Η αγορά ακινήτων στην Ελλάδα βρίσκεται αντιμέτωπη με ένα πρωτοφανές ράλι τιμών, το οποίο επιδεινώνει το ήδη σοβαρό πρόβλημα της στέγασης στη χώρα. Το φαινόμενο αυτό δεν περιορίζεται μόνο στις μεγάλες πόλεις, όπως η Αθήνα και η Θεσσαλονίκη, αλλά επεκτείνεται και σε άλλες περιοχές, καθιστώντας την απόκτηση κατοικίας δύσκολη για τα περισσότερα νοικοκυριά.
Οι τρεις κύριοι παράγοντες που οδηγούν στην άνοδο των τιμών
- Αύξηση του Κόστους Κατασκευής: Οι τιμές των οικοδομικών υλικών έχουν σημειώσει ραγδαία άνοδο, με τους ρυθμούς να ξεπερνούν κατά πολύ τον πληθωρισμό. Η συνεχής αυτή αύξηση έχει άμεσο αντίκτυπο στο τελικό κόστος των νέων κατοικιών, μεταφέροντας την επιβάρυνση στους καταναλωτές.
- Έλλειψη Προσφοράς Ακινήτων: Η αγορά ακινήτων στην Ελλάδα παρουσιάζει σημαντικό έλλειμμα προσφοράς, το οποίο εκτιμάται σε 200.000 ακίνητα. Παρά τις προσπάθειες της κυβέρνησης να αυξήσει την προσφορά μέσω νέων κατασκευών και αναπλάσεων, η ζήτηση παραμένει πολύ μεγαλύτερη από την προσφορά, οδηγώντας σε περαιτέρω αύξηση των τιμών.
- Δυσμενείς Όροι Χρηματοδότησης: Οι όροι για τη χορήγηση στεγαστικών δανείων από τις τράπεζες παραμένουν αυστηροί, χωρίς να διαφαίνεται κάποια σημαντική βελτίωση. Αυτό καθιστά την απόκτηση κατοικίας ακόμη πιο δύσκολη, ιδίως για τα νέα ζευγάρια και τα χαμηλότερα εισοδηματικά στρώματα.
Η αυξημένη ζήτηση από το εξωτερικό
Η δυναμική που έχουν προσδώσει οι ξένες επενδύσεις, ειδικά μέσω της Golden Visa, έχει επίσης παίξει σημαντικό ρόλο στην αύξηση των τιμών. Κατά το πρώτο τρίμηνο του 2024, οι καθαρές ξένες άμεσες επενδύσεις στην ελληνική αγορά ακινήτων έφτασαν τα 520 εκατομμύρια ευρώ, σημειώνοντας αύξηση 4,6% σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Παρά τις παρεμβάσεις για περιορισμό της επενδυτικής ζήτησης σε περιοχές πρώτης κατοικίας, οι τιμές συνεχίζουν να αυξάνονται.
Κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις
Η συνεχής άνοδος των τιμών έχει σημαντικές επιπτώσεις στην κοινωνία και την οικονομία. Η Τράπεζα της Ελλάδος έχει επανειλημμένα προειδοποιήσει για τον κίνδυνο αύξησης της κοινωνικής ανισότητας, καθώς το κόστος στέγασης γίνεται δυσβάσταχτο για το μέσο νοικοκυριό. Επιπλέον, η δυσκολία στην απόκτηση πρώτης κατοικίας μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τον οικογενειακό προγραμματισμό, με πιθανές επιπτώσεις στο ποσοστό γεννήσεων.
Η πορεία των τιμών το 2024
Σύμφωνα με τα στοιχεία του πρώτου τριμήνου του 2024, οι ονομαστικές τιμές των διαμερισμάτων αυξήθηκαν κατά 10,4% σε ετήσια βάση. Ιδιαίτερα, οι νέες κατοικίες (έως 5 ετών) σημείωσαν αύξηση 10,8%, ενώ οι παλαιότερες κατοικίες αυξήθηκαν κατά 10,1%. Αυτή η αύξηση των τιμών έχει οδηγήσει τους αγοραστές να αναζητούν κυρίως παλαιότερες κατοικίες άνω των 20 ετών, που αντιστοιχούν στο 70% των πωλήσεων.
Όπως είναι πλήρως κατανοητό το τρέχον ράλι τιμών στην ελληνική αγορά ακινήτων αναδεικνύει τις δομικές αδυναμίες της αγοράς, με την περιορισμένη προσφορά, το υψηλό κόστος κατασκευής και τους αυστηρούς όρους χρηματοδότησης να δημιουργούν ένα εκρηκτικό μείγμα. Η αντιμετώπιση του προβλήματος απαιτεί συντονισμένες παρεμβάσεις, με στόχο την αύξηση της προσφοράς προσιτών κατοικιών και τη βελτίωση των όρων χρηματοδότησης, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι το δικαίωμα στη στέγαση παραμένει εφικτό για όλους.