Η πράξη της ψήφου, που θεωρείται θεμέλιος λίθος της δημοκρατίας, συχνά συνοδεύεται από αντιφάσεις και υποκρισίες. Ο γνωστός σκιτσογράφος Αρκάς, με το αιχμηρό του χιούμορ, αναδεικνύει την ειρωνεία της πολιτικής πραγματικότητας: οι πολίτες ψηφίζουν με βάση το προσωπικό τους συμφέρον και στη συνέχεια αγανακτούν όταν οι πολιτικοί που εξέλεξαν κάνουν το ίδιο. Το φαινόμενο αυτό αντανακλά ένα ευρύτερο ζήτημα που μαστίζει την πολιτική κουλτούρα της εποχής μας, τόσο στην Ελλάδα όσο και διεθνώς.
Στην ελληνική πολιτική σκηνή, η σχέση μεταξύ ψηφοφόρου και πολιτικού συχνά χρωματίζεται από έναν αδιάκοπο διάλογο συμφερόντων. Αυτή η πραγματικότητα αποτυπώνεται με χαρακτηριστικό τρόπο στο πρόσφατο σκίτσο του Αρκά, όπου ο σκιτσογράφος δεν διστάζει να στηλιτεύσει το διττό πρόσωπο της πολιτικής συμπεριφοράς των πολιτών.
Η καρδιά του προβλήματος έγκειται στο γεγονός ότι οι πολίτες συχνά ψηφίζουν με κριτήριο το άμεσο προσωπικό τους όφελος. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει οικονομικές παροχές, υποσχέσεις για φορολογικές ελαφρύνσεις ή άλλες πολιτικές που εξυπηρετούν συγκεκριμένες ομάδες συμφερόντων. Όμως, αυτή η στάση δημιουργεί έναν φαύλο κύκλο, καθώς οι πολιτικοί, μόλις εκλεγούν, επιδίδονται σε πρακτικές που υπηρετούν τα δικά τους συμφέροντα ή τα συμφέροντα συγκεκριμένων ομάδων, αγνοώντας το συλλογικό καλό.
Αυτός ο κύκλος αναπαράγεται και σε άλλες χώρες. Για παράδειγμα, στην Ιταλία, το φαινόμενο του clientelism (πελατειακό σύστημα) έχει βαθιές ρίζες στην πολιτική κουλτούρα. Σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα The Guardian, οι ψηφοφόροι συχνά στηρίζουν πολιτικούς που τους υπόσχονται προσωπικά οφέλη, αγνοώντας τις μακροπρόθεσμες συνέπειες για την κοινωνία συνολικά.
Παρόμοια φαινόμενα παρατηρούνται και στις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου η εκλογική συμπεριφορά πολλές φορές κατευθύνεται από το προσωπικό συμφέρον. Σύμφωνα με μελέτη του Pew Research Center, οι ψηφοφόροι συχνά επιλέγουν υποψηφίους που υπόσχονται πολιτικές που ευνοούν άμεσα τα οικονομικά τους συμφέροντα, χωρίς να λαμβάνουν υπόψη τους τις κοινωνικές επιπτώσεις αυτών των πολιτικών.
Ο Αρκάς, με το σκίτσο του, αναδεικνύει την υποκρισία αυτής της συμπεριφοράς. Οι πολίτες, που επιλέγουν πολιτικούς με γνώμονα τα δικά τους συμφέροντα, στη συνέχεια εξοργίζονται όταν αυτοί οι ίδιοι πολιτικοί αποδεικνύονται εξίσου εγωιστές και ανήθικοι. Το σκίτσο δεν αφήνει καμία αμφιβολία: η ψηφοφορία με βάση το προσωπικό συμφέρον οδηγεί σε μια πολιτική κουλτούρα που αναπαράγει τη διαφθορά και την αναξιοπιστία.
Αυτή η κυκλική υποκρισία δείχνει ότι χρειάζεται μια θεμελιώδης αλλαγή στον τρόπο με τον οποίο οι πολίτες προσεγγίζουν την ψήφο τους. Αντί να δίνεται έμφαση στα άμεσα οφέλη, η ψήφος θα πρέπει να βασίζεται σε ένα όραμα για το κοινό καλό και το μέλλον της κοινωνίας. Μόνο τότε μπορεί να σπάσει ο κύκλος της υποκρισίας και η πολιτική να επιστρέψει στις αρχές της δημοκρατίας και της διαφάνειας.
Το σκίτσο του Αρκά παραμένει επίκαιρο και αποτελεί μια δυνατή υπενθύμιση ότι η πολιτική δεν είναι απλώς μια προσωπική υπόθεση, αλλά ένα συλλογικό καθήκον που πρέπει να λαμβάνεται σοβαρά υπόψη. Ο δρόμος για την αλλαγή είναι μακρύς, αλλά αρχίζει από την αναγνώριση αυτής της βασικής αλήθειας.
Ποιος είναι ο σκιτσογράφος Αρκάς
Ο Αρκάς είναι Έλληνας σκιτσογράφος και συγγραφέας. Ξεκίνησε στις αρχές της δεκαετίας του ’80 δημοσιεύοντας τη σειρά Ο Κόκκορας στο περιοδικό Βαβέλ και στη συνέχεια στο Παρά Πέντε και στο Μικρό Παρά Πέντε. Το έργο του αποτελείται κυρίως από σειρές με συγκεκριμένο θέμα – πρωταγωνιστές που δημοσιεύονται σε περιοδικά και εφημερίδες και συγκεντρώνονται στη συνέχεια σε άλμπουμ. Από τα έργα του ο Ισοβίτης έχει γίνει σειρά με μαριονέτες για την ελληνική τηλεόραση από τον Μάνθο Σαντοριναίο. Δουλειές του έχουν μεταφραστεί σε άλλες γλώσσες (αγγλικά, γαλλικά, γερμανικά, ιταλικά, ισπανικά, πορτογαλικά, πολωνικά, ρουμανικά, σέρβικα και βουλγάρικα), ενώ έχει γράψει και θεατρικά έργα.
Το πραγματικό ονοματεπώνυμο του εν λόγω συγγραφέα είναι άγνωστο, καθώς ο ίδιος δεν το έχει αποκαλύψει, ενώ τα ονόματα Αντώνης Ευδαίμων και Γεράσιμος Σπανοδημήτρης που έχει χρησιμοποιήσει σε έργα του, θεωρούνται ψευδώνυμα. Επίσης, έχει προταθεί το όνομα Άρης Καστρινός (απ’ όπου υποτιθέμενα προέρχεται και το ΑΡ-ΚΑΣ).
Κατά καιρούς ασκήθηκε κριτική στο έργο του, κυρίως (αλλά όχι αποκλειστικά) από τον πολιτικό χώρο της Αριστεράς. Οι επικρίσεις αφορούν κυρίως ορισμένα σκίτσα του που κατηγορήθηκαν ότι είναι μισογυνικά και “χοντροφοβικά”. Τον Ιούλιο του 2019 η σελίδα του στο Facebook, σύμφωνα με τον ίδιο, απενεργοποιήθηκε για διάστημα μίας εβδομάδας λόγω συνεχών αναφορών από χρήστες που κατηγόρησαν τις αναρτήσεις του.
Αρκάς: ΜΜΕ & αρθρογράφοι έχουν εστιάσει στις πολιτικές του πεποιθήσεις
Ο ίδιος ο Αρκάς, καθώς και ΜΜΕ και αρθρογράφοι, χαρακτήρισαν τις επικρίσεις απόπειρα λογοκρισίας, ενώ υποστήριξαν ότι η σάτιρα του Αρκά στοχεύει το φαινόμενο της πολιτικής ορθότητας, επειδή το θεωρεί επικίνδυνο και ικανό να απειλήσει κατοχυρωμένα δημοκρατικά δικαιώματα και την ελευθερία του λόγου.