Καθώς φεύγει ο χειμώνας και μπαίνει η άνοιξη οι περισσότεροι σταματούν να ανησυχούν για την ενίσχυση του ανοσοποιητικού τους. Όμως, όπως επισήμανε και το ΚΕΛΠΝΟ για το 2018, τα περισσότερα κρούσματα εποχιακής γρίπης παρατηρούνται τους μήνες Φεβρουάριο, αλλά και Μάρτιο. Οι έντονες αλλαγές στη θερμοκρασία, σε συνδυασμό με τη χαλάρωση των “μηχανισμών” πρόληψης σε συλλογικό και προσωπικό επίπεδο, ευνοούν την εξάπλωση μικροβίων. Συνεπώς, η ανάγκη για ενίσχυση του ανοσοποιητικού συνεχίζει να υπάρχει. Την ίδια στιγμή είναι πολύ αργά για να κάνει κανείς το εμβόλιο της γρίπης, ιδανική περίοδος για την εφαρμογή του οποίου είναι οι μήνες Οκτώβριος και Νοέμβριος του προηγούμενου έτους. Κάπως έτσι η διατροφή βρίσκεται στην πρώτη σειρά για την ενίσχυση του ανοσοποιητικού, ενώ οι περισσότερες φαρμακευτικές ουσίες επικεντρώνονται στην αντιμετώπιση των συμπτωμάτων της γρίπης και του κρυολογήματος.
Η αυξημένη κατανάλωση φρέσκων λαχανικών και φρούτων, η ενίσχυση των καλών μικροβίων του εντερου μέσα από γαλακτοκομικά προϊόντα όπως το γαιούρτι και το κεφίρ, η επαρκής ενυδάτωση του οργανισμού και η φυσική δραστηριότητα, αποτελούν μερικές μόνο από τις βασικές συμβουλές για την θωράκιση των αμυντικών μηχανισμών του σώματος. Τα τελευταία όμως χρόνια εξέχοντα ρόλο στις προτιμήσεις των καταναλωτών παίζουν τα συμπληρώματα διατροφής, τα οποία υποστηρίζουν την υγεία των κυττάρων του ανοσοποιητικού. Πόσο αποτελεσματική όμως είναι η χρήση των διατροφικών συμπληρωμάτων όταν η γρίπη βρίσκεται ήδη σε έξαρση; Για να απαντήσει κανείς στην ερώτηση αυτή θα πρέπει να ξεπεράσει το “σκόπελο” της αμφισβήτησης που διακατέχει την συγκεκριμένη ομάδα προϊόντων. Δηλαδή, υπάρχει η παραδοχή πως πράγματι τα συμπληρώματα διατροφής έχουν τη δυναμική να ενυναμώσουν την άμυνα του οργανισμού!
Πόσο νωρίτερα πρέπει να ξεκινήσετε τη χρήση συμπληρωμάτων διατροφής;
Η λογική των συμπληρωμάτων διατροφής απέχει σημαντικά από εκείνη των φαρμάκων. Βασίζεται στην αρχή πως η πρόληψη είναι η καλύτερη αντιμετώπιση. Το σώμα χρειάζεται χρόνο για να αξιοποιήσει τα φυσικά συστατικά, τα οποία λειτουργόυν με τρόπους λιγότερο επεμβατικούς ενισχύοντας τους ενδογενείς μηχανισμούς του σώματος. Επιπλέον, η δράση κλασσικών χειμερινών συμπληρωμάτων διατροφής όπως η βιταμίνη C και η Εχινάκεα είναι αθροιστική. Για όσο μεγαλύτερο διάστημα λαμβάνονται, τόσο περισσότερα είναι τα οφέλη τους στο σώμα. Για το λόγο αυτό, οι υπερβολικές δοσολογίες δεν φαίνεται να είναι ιδιαιτέρως αποτελεσματικές. Για παράδειγμα, η αποτελεσματικότητα της βιταμίνης C στην πρόληψη και αντιμετώπιση των συμπτωμάτων του κρυολογήματος έχει αποδειχθεί μόνο σε άτομα που τη λάμβαναν κάποιο τέτοιο συμπλήρωμα συνεχόμενα, αλλά και σε ομάδες του πληθυσμού με ένα σύνολο από ισορροπημένες συνήθειες όπως οι αθλητές. Συνεπώς η απάντηση στο αρχικό ερώτημα είναι πως όσο νωρίτερα ξεκινήσετε τη χρήση ενός συμπληρώματος διατροφής, τόσο περισσότερες πιθανότητες έχετε να απολαύσετε τα οφέλη του. Προσοχή χρειάζεται στην επιλογή ενός εγκεκριμένου από τον ΕΟΦ, ασφαλούς συμπληρώματος διατροφής.
Πόσο αποτελεσματικά είναι τα συμπληρώματα διατροφής εάν τα συμπτώματα έχουν κάνει την εμφάνισή τους;
Εάν πάλι συμπτώματα όπως το συνάχι, ο ερρεθισμένος λαιμός και ο βήχας έχουν ήδη κάνει την εμφάνισή τους τα συμπληρώματα διατροφής έχουν ακόμη πιο δύσκολο έργο. Ο ρόλος τους πλέον δεν είναι να αντικαταστήσουν κάποια φαρμακευτική αγωγή, αλλά να ενισχύσουν τη δράση. Για παράδειγμα, ο ψευδάργυρος αποτελεί ένα από τα λιγότερο διαδεδομένα συμπληρώματα διατροφής για τη θωράκιση της άμυνας. Την ίδια όμως στιγμή είναι ένα διατροφικό συστατικό το όποιο σε μεγαλύτερες δόσεις, οι οποίες δεν έχουν αποσαφηνιστεί από τους επιστήμονες, ενδέχεται να μειώσει τη διάρκεια και την ένταση των συμπτωμάτων. Φυσικά, εάν κάποιος παρουσιάζει έλλειψη κάποιου συστατικού του οποίου ο ρόλος σχετίζεται άμεσα με τη λειτουργία των κυττάρων του ανοσοποιητικού (βιταμίνη A, C, D, ψευδάργυρο, προβιοτικά) η συμπλήρωσή του ανά πάσα στιγμή ενδέχεται να αποδειχθεί ωφέλιμη. Επιπλέον, οι ευαίσθητες ομάδες του πληθυσμού όπως τα παιδιά, οι γυναίκες κατά την εγκυμοσύνη και οι ενήλικες μεγαλύτερης ηλικίας ίσως χρειασθεί να ενισχύουν την άμυνα του οργανισμού καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους.
Θυμηθείτε λοιπόν πως ποτέ δεν είναι αργά να τονώσετε τις άμυνές σας. Αρκεί να έχετε τις αντίστοιχες προσδοκίες από τα συμπληρώματα διατροφής.
Ήβη Παπαϊωάννου, RDN, MS, MBA Διαιτολόγος, Διατροφολόγος Μέλος της Ακαδημίας Διατροφής και Διαιτολογίας, ΗΠΑ [email protected]
Βιβλιογραφία Maggini S, Pierre A, Calder PC. Immune Function and Micronutrient Requirements Change over the Life Course. Nutrients. 2018 Oct 17;10(10). Nahas R, Balla A Complementary and alternative medicine for prevention and treatment of the common cold.Can Fam Physician. 2011 Jan;57(1):31-6.