Στη Γερμανία, τη χώρα της ευμάρειας, το 20% των κατοικιδίων ζυγίζει αρκετά πάνω από το κανονικό βάρος τους. Η τάση είναι αυξητική και παρατηρείται σε όλες τις προηγμένες χώρες.
Όπως και στους ανθρώπους, η παχυσαρκία στα κατοικίδια ζώα οφείλεται στην υπερβολική πρόσληψη τροφής και στην έλλειψη σωματικής άσκησης. Οι ιδιοκτήτες δίνουν τρόφιμα ως τρόπο ανταμοιβής στα κατοικίδια ζώα τους, γεγονός που συμβάλλει στην υπερφόρτωση θερμίδων. Επίσης, τα κατοικίδια που περιορίζονται σε ένα σπίτι ή σε μια μικρή αυλή δεν κινούνται τακτικά και είναι πιο επιρρεπή στην παχυσαρκία.
Σύμφωνα με το Ινστιτούτο Διατροφής και Διαιοτολογίας Ζώων του Πανεπιστημίου της Λειψίας περίπου το 40% των σκυλιών και των γατιών στην κεντρική Ευρώπη θεωρούνται υπέρβαρα. Η Κορνέλια Ρούκερτ, επιστήμονας στο ινστιτούτο, λέει ότι τα κατοικία ζυγίζουν 20-30% περισσότερο από ό,τι πριν από 50 χρόνια.
Στις Ηνωμένες Πολιτείες, τα ποσοστά των υπέρβαρων ενήλικων σκύλων είναι 23-53% ενώ το 5% είναι παχύσαρκοι. Η επίπτωση στις ενήλικες γάτες είναι 55% και 8% αντίστοιχα. Στην Αυστραλία, τα παραπανίσια κιλά στους κατοικίδιους σκύλους πλήττουν το 40%.
Η εξέλιξη αυτή είναι ανησυχητική διότι, όπως και στον άνθρωπο, αυξάνει στα ζώα τον κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη τύπου 2, καρδιακών νόσων και άλλων ασθενειών σχετικών με το υπερβολικό βάρος. Μέχρι και δύο χρόνια από της ζωή τους μπορεί να κοστίσει στα κατοικίδια το υπερβολικό πάχος. Επίσης, υπάρχουν συνέπειες στην καθημερινή ζωή των κατοικιδίων. Μια γάτα για παράδειγμα, εξαιτίας του υπερβολικού βάρους της δεν μπορεί να πλυθεί, όπως υπό κανονικές συνθήκες.
Στην Κτηνιατρική Κλινική του Πανεπιστημίου Λούντβιχ Μαξιμίλιαν του Μονάχου λειτουργεί ειδικό ιατρείο πρόληψης και αντιμετώπισης της παχυσαρκίας για τα μικρά κατοικίδια ζώα. Είναι η πρώτη κλινική αυτού του είδους στη Γερμανία και ειδικεύεται στις γάτες και τους σκύλους.
Όπως επισημαίνουν οι ειδικοί, το πρόβλημα της παχυσαρκίας των κατοικίδιων έχει να κάνει σε μεγάλο βαθμό με τις συνήθειες και τον τρόπο ζωής των ανθρώπων που ζουν μαζί τους. Για παράδειγμα, όταν οι ιδιοκτήτες λείπουν όλη τη μέρα στη δουλειά και επιστρέφουν αργά στο σπίτι, συχνά δεν έχουν την ενέργεια για να ασχοληθούν με τα κατοικίδια. Έτσι τα κατοικίδια δεν κινούνται και σταδιακά παίρνουν βάρος. Επίσης, δείχνουν την αγάπη τους προς τα ζώα ταΐζοντάς τα. Πολλοί ιδιοκτήτες δεν ενδιαφέρονται αν το κατοικίδιό τους έχει πάρει κιλά, αλλά μια παχύσαρκη γάτα δεν είναι ένα ευτυχισμένο ζώο.
Να σημειωθεί ότι ο κίνδυνος παχυσαρκίας σε σκύλους (αλλά όχι στις γάτες) σχετίζεται ως ένα βαθμό με το αν οι ιδιοκτήτες τους είναι παχύσαρκοι ή όχι, σύμφωνα με μια μελέτη.
Στις γάτες, η στείρωση αυξάνει τον κίνδυνο παχυσαρκίας, εν μέρει επειδή η μεταβολή των ορμονών μετά τη στείρωση μειώνει τον βασικό μεταβολικό ρυθμό και εν μέρει επειδή οι στειρωμένες γάτες έχουν μειωμένη κλίση για κίνηση.
Στην κλινική του Μονάχου οι ειδικοί προσπαθούν να επαναφέρουν τα παχύσαρκα κατοικίδια στο κανονικό τους βάρος και να τους «μάθουν» καλές διατροφικές συνήθειες, ενώ δίνεται ιδιαίτερη προσοχή στην ποσότητα και την ποιότητα των ζωοτροφών.
Κάθε πρόγραμμα αντιμετώπισης της παχυσαρκίας πρέπει και στα κατοικίδια να είναι εξατομικευμένο, όπως για παράδειγμα στην περίπτωση της Μάουζι, μιας γάτας με περιττά κιλά που όταν έχασε την αδερφή της πήρε ξαφνικά βάρος. Με τη βοήθεια της κτηνιάτρου Πέτρα Κέλε, η Μάουζι από 6,7 κιλά προσπαθεί να πέσει κάτω από τα 5. Πώς; Μειώνοντας και βελτιώνοντας την ποσότητα της ζωοτροφής και παρακολουθώντας την πρόοδο που κάνει με ένα ειδικό ηλεκτρονικό πρόγραμμα στο ιατρείο.
Όπως σημειώνει η Γερμανίδα κτηνίατρος, στο σπίτι χρειάζεται το «όχι» στα υπέρβαρα κατοικίδια όταν ζητούν επίμονα επιπλέον τροφή.