια στιγμή, έχει έρθει πολύ πιο κοντά στην αναδυόμενη υπερδύναμη του πλανήτη, την Κίνα.
Επιπλέον, ο κ. Κιμ το έχει επιτύχει αυτό χωρίς να πληρώσει το συνηθισμένο τίμημα. O κ. Τραμπ απέφυγε να σχολιάσει το ιστορικό του κ. Κιμ στην καταπάτηση ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Σημείωσε πως πίστεψε τον κ. Κιμ πως δεν γνώριζε την κατάσταση στην οποία βρισκόταν ο Ότο Γουόρμπιερ, ο Αμερικανός φοιτητής ο οποίος πέθανε το 2017 μετά από μακροχρόνια παραμονή σε φυλακή της Πιονγιάνγκ. Ο κ. Τραμπ σημείωσε ακόμα πως δεν θα συνεχίσει τις ακριβές στρατιωτικές ασκήσεις ΗΠΑ-Νότιας Κορέας, μια ακόμα μικρή νίκη για τον κ. Κιμ.
To συμπέρασμα είναι πως η διπλωματική νίκη με τη Βόρεια Κορέα θα παραμείνει ένα απατηλό όνειρο για τον κ. Τραμπ. Αν θέλει να κάνει τον κόσμο ένα πιο ασφαλές μέρος, θα έπρεπε να δώσει μεγαλύτερη προσοχή στην επικίνδυνη κόντρα ανάμεσα στην Ινδία και το Πακιστάν, δύο πυρηνικές δυνάμεις οι οποίες βρίσκονται κοντά στον πόλεμο μετά από αεροπορικές συγκρούσεις κοντά στα σύνορά τους.
Δυστυχώς, ο κ. Τραμπ έχει λίγους διπλωμάτες να τον βοηθήσουν με την κατάσταση. Δεν έχει μόνιμο πρεσβευτή στο Πακιστάν, δεν έχει υφυπουργό Εξωτερικών για τις σχέσεις με τη Νότια Κορέα και δεν έχει μόνιμο πρεσβευτή στον ΟΗΕ.
Η διπλωματία χρειάζεται εξειδικευμένο προσωπικό για εξειδικευμένες δραστηριότητες. Ο κ. Τραμπ μαθαίνει με τον σκληρό τρόπο πως δεν μπορεί να βασίζεται στον εαυτό του.
Tου Edward Luce